Althann

Althann (lub Althan) to nazwisko mocno rozgałęzionej austriackiej rodziny arystokratycznej.

Rodzina

Althannowie mieli swoje siedziby w Austrii, Czechach, w hrabstwie kłodzkim, na Morawach i na Węgrzech, gdzie w latach 1721–1824 dzierżyli również godność żupana w komitacie Zala. W 1810 r. otrzymali dziedziczny tytuł hrabiów Rzeszy i zaliczali się wtedy do jednej z najważniejszych rodzin w całej monarchii austriackiej. Ich awans społeczny nastąpił w XVI w. w wyniku służby dworskiej i wojskowej u cesarzy.

Członkowie rodu von Althann piastowali liczne urzędy ziemskie, dworskie i kościelne. Do najsłynniejszych przedstawicieli rodziny należeli:

• Gundaker von Althan (1655–1747), generał, dyplomata i budowniczy
• Johann Michael Althann (1679–1722), faworyt cesarza Karola VI
• Michał Adolf von Althann (1574–1636) otrzymał 28 listopada 1608 r. tytuł hrabiego za zasługi dla cesarza Rudolfa II. Po przejściu na wiarę katolicką stał się zagorzałym zwolennikiem kontrreformacji. W 1619 ustanowił w Ołomuńcu order rycerski „Christianae militiae” za zasługi w walce przeciw poganom i Turkom. Na budowę kolegium jezuickiego w Igławie ofiarował zakonowi 23 domy skonfiskowane protestantom. Podarował też zakonowi dobra w Komárnie, Znojmie, Krems i Wiedniu.
• jego syn Michał Wenzel von Althann (1630–1686) był cesarskim ambasadorem, tajnym radcą dworu i komendantem twierdzy kłodzkiej. W 1680 r. został starostą (landeshauptmannem) hrabstwa kłodzkiego, gdzie do rodziny należały już majoraty w Międzylesiu, Roztokach i Wilkanowie. W 1684 r. nabył też zamek Szczerba i ziemie wokół Stronia Śląskiego tworząc tzw. klucz stroński. W Wilkanowie zbudował czterokondygnacyjny pałac. Był żonaty z hrabiną Anną Marią Elżbietą von Aspremont (1646–1723). Ich synowie
  • Michael Wenzel Młodszy von Althann (1668–1738)
  • Michał Friedrich von Althann (1680–1734) był biskupem Vácu i Veszprém na Węgrzech, kardynałem oraz wicekrólem Neapolu i Sycylii.
• Michael Emanuel von Althann (1691–1749), syn Michaela Wenzela mł. von Althanna
• Michał Karol von Althann (1702–1756), baron von Goldburg und Murstetten.
• Michael Otto von Althann (1730–1797), syn Michaela Emanuela
• Michael Karl von Althann (1741–1805), przejął dobra kłodzkie po śmierci kuzyna, Michaela Ottona
• Michael Wenzel von Althann (1743–1810), przejął dobra kłodzkie po śmierci brata, Michaela Karola
• Michael Johann Nepomuck von Althann (1757–1815), przejął dobra kłodzkie po śmierci kuzyna Michaela Wenzla
• Michael Franz Anton von Althann (1760–1817), przejął dobra kłodzkie po śmierci przyrodniego brata Michaela Johanna
• Michael Maximilian Franz von Althann (1769–1834), przejął dobra kłodzkie po śmierci starszego brata Michaela Franza Antona, jego synowie:
  • Michael Joseph von Althann (1798–1861)
  • Michael Karl II von Althann (1801–1881), przejął dobra kłodzkie po śmierci starszego brata Michaela Josepha, jego syn:
    • Robert von Althann (1853–1919).

Od nazwiska jednego z nich, Michaela Josepha Althanna (1798–1861), właściciela majoratu w Międzylesiu pochodzi nazwa starej odmiany śliwy, Renkloda hr. Althanna (niem. Graf Althanns Reneklode).

• 

  Herb rodowy Althanów w herbarzu J. Siebmachera, 1605 – pierwszy z prawej, dolny rząd

• 

  Johann Michael von Althann

• 

  Gundaker von Althan

• 

  Herb rodowy Althanów w Čakovcu, Chorwacja

Niektóre siedziby

Morawy

• 1577–1654 Oslavany (Krzysztof von Althann zbudował tu renesansowy zamek)
• 1609–1790 Jaroslavice (dziś powiat Znojmo) (na zlecenie Wolfa Dietricha von Althanna Joseph Emanuel Fischer von Erlach zbudował tu barokowy zamek)
• 1618–1793 Wranow nad Dyją (gdzie w końcu XVII w. Althannowie postawili barokowy zamek)
• 1909–1922 i 1930–1945 Lipník nad Bečvou

Czechy właściwe

• 1650–1945 Králíky, Mladkov
• 1738–1923 Svojšice

Hrabstwo kłodzkie

• 1653–1945 Międzylesie
• 1684–1945 Wilkanów
• 1684–1783 Zamek Szczerba
• 1653–1945 Roztoki
• 1684–1733 Stronie Śląskie

Dolna Austria

• Murstetten (powiat St. Pölten-Land)
• Zwentendorf an der Donau (powiat Tulln)

Zobacz też

• klucz stroński

Bibliografia

• Joachim Bahlcke i inni, Handbuch der historischen Stätten Böhmen und Mähren, Kröner Verlag, Stuttgart 1998, ISBN 3-520-32901-8
• Handbuch der historischen Stätten Schlesien, hg. von Hugo Weczerka, Stuttgart 1977, ISBN 3-520-31601-3
• Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler in Polen. Schlesien, ErnstE. Badstübner (red.), SławomirS. Brzezicki (oprac.), München: Deutscher Kunstverlag, 2005, ISBN 3-422-03109-X, OCLC 830927501 .brak strony (książka)
• Joachim Bahlcke, Michael Friedrich Graf von Althann. W: Schlesische Lebensbilder, Bd. VIII, S. 129–140, ISBN 3-7686-3501-5
• Grzegorz Pisarski, Drzewo genealogiczne rodu Althannów, w: „Zeszyty Muzeum Ziemi Kłodzkiej”. 1995, z. 8, s. 111–146. ISSN 0860-1186
• Claudia Zonta, Schlesische Studenten an italienischen Universitäten, Stuttgart 2004
• Roman Sękowski, Herbarz szlachty śląskiej. Informator genealogiczno-heraldyczny, t. 1 (A-C), Katowice 2008: Fundacja "Zamek Chudów", s. 73–74, s.v. Althann.