Alexander Van der Bellen
Alexander Van der Bellen (ur. 18 stycznia 1944 w Wiedniu[1]) – austriacki polityk i ekonomista, posiadający również obywatelstwo estońskie[2]. Profesor Uniwersytetu Wiedeńskiego, poseł do Rady Narodowej, w latach 1997–2008 lider Zielonych – Zielonej Alternatywy, prezydent Austrii od 2017.
_(cropped).jpg) Alexander Van der Bellen (2021) | |
| Data i miejsce urodzenia |
18 stycznia 1944 |
|---|---|
| Prezydent Austrii | |
| Okres |
od 26 stycznia 2017 |
| Poprzednik | |
.png){kind=small}
| |
| Odznaczenia | |
         
| |
Życiorys
edytujJego rodzice mieszkali w Estonii. Opuścili ją w 1941, gdy doszło do radzieckiej okupacji tego kraju[2].
W 1962 zdał egzamin maturalny w Akademisches Gymnasium w Innsbrucku. W 1966 został absolwentem ekonomii na Universität Innsbruck, a w 1970 uzyskał stopień doktora z ekonomii[1]. Habilitował się w 1975 w zakresie nauk o finansach[3]. W połowie lat 70. wstąpił do loży masońskiej w Innsbrucku. Publicznie tłumaczył, że zrezygnował z tej działalności po dziesięciu latach[4][5]
Pracował jako nauczyciel akademicki m.in. w macierzystej uczelni, a także w berlińskim instytucie naukowym Wissenschaftszentrum Berlin[1]. W 1980 objął stanowisko profesora na Uniwersytecie Wiedeńskim, od 1990 do 1994 był dziekanem wydziału nauk społecznych i ekonomicznych. W 2009 przeszedł na emeryturę akademicką[3].
Zaangażował się w działalność polityczną w ramach austriackich Zielonych. Od 1994 do 2012 sprawował mandat posła do Rady Narodowej, od 1999 do 2008 przewodniczył klubowi poselskiemu swojego ugrupowania. W 1997 objął stanowisko rzecznika federalnego Zielonych – Zielonej Alternatywy, stając się tym samym liderem tej partii[1]. Ustąpił z tej funkcji w 2008 po słabszym wyniku Zielonych w wyborach parlamentarnych[6], po czym został zastąpiony przez Evę Glawischnig. W 2012 zrezygnował z zasiadania w Radzie Narodowej, obejmując mandat radnego miejskiego w Wiedniu[1].
W 2016 wystartował jako kandydat niezależny w wyborach prezydenckich. Poparcia udzieliło mu jego macierzyste ugrupowanie[7], które finansowo wsparło jego kampanię wyborczą[8]. W pierwszej turze głosowania z 24 kwietnia 2016 zajął drugie miejsce z wynikiem około 21,3% głosów, przechodząc do drugiej tury wyborów[9]. W drugiej turze głosowania z 23 maja 2016 pokonał Norberta Hofera z wynikiem 50,3% głosów[10]. Planowane objęcie urzędu miało się odbyć 8 lipca 2016, jednak 1 lipca 2016 Trybunał Konstytucyjny nakazał powtórzenie drugiej tury wyborów[11]. W powtórce drugiej tury głosowania z 4 grudnia 2016 Alexander Van der Bellen zdobył 53,8% głosów, tym samym wygrywając wybory[12]. Zaprzysiężenie na urząd prezydenta odbyło się 26 stycznia 2017[13][14].
W maju 2022 oficjalnie ogłosił, że będzie ubiegał się o reelekcję w wyborach prezydenckich zaplanowanych na ten sam rok[15]. Został wybrany na drugą kadencję już w pierwszej turze głosowania z 9 października 2022, otrzymując 56,7% głosów[16].
Odznaczenia
edytuj- Wielka Gwiazda Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (ex officio, 2017)[17]
- Wielka Złota Odznaka Honorowa z Gwiazdą Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii[1] (2004)
- Order Podwójnego Białego Krzyża I klasy (Słowacja, 2017)[18]
- Wielka Gwiazda Orderu Zasługi Księstwa Liechtenstein (2018)[19]
- Kawaler Krzyża Wielkiego Udekorowany Wielką Wstęgą Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (2019)[20]
- Wielki Łańcuch Orderu Świętego Jakuba od Miecza (Portugalia, 2019)[21]
- Wielki Krzyż z łańcuchem Orderu Krzyża Ziemi Maryjnej (Estonia, 2021)[22]
- Krzyż Wielki Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia, 2022)[23]
- Order za Wybitne Zasługi (Słowenia, 2022)[24]
- Order Lwa Białego I klasy (Czechy, 2023)[25]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Dr. Alexander Van der Bellen. parlament.gv.at. [dostęp 2024-01-17]. (niem.).
- ↑ a b Warum sich Estland und Russland für Alexander Van der Bellen interessieren. wirtschaftsblatt.at, 24 maja 2016. [dostęp 2016-06-24]. (niem.).
- ↑ a b Univ.-Prof. Dr. Alexander Van der Bellen. univie.ac.at. [dostęp 2015-12-25]. (niem.).
- ↑ Jerzy Haszczyński: Alexander Van der Bellen wygrał wybory prezydenckie w Austrii. rp.pl, 23 maja 2016. [dostęp 2016-12-09].
- ↑ Präsidentschaft: Van der Bellen, Ex-Freimaurer. diepresse.com, 10 maja 2016. [dostęp 2016-12-09]. (niem.).
- ↑ Nur eine Stimme gegen Glawischnig. orf.at. [dostęp 2015-12-25]. (niem.).
- ↑ Maria Sterkl: Van der Bellen: Ein nichtgrüner Grüner, der Präsident werden will. derstandard.at, 8 stycznia 2016. [dostęp 2016-05-30]. (niem.).
- ↑ Von wem die Kandidaten ihr Geld bekommen. diepresse.com, 17 kwietnia 2016. [dostęp 2016-12-09]. (niem.).
- ↑ Bundespräsidentenwahl 2016 – vorläufiges Gesamtergebnis inklusive Briefwahlstimmen. bmi.gv.at. [dostęp 2016-05-01]. (niem.).
- ↑ Bundespräsidentenwahl 2016: 2. Wahlgang. bmi.gv.at. [dostęp 2016-05-23]. (niem.).
- ↑ Philip Oltermann: Austrian presidential election result overturned and must be held again. theguardian.com, 1 lipca 2016. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
- ↑ Bundespräsidentenwahl 2016: 2. Wahlgang. bmi.gv.at. [dostęp 2021-05-19]. (niem.).
- ↑ Autriche. Van der Bellen président: un soulagement face au populisme. courrierinternational.com, 4 grudnia 2016. [dostęp 2016-12-04]. (fr.).
- ↑ Austria: Alexander Van der Bellen zaprzysiężony na prezydenta Austrii. interia.pl, 26 stycznia 2017. [dostęp 2017-01-26].
- ↑ Austria: Prezydent Van der Bellen będzie się ubiegać o drugą kadencję. wnp.pl, 22 maja 2022. [dostęp 2022-06-26].
- ↑ Reihung mit Briefwahlstimmen nun fix. orf.at, 10 października 2022. [dostęp 2022-10-10]. (niem.).
- ↑ Statut der bundesstaatlichen Auszeichnungen. verwaltung.steiermark.at, 18 kwietnia 2003. [dostęp 2024-01-17]. (niem.).
- ↑ Vyznamenania. prezident.sk. [dostęp 2024-02-12]. (słow.).
- ↑ Van der Bellen besucht erstmals Liechtenstein. orf.at, 20 marca 2018. [dostęp 2024-01-16]. (niem.).
- ↑ Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana decorato di Gran Cordone. quirinale.it, 27 czerwca 2019. [dostęp 2024-10-17]. (wł.).
- ↑ Cidadãos Estrangeiros Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2020-09-14]. (port.).
- ↑ Bearers of Decorations – Alexander Van der Bellen – Maarjamaa Risti ketiklassi teenetemärk. president.ee. [dostęp 2024-11-21]. (ang.).
- ↑ Koningspaar deelt onderscheidingen uit onder genot van forel. vorsten.nl, 28 czerwca 2022. [dostęp 2024-11-25]. (niderl.).
- ↑ Odlikovanja. predsednica-slo.si. [dostęp 2024-04-25]. (słoweń.).
- ↑ Seznam vyznamenaných. hrad.cz. [dostęp 2023-08-11]. (cz.).