Aleksandr Ankwab

abchaski polityk

Aleksandr Ankwab (ab. Александр Анқәаб, ros. Александр Золотинскович Анкваб) (ur. 26 grudnia 1952) – abchaski polityk, premier nieuznawanej de iure, choć niezależnej de facto Republiki Abchazji od lutego 2005 do lutego 2010. Wiceprezydent Abchazji od 12 lutego 2010 do 29 maja 2011. Od 29 maja 2011 do 26 września 2011 pełniący obowiązki prezydenta Abchazji. Zwycięzca wyborów prezydenckich z 26 sierpnia 2011. Prezydent Abchazji od 26 września 2011 do 1 czerwca 2014. Ponownie premier Abchazji od 24 kwietnia 2020[1].

Aleksandr Ankwab
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

26 grudnia 1952
Suchumi

Premier Abchazji
Okres

od 24 kwietnia 2020

Poprzednik

Walerij Bganba

Prezydent Abchazji
Okres

od 26 września 2011
(od 29 maja 2011 p.o. prezydenta)
do 1 czerwca 2014

Poprzednik

Siergiej Bagapsz

Następca

Walerij Bganba (p.o.)

Wiceprezydent Abchazji
Okres

od 12 lutego 2010
do 29 maja 2011

Przynależność polityczna

Aitaira

Poprzednik

Raul Chadżymba

Następca

Michaił Logua

Premier Abchazji
Okres

od 14 lutego 2005
do 13 lutego 2010

Przynależność polityczna

Aitaira

Poprzednik

Nodar Chaszba

Następca

Siergiej Szamba

podpis

Życiorys edytuj

Urodzony w abchaskiej stolicy, Suchumi, Ankwab ukończył prawo na Uniwersytecie w Rostowie i przez wiele lat był działaczem Komsomołu[2].

W latach 1975–1981 zajmował stanowisko ministra sprawiedliwości w Abchaskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. W 1981 dołączył do Komitetu Centralnego Partii Komunistycznej Gruzji. W latach 1984–1990 pełnił urząd wiceministra spraw wewnętrznych Gruzińskiej SRR.

Po rozpadzie ZSRR i ogłoszeniu przez Gruzję niepodległości w 1991, Ankwab powrócił do Abchazji, gdzie w latach 1992–1993 pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych. W 1994 wyjechał do Moskwy i tam rozpoczął karierę biznesową.

Do Abchazji powrócił w 2000, zakładając ruch Aitaira („Odrodzenie”), skierowany przeciw prezydentowi Władysławowi Ardzinbie. W 2004 ogłosił swój udział w wyborach prezydenckich, jednak został zdyskwalifikowany z powodu nieznajomości języka abchaskiego i niespełnienia cenzusu domicylu. W wyborach udzielił poparcia Siergiejowi Bagapszowi, dzięki czemu przyczynił się do jego zwycięstwa. W następstwie, 14 lutego 2005 prezydent mianował go szefem rządu republiki.

7 lipca 2007 premier Ankwab przeżył próbę zamachu. Został ranny w czasie ostrzału granatowego kolumny rządowych samochodów[3].

Jesienią 2009 Ankwab został nominowany przez prezydenta Bagapsza jako jego kandydat na stanowisko wiceprezydenta w wyborach prezydenckich w grudniu 2009. W związku z tym 11 listopada 2009 obowiązki szefa rządu przejął wicepremier Leonid Łakierbaja[4][5]. W wyborach prezydenckich z 12 grudnia 2009 Bagapsz uzyskał reelekcję, zdobywając ponad 60% głosów poparcia. 12 lutego 2010, wraz z zaprzysiężeniem prezydenta na drugą kadencję, Aleksandr Ankwab objął stanowisko wiceprezydenta Abchazji. Następnego dnia prezydent nowym szefem rządu mianował dotychczasowego ministra spraw zagranicznych, Siergieja Szambę[6][7].

29 maja 2011, po śmierci prezydenta Siergieja Bagapsza, przejął obowiązki szefa państwa[8]. W wyborach prezydenckich zorganizowanych 26 sierpnia 2011 był kandydatem rządzącej partii Zjednoczona Abchazja. Uzyskał 54,86% głosów poparcia, pokonując premiera Siergieja Szambę (21,04%) oraz byłego premiera Raula Chadżimbę (19,83%)[9]. Rosyjskie ministerstwo spraw zagranicznych nazwało wybory „sukcesem”. Wybory nie zostały oficjalne uznane przez zdecydowaną większość państw oraz organizacji międzynarodowych (jako, że Abchazję uznawały tylko 4 państwa na świecie), w tym NATO i OBWE[10][11].

26 września 2011 został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta Abchazji[12]. Następnego dnia mianował Leonida Łakierbaję na urząd szefa rządu[13]. 22 lutego 2012 prezydent Ankwab w trakcie podróży z Gudauty do Suchumi, stał się celem kolejnego zamachu (po wybuchu zdalnie sterowanego ładunku auta znalazły się pod ostrzałem z granatników i broni maszynowej), z którego jednak wyszedł cało – zginęło wszakże dwóch jego ochroniarzy. Zamach ten był czwartą próbą uśmiercenia prezydenta Abchazji[14][15].

Wieczorem 27 maja 2014 demonstranci przypuścili szturm na pałac prezydencki w Suchumi. Opozycja pod wodzą Raula Chadżimby podjęła rozmowy z prezydentem, jednak demonstranci wdarli się do pałacu. Ankwab salwował się wówczas ucieczką do rosyjskiej bazy wojskowej w Gudaucie. Opozycja ogłosiła przejęcie władzy powołując Tymczasową Radę Narodową[16]. Rosja, jako zwierzchnik Abchazji, nie potępiła tego wydarzenia, co mogło się wiązać z utratą poparcia Ankwaba przez rosyjskie władze. Stało się to po tym, jak Ankwab sugerował w czasie kryzysu krymskiego, iż Abchazja nie dąży do połączenia z Federacją Rosyjską[17]. 31 maja 2014 abchaski parlament przegłosował rozpisanie przedterminowych wyborów prezydenckich, a dzień później Ankwab podał się do dymisji. P.o. prezydenta został przewodniczący parlamentu Walerij Bganba[18].

Przypisy edytuj

  1. Gazeta.ru, 24 kwietnia 2020. Премьером Абхазии назначен бывший президент Александр Анкваб
  2. Rafał Czachor, Abchazja, Osetia Południowa, Górski Karabach: geneza i funkcjonowanie systemów politycznych, Wrocław 2014, s. 179.
  3. „Premier of breakaway Georgian region injured in attack”. iht.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-13)]., International Herald Tribune, 9 lipca 2007.
  4. Bagapsh Picks PM Ankvab as Running Mate. civil.ge, 12 listopada 2009. [dostęp 2011-08-29]. (ang.).
  5. PRIME MINISTER ALEXANDER ANKVAB RELIEVED OF PERFORMANCE OF DUTIES FOR ELECTION CAMPAIGN. Official site of President of the Republik of Abkhazia, 12 listopada 2009. [dostęp 2010-01-12]. (ang.).
  6. Abkhazian president taps foreign minister as new premier. RIA Novosti, 13 lutego 2010. [dostęp 2010-02-13]. (ang.).
  7. Shamba Becomes Abkhazia PM. The Financial, 13 lutego 2010. [dostęp 2010-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-17)]. (ang.).
  8. Abkhazia President Sergei Bagapsh dies at 62. BBC News, 29 maja 2011. [dostęp 2011-05-29]. (ang.).
  9. Rafał Czachor, Abchazja, Osetia Południowa, Górski Karabach: geneza i funkcjonowanie systemów politycznych, Wrocław 2014, s. 187.
  10. Александр Анкваб набрал 54,86% голосов избирателей. apsnypress.info, 27 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-29]. (ros.).
  11. Georgia rebel region vice president wins election. Reuters, 27 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-30]. (ang.).
  12. Abkhazia inaugurates new president. rian.ru, 26 września 2011. [dostęp 2011-09-29]. (ang.).
  13. New Abkhaz PM Appointed. geotimes.ge, 27 września 2011. [dostęp 2011-09-29]. (ang.).
  14. Zamach na prezydenta Abchazji; Miedwiediew oferuje mu pomoc
  15. Wcześniejsze zamachy miały miejsce w 2005, 2007 i 2010 roku. Sprawców żadnego z nich nigdy nie ujęto. https://web.archive.org/web/20120304033345/http://politykawschodnia.pl/index.php/2012/02/22/skrzypczyk-zamach-na-prezydenta-abchazji-aleksandra-ankwaba/ Skrzypczyk: Zamach na prezydenta Abchazji Aleksandra Ankwaba
  16. Abchazja: prezydent „uciekł”, władzę przejęła opozycja. tvn24.pl, 2014-05-30. (pol.).
  17. Pucz „kontrolowany” u wasala Rosji?. rian.ru, 2014-05-29. (pol.).
  18. Prezydent ustąpił ze stanowiska. „Rosja kontynuuje współpracę z bratnią Abchazją”. tvn24.pl, 2014-06-02. (pol.).