Alicja Grześkowiak

Alicja Grześkowiak
	; Alicja Grześkowiak podczas obchodów XX-lecia odrodzonego Senatu (2009)
Data i miejsce urodzenia	10 czerwca 1941 ; Świrz
	Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
Okres	od 21 października 1997; do 18 października 2001
Przynależność polityczna	Akcja Wyborcza Solidarność
Poprzednik	Adam Struzik
Następca	Longin Pastusiak
	Wicemarszałek Senatu II kadencji
Okres	od 27 listopada 1991; do 14 października 1993
Przynależność polityczna	Porozumienie Centrum
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Alicja Grześkowiak z domu Bautro (ur. 10 czerwca 1941 w Świrzu) – polska prawniczka i polityk, adwokat, nauczyciel akademicki, doktor habilitowany nauk prawnych. W latach 1989–2001 senator I, II, III i IV kadencji, w latach 1991–1993 wicemarszałek Senatu II kadencji, w latach 1997–2001 marszałek Senatu IV kadencji.

Życiorys

Urodziła się jako córka Eugeniusza i Adelajdy Bautro^[1]. W 1963 ukończyła studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Stopień naukowy doktora otrzymała w 1971, a stopień doktora habilitowanego uzyskała w 1978. W 1974–1975 odbyła staż na uniwersytecie w Rzymie. Od 1990 zatrudniona na stanowisku profesora na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, była też (od 1991) profesorem na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Objęła później stanowisko profesora nadzwyczajnego w Kujawsko-Pomorskiej Szkole Wyższej w Bydgoszczy.

W 1969 ukończyła aplikację sędziowską, od 1988 praktykowała jako adwokat.

Pod jej kierunkiem stopień naukowy doktora uzyskali m.in. Krzysztof Wiak (2000)^[2] i Filip Ciepły (2008)^[3].

Od 1968 do 1985 należała do Stronnictwa Demokratycznego. W 1980 przystąpiła do „Solidarności”. Ponadto w latach 1981–1992 była uczestnikiem prac Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności^[4]. W latach 1989–2001 przez cztery kadencje zasiadała w Senacie, reprezentując województwo toruńskie. W 1989 została w wybrana z listy Komitetu Obywatelskiego, w 1991 z listy POC, w 1993 z ramienia Porozumienia Centrum i w 1997 z rekomendacji Akcji Wyborczej Solidarność. W II kadencji była wicemarszałkiem, w IV kadencji od 21 października 1997 do 18 października 2001 sprawowała funkcję marszałka Senatu (była pierwszą w historii kobietą na tym stanowisku). Od 1989 do 1997 była członkiem delegacji parlamentu polskiego do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy (od 1992 jako wiceprzewodnicząca frakcji chadeckiej). Zasiadała w radzie politycznej PC. W 1998 przystąpiła do nowo powstałej partii pod nazwą Ruch Społeczny AWS, w 2001 nie ubiegała się o reelekcję do Senatu i wycofała z życia politycznego.

Jest autorką i redaktorką publikacji naukowych z dziedziny prawa karnego i praw człowieka. Dama Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie. W 2005 została powołana w skład zarządu Papieskiej Akademii Życia.

Odznaczenia i wyróżnienia

Ordery i odznaczenia

2004 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[5]
2016 – Krzyż Wolności i Solidarności^[6]
2022 – Odznaka Honorowa za Zasługi dla Legislacji^[7]
2018 – Medal 100-lecia Odzyskania Niepodległości^[8]
1991 – Pro Ecclesia et Pontifice (Stolica Apostolska)
1995 – Medal Pamiątkowy 13 Stycznia (Litwa)^[9]
1996 – dama Orderu Grobu Świętego
1999 – Krzyż Wielki Orderu Korony (Belgia)
2001 – Krzyż Wielki Orderu Zasługi Cywilnej (Hiszpania)

Nagrody i wyróżnienia

W 1995 nadano jej tytuł doktora honoris causa Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, a w 1999 tytuł doktora honoris causa Universitatea Liberă Internațională din Moldova w Kiszyniowie oraz Holy Family College w Filadelfii. Otrzymała tytuł honorowego obywatela Stalowej Woli (2001)^[10] oraz Torunia (2024)^[11].

W 2001 otrzymała Medal Świętego Brata Alberta^[12]. Została także laureatką tytułu „Człowiek Roku” przyznawanego przez „Gazetę Polską”^[13].

Wyniki wyborcze

Wybory		Organ	Okręg	Wynik
1989	Komitet Obywatelski „Solidarność”	Senat I kadencji	woj. toruńskie	170 935 (69,37%) ^[14]
1991	Porozumienie Obywatelskie Centrum	Senat II kadencji		60 575 (32,11%) ^[15]
1993	KW Zjednoczenie Polskie	Senat III kadencji		58 885 (24,92%) ^[16]
1997	Akcja Wyborcza Solidarność	Senat IV kadencji		95 995 (46,11%) ^[17]

Publikacje

Kara śmierci w polskim prawie karnym, UMK, Toruń 1978 i 1982.
Postępowanie w sprawach nieletnich (polskie prawo nieletnich), UMK, Toruń 1978 i 1982.
Zagadnienia prawnokarnej ochrony dziecka poczętego w pracach Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1990–1991, Ottonianum, Szczecin 1994.
Ius et lex. Księga jubileuszowa ku czci profesora Adama Strzembosza (red., razem z Antonim Dębińskim i Krzysztofem Wiakiem), KUL, Lublin 2002, ISBN 83-7363-025-2.
Prawo karne stanu wojennego (red.), KUL, Lublin 2003.
Prawo karne (red.), C.H. Beck, Warszawa 2007, 2009 i 2011.
Kodeks karny. Komentarz (red., razem z Krzysztofem Wiakiem), C.H. Beck, Warszawa 2012.

Przypisy

↑ Dane osoby z katalogu osób rozpracowywanych. ipn.gov.pl. [dostęp 2014-06-10].
↑ Krzysztof Wiak. W: Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL. Informator. Lublin: KUL, 2005, s. 117.
↑ Dr hab. Filip Ciepły, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2025-02-11] .
↑ Kazimierz Barczyk, Stanisław Grodziski, Stefan Grzybowski: Obywatelskie Inicjatywy Ustawodawcze Solidarności 1980–1990. Warszawa: Kancelaria Sejmu, 2001. ISBN 83-7059-503-0. [dostęp 2015-10-09].
↑ M.P. z 2004 r. nr 51, poz. 866
↑ M.P. z 2017 r. poz. 121
↑ Aktualności: 2022. kul.pl. [dostęp 2025-02-11].
↑ Medale niepodległości. tygodnikbydgoski.pl, 12 listopada 2018. [dostęp 2020-02-18].
↑ Apdovanotų asmenų duomenų bazė. grybauskaite.is.lt. [dostęp 2011-03-28]. (lit.).
↑ Honorowi obywatele miasta Stalowa Wola. stalowawola.pl. [dostęp 2017-11-23].
↑ Marcin Pryka: Nowi Honorowi Obywatele Torunia. torun.pl, 5 września 2024. [dostęp 2024-12-29].
↑ Medal Św. Brata Alberta. albert.krakow.pl. [dostęp 2022-09-01].
↑ Kurtyka i ks. Isakowicz-Zaleski laureatami nagród „Gazety Polskiej”. press.pl, 1 lutego 2007. [dostęp 2020-02-18].
↑ M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 150
↑ M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 287
↑ M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 471
↑ M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 621

Bibliografia

Nasi w Sejmie i w Senacie. Posłowie i senatorowie wybrani z listy Solidarności. Warszawa: Volumen, 1990.
Biogram na stronie Senatu (IV kadencja). [dostęp 2013-04-27].
Nota biograficzna na stronie smolec.pl. [dostęp 2013-04-27].
Dr hab. Alicja Grześkowiak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-12-06] .

[1] Dane osoby z katalogu osób rozpracowywanych. ipn.gov.pl. [dostęp 2014-06-10].

[2] Krzysztof Wiak. W: Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL. Informator. Lublin: KUL, 2005, s. 117.

[3] Dr hab. Filip Ciepły, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2025-02-11] .

[OIUS-4] Kazimierz Barczyk, Stanisław Grodziski, Stefan Grzybowski: Obywatelskie Inicjatywy Ustawodawcze Solidarności 1980–1990. Warszawa: Kancelaria Sejmu, 2001. ISBN 83-7059-503-0. [dostęp 2015-10-09].

[5] M.P. z 2004 r. nr 51, poz. 866

[6] M.P. z 2017 r. poz. 121

[7] Aktualności: 2022. kul.pl. [dostęp 2025-02-11].

[8] Medale niepodległości. tygodnikbydgoski.pl, 12 listopada 2018. [dostęp 2020-02-18].

[grybauskaite.is.lt-9] Apdovanotų asmenų duomenų bazė. grybauskaite.is.lt. [dostęp 2011-03-28]. (lit.).

[10] Honorowi obywatele miasta Stalowa Wola. stalowawola.pl. [dostęp 2017-11-23].

[11] Marcin Pryka: Nowi Honorowi Obywatele Torunia. torun.pl, 5 września 2024. [dostęp 2024-12-29].

[12] Medal Św. Brata Alberta. albert.krakow.pl. [dostęp 2022-09-01].

[13] Kurtyka i ks. Isakowicz-Zaleski laureatami nagród „Gazety Polskiej”. press.pl, 1 lutego 2007. [dostęp 2020-02-18].

[14] M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 150

[15] M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 287

[16] M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 471

[17] M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 621

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]