Alpha Condé
Alpha Condé (ur. 4 marca 1938 w Boké) – gwinejski polityk, wieloletni lider opozycji i przewodniczący Zgromadzenia Ludu Gwinei, kandydat w wyborach prezydenckich w 1993 i 1998 oraz zwycięzca wyborów prezydenckich w 2010. W latach 2010–2021 prezydent Gwinei – pierwszy demokratycznie wybrany przywódca kraju.
 Alpha Condé (2017) | |
| Data i miejsce urodzenia |
4 marca 1938 |
|---|---|
| Prezydent Gwinei | |
| Okres |
od 21 grudnia 2010 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
Sékouba Konaté (p.o.) |
| Następca | |
Życiorys edytuj
Alpha Condé urodził się w 1938 w mieście Boké w zachodniej Gwinei. W wieku 15 lat wyjechał do Francji, gdzie podjął naukę w Instytucie Nauk Politycznych w Paryżu oraz na Sorbonie. Po zakończeniu studiów powrócił do ojczyzny[2].
W działalność polityczną zaangażował się w latach 50., kiedy był przewodniczącym Federacji Czarnoskórych Studentów we Frankofońskiej Afryce. Opowiadał się za niepodległością Gwinei, co stało się faktem w 1958. Z powodu krytyki dyktatorskich rządów prezydenta Ahmeda Sekou Touré został uznany za wroga państwa, co zmusiło go do udania się na emigrację do Francji. W 1970 został skazany zaocznie na karę śmierci. We Francji wykładał prawa człowieka na Sorbonie[3][2].
W 1987, już w czasie rządów prezydenta Lansany Conté, założył na emigracji Zgromadzenie Ludu Gwinei (Rassemblement du Peuple de Guinée, RPG). Do Konakry powrócił dopiero w maju 1991, po wprowadzeniu w kraju systemu wielopartyjnego. Pomimo tego władze zakazały organizacji wiecu RPG na stadionie klubu Athlético de Coléah w Konakry, a Condé w celu uniknięcia deportacji szukał schronienia w ambasadzie Senegalu[2][3].
W grudniu 1993 wziął udział w pierwszych w historii kraju wielopartyjnych wyborach prezydenckich. Według oficjalnych danych zajął drugie miejsce z wynikiem 19,55% głosów, za urzędującym prezydentem Conté (51,70% głosów). Władze anulowały wówczas wyniki z części okręgów wyborczych, stanowiących jego bastiony poparcia. Opozycja uznała wybory za sfałszowane i odrzuciła ich wyniki. W wyborach parlamentarnych w czerwcu 1995 RPG zdobyło 19 spośród 114 mandatów[4][2][3].
W kolejnych wyborach prezydenckich 14 grudnia 1998 Condé zajął według oficjalnych wyników trzecie miejsce, zdobywając 16,6% głosów poparcia, za prezydentem Conté (56,1%) oraz Mamadou Boye Bâ (24,6%). Również i tym razem odrzucił wyniki głosowania, uznając je za sfałszowane[2][4]. 16 grudnia 1998, dwa dni po wyborach, podobnie jak wielu pozostałych liderów opozycji, został aresztowany pod zarzutem przygotowywania buntu przeciwko rządzącym. Przez ponad 20 miesięcy był przetrzymywany w więzieniu bez wyroku i procesu sądowego. W jego obronie wystąpiła Amnesty International, która oskarżyła gwinejskie władze o łamanie praw człowieka oraz Rada Unii Międzyparlamentarnej, która uznała jego aresztowanie za złamanie przysługującemu mu immunitetu poselskiego. We wrześniu 2000 został ostatecznie skazany na 5 lat pozbawienia wolności za "przestępstwa przeciwko władzy państwowej i integralności terytorium kraju". Z więzienia został zwolniony jednak w maju 2001 na mocy prezydenckiego prawa łaski, pod warunkiem rezygnacji z działalności politycznej[2]. Po ułaskawieniu opuścił ojczyznę i udał się do Francji[5]. Jego partia zbojkotowała wybory parlamentarne w czerwcu 2002 oraz prezydenckie w grudniu 2003[4].
Alpha Condé powrócił do Gwinei w lipcu 2005[5]. Po śmierci prezydenta Conte i przeprowadzeniu zamachu stanu przez kapitana Moussę Dadis Camarę w grudniu 2008, poparł początkowo nowe władze wojskowe obiecujące demokratyczne wybory i walkę z korupcją, nazywając ich członków "patriotami"[6]. Jednak wkrótce potem, z powodu nierealizowania przez kapitana Camarę swoich zobowiązań, zmienił stanowisko i wystąpił z krytyką junty wojskowej[3]. Jako lider RPG wszedł w skład koalicji partii opozycyjnych Forum Żywych Sił Gwinei (Forum des Forces Vives de Guinée), która domagała się organizacji wolnych wyborów i we wrześniu 2009 zorganizowała protest w Konakry, brutalnie stłumiony przez służby bezpieczeństwa[2]. Dzień po stłumieniu wiecu potępił masakrę oraz zapowiedział mobilizację społeczeństwa i kontynuowanie protestów przeciwko "kryminalnemu reżimowi wojskowemu"[7].
W lutym 2010, po utworzeniu przez przedstawicieli junty i opozycji rządu jedności narodowej na czele z Jeanem-Marie Doré, ogłosił swój start w wyborach prezydenckich w czerwcu 2010[2]. W pierwszej turze wyborów 27 czerwca 2010 zajął drugie miejsce, zdobywając 18,25% głosów poparcia. 7 listopada 2010 zmierzył się w drugiej turze głosowania z Cellou Dalein Diallo, w której zwyciężył z wynikiem 52,5% głosów[8]. 3 grudnia 2010 wyniki wyborów zatwierdził Sąd Najwyższy[3]. 21 grudnia 2010 został zaprzysiężony na urząd prezydenta Gwinei, pierwszego wybranego w demokratycznych wyborach[9].
W wyborach prezydenckich 11 października 2015 uzyskał reelekcję, zdobywając 58% głosów już w pierwsze turze i pokonując drugiego Cellou Daleina Diallo, który zdobył 31% głosów[10]. 30 stycznia 2017 został wybrany na roczną kadencję na stanowisku przewodniczącego Unii Afrykańskiej[11].
5 września 2021 został obalony w wyniku zamachu stanu przeprowadzonego przez wojsko[12][13].
Przypisy edytuj
- ↑ Jako przewodniczący Narodowego Komitetu Pojednania i Rozwoju
- ↑ a b c d e f g h Biographie. Alpha Conde. [dostęp 2010-06-07]. (fr.).
- ↑ a b c d e Guinea's Conde emerges from the shadows. Reuters, 3 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-03]. (ang.).
- ↑ a b c Elections in Guinea. Africa Elections Database. [dostęp 2010-06-07]. (ang.).
- ↑ a b GUINEA: Opposition leader returns as food tensions mount. IRIN News, 4 lipca 2005. [dostęp 2010-06-07]. (ang.).
- ↑ Guinea coup leader gets Senegal's backing. Reuters, 27 grudnia 2008. [dostęp 2010-06-07]. (ang.).
- ↑ Guinea protests 'will continue'. BBC News, 29 września 2009. [dostęp 2009-09-30]. (ang.).
- ↑ W końcu mają szansę na normalnego prezydenta?. wp.pl, 16 listopada 2010. [dostęp 2010-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-19)]. (pol.).
- ↑ Hopes high in troubled Guinea as Conde sworn in. Reuters, 21 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-21]. (ang.).
- ↑ Guinea president Conde wins re-election with clear majority. reuters.com, 2015-10-17. [dostęp 2017-01-30]. (ang.).
- ↑ The 28th ordinary session of the assembly of the African Union. au.int, 2017-01-30. [dostęp 2017-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
- ↑ Alpha Condé : des militaires déclarent avoir arrêté le président guinéen. s. bbc.com. [dostęp 2021-09-05]. (ang.).
- ↑ Guinée : tentative de coup d’État en cours à Conakry. www.jeuneafrique.com, 2021-09-05. [dostęp 2021-09-05]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (fr.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Strona oficjalna. alphaconde.com. [dostęp 2010-12-03]. (fr.).