Wikipedia

Alternatywne i wspomagające metody komunikacji

Alternatywne i wspomagające metody komunikacji (ang. Augmentative and alternative communication (AAC) – dosłownie wspomagająca i alternatywna komunikacja) – grupa metod mających na celu umożliwienie komunikowanie się osobom, które nie posiadają umiejętności mowy, bądź posiadają ją w stopniu uniemożliwiającym satysfakcjonującą komunikację.

AAC łączy wiedzę z dziedzin, takich jak: logopedia, psychologia, pedagogika, fizjoterapia, medycyna.

Definicje edytuj

Komunikacja alternatywna edytuj

Przeznaczona jest dla osób które nie nabyły umiejętności mówienia lub też ją straciły w wyniku urazów neurologicznych (stan po udarze mózgu, stany minimalnej świadomości, stan po urazie komunikacyjnym – np. uraz czaszkowo-mózgowy), chorób neurodegeneracyjnych (jak np. choroba Alzheimera, stwardnienie zanikowe boczne), czy po przebytych operacjach (laryngektomia całkowita).

Komunikacja wspomagająca edytuj

Przeznaczona jest dla osób, których umiejętność mówienia nie zapewnia im skutecznego porozumiewania się z otoczeniem (np. mowa niewyraźna) lub nie wykształciły jeszcze umiejętności mowy, a wprowadzenie systemu komunikacji ma pomóc w jej rozwoju.

Użytkownicy AAC edytuj

Użytkownikami alternatywnych i wspomagających metod komunikacji mogą być osoby z:

Dobór metody dla użytkownika edytuj

Istnieje szereg alternatywnych i wspomagających metod komunikacji. Dla każdego użytkownika dobiera się najodpowiedniejszą dla niego metodę w zależności od jego możliwości, potrzeb i ograniczeń.

Przykładowo:

  • osobom ze słabo rozwiniętą motoryką małą (np. z powodu mózgowego porażenia dziecięcego) nie poleca się języka migowego, lecz wybór metody dostępu, która nie wymaga precyzyjnych ruchów rąk, jak wskazywanie wzrokiem (bezpośrednio, za pomocą wskaźnika, lub z wykorzystaniem eyetrackingu) bądź skanowanie[1],
  • osobom z autyzmem, które często przejawiają zaburzenia praksji oralnej oraz trudności w rozumieniu relacji społecznych[2], proponuje się szereg form bazujących na znakach graficznych (PCS, MÓWik[3], PECS), ze szczególnym uwzględnieniem komunikatorów z syntezą głosową (ang. speech-generating devices).

Przykładowe systemy edytuj

Do przykładowych metod zaliczanych do tej kategorii zaliczyć można:

  • systemy znaków przestrzenno-dotykowych:

Komunikacja wspomagana i niewspomagana edytuj

O komunikacji wspomaganej mówimy, gdy osoba posługuje się w czasie komunikowania pomocami: tablicami, książkami lub komunikatorami zawierającymi znaki (np. z systemu PCS). Użytkownik AAC wybiera/wskazuje znak lub szereg znaków, przekazując w ten sposób komunikat. W komunikacji niewspomaganej ekspresja komunikatu nie wymaga fizycznych pomocy, a osoba samodzielnie produkuje znak (np. w języku migowym).

Komunikacja zależna i niezależna edytuj

W komunikacji zależnej osoba komunikująca się jest uzależniona od wsparcia drugiej osoby (np. w metodzie ułatwionej komunikacji). W drugim przypadku jest to niepotrzebne.

W wielu przypadkach komunikacja staje się komunikacją zależną jeśli potrzeba tłumacza.

Przypisy edytuj

  1. ↑ www.generaacja.pl » Skanowanie [online], www.generaacja.pl [dostęp 2021-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-21] (pol.).
  2. ↑ Joanna Ławicka, Zastosowanie AAC w kształtowaniu świadomości osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu [w:] B.B.Kaczmarek "Autyzm i AAC", 2015, ISBN 978-83-7850-769-7.
  3. ↑ MÓWik - Home [online], www.mowik.pl [dostęp 2021-01-16].

Bibliografia edytuj

  • Stephen von Tetzchner, Harald Martinsen: Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się. Warszawa: Stowarzyszenie na Rzecz Propagowania Wspomagających Sposobów Porozumiewania się „MÓWIĆ BEZ SŁÓW”, 2002. ISBN 83-912671-4-8.
  • Magdalena Grycman, Bogusława Beata Kaczmarek: Podręczny słownik terminów AAC (komunikacji wspomagającej i alternatywnej). Kraków: Impuls, 2014. ISBN 9788378501213
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Alternatywne_i_wspomagające_metody_komunikacji&oldid=72648661”