Amwrosij Janowski
Amwrosij Janowskyj (ukr. Амвро́сій Яно́вський, ur. 17 grudnia 1810 w Smolnej, zm.2 marca 1884 w Rzymie) – ukraiński (ruski) działacz polityczny i oświatowy, pedagog, poseł do Sejmu Krajowego Galicji i austriackiej Rady Państwa
 Amwrosij Janowskyj, 1872 r. | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Poseł do Sejmu Krajowego Galicji I, II, III, IV kadencji | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna |
Klub Ruski |
| Następca | |
| Poseł do Rady Państwa Austrii III, IV, V kadencji | |
| Okres |
od 15 września 1870 |
| Przynależność polityczna |
Klub Pracy Konstytucyjne (1872) Klub Ruski (1873-1879) |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Ukończył gimnazjum w Samborze, a następnie studia filozoficzne na uniwersytecie we Lwowie. Od 1829 studiował teologię na uniwersytecie w Wiedniu a następnie we Lwowie[1]. Po studiach pracował od 1834 najpierw jako nauczyciel przedmiotów humanistycznych w gimnazjum w Bochni, następnie jako nauczyciel-adiunkt w gimnazjum akademickim we Lwowie (1835) i nauczyciel las gramatycznych w gimnazjum w Czerniowcach (1836)[1], W latach 1837-1848 był profesorem przedmiotów humanistycznych w gimnazjum w Przemyślu a w latach 1848-1856 gimnazjum akademickiego we Lwowie. Potem dyrektor drugiego (niemieckiego) gimnazjum państwowego we Lwowie (1856-1861). Od 1861 urzędnik kuratorium państwowego, a od 1864 także państwowy inspektor szkolny na Galicję. Od 1862 przewodniczący komisji nadzorującej tworzeniu podręczników dla ukraińskich gimnazjów. Następnie w latach 1868-1881 ponownie dyrektor II Gimnazjum Państwowego we Lwowie. W 1881 przeszedł w stan spoczynku[1].
Zaangażowany w rozwój ukraińskich stowarzyszeń oświatowych, pierwszy przewodniczący Ruskiego Towarzystwa Pedagogicznego Ridna Szkoła[2], a latach 1871-1884 przewodniczący Galicyjsko-Ruskiej Maticy[1]. Członek Towarzystwa Narodnyj Dim we Lwowie[3], Członek i wicerektor Instytutu Stauropigialnego (1873—1876)[3].
W latach 1861-1882 był posłem do Sejmu Krajowego Galicji I kadencji (1861-1966) wybrany w IV kurii obwodu Żółkiew, w okręgu wyborczym nr 47 Lubaczów-Cieszanów[4]. W kadencjach II, III i IV był wybierany w kurii IV z okręgu nr 48 Rawa-Ruska - Niemirów[5]. W Sejmie był członkiem Klubu Ruskiego[3]. Był także posłem do austriackiej Rady Państwa III kadencji ( 15 września 1870 - 8 października 1871), IV kadencji (27 grudnia 1871 - 7 września 1873),wybierany przez Sejm w kurii XIX – jako delegat z grona posłów wiejskich okręgów: Żółkiew, Kulików, Mosty Wielkie, Bełz, Uhnów, Sokal, Lubaczów, Cieszanów, Rawa, Niemirów[1][6]. W V kadencji (4 listopada 1873 - 22 maja 1879) uzyskał mandat w kurii IV (gmin wiejskich) z okręgu nr 18 Żółkiew, Mosty wielkie, Kulików, Sokal, Bełz, Rawa, Uhnów, Niemierów[6]. W parlamencie austriackim początkowo był członkiem Klubu Partii Konstytucyjnej, a od 1873 Klubu Ruskiego[1].
Rodzina edytuj
Urodził się w rodzinie księdza greckokatolickiego, był synem proboszcza w Smólnej - Wasyla[1]. Ożenił się w 1841 z Karoliną z domu Görz, mieli trzech synów i jedną córkę[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Franz Adlgasser, Kurzbiografie: Janowski (Janov’skyj), Ambrozy Dr. phil., [w:] Parlament Österreich [online], parlament.gv.at [dostęp 2023-04-04].
- ↑ Яновський Амвросій (1810 — 84), Енциклопедія українознавства: Словникова частина : 11 т.] — Париж—Нью-Йорк 1995, c.
- ↑ a b c І. П. Чорновол,199 депутатів Галицького сейму, Львів 2010, c. 103-109
- ↑ "Wykaz Członków Sejmu krajowego królestwa Galicyi i Lodomeryi, tudzież wielkiego xięstwa Krakowskiego 1863", Lwów 1863.
- ↑ Stanisław Grodziski - "Sejm Krajowy Galicyjski 1861-1914", Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1993, ISBN 83-7059-052-7
- ↑ a b Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim 1848-1918, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1996, s. 78, 356, 370, 375, ISBN 978-83-7059-219-6.