An-124 „Rusłan” (kod NATO „Condor”) – czterosilnikowy, odrzutowy, strategiczny samolot transportowy produkcji radzieckiej, zaprojektowany w biurze konstrukcyjnym Antonowa jako konkurent dla Lockheed C-5 Galaxy. W chwili oblotu 26 grudnia 1982 i późniejszej oficjalnej prezentacji podczas paryskiego salonu lotniczego (Paris Air Show) 28 maja 1985 był największym produkowanym samolotem transportowym świata, odbierając palmę pierwszeństwa amerykańskiemu Lockheed C-5 Galaxy[1][2].

An-124
Ilustracja
An-124 Rusłan nad lotniskiem w Luksemburgu
Dane podstawowe
Państwo

 ZSRR

Producent

Zakład Lotniczy Aviant, zakłady lotnicze w Uljanowsku

Konstruktor

biuro konstrukcyjne Antonowa

Typ

ciężki samolot transportowy

Konstrukcja

metalowa

Załoga

6-7 osób (2 pilotów, nawigator, radiotelegrafista, inżynier pokładowy, inżynier elektryk, technik urządzeń desantowych)

Historia
Data oblotu

26 grudnia 1982

Lata produkcji

od 1985

Liczba egz.

56 [stan: koniec 2007]

Liczba wypadków
 • w tym katastrof


5

Dane techniczne
Napęd

4 x dwuprzepływowe, silniki odrzutowe Łotariew D-18T

Ciąg

4 × 229,5 kN (4 × 23 430 kG)

Wymiary
Rozpiętość

73,3 m

Długość

69,1 m

Wysokość

28,7 m

Powierzchnia nośna

628 m²

Masa
Własna

175 000 kg

Startowa

392 000 kg

Do lądowania

330 000 kg

Paliwa

213 740 kg

Zapas paliwa

270 000 l

Osiągi
Prędkość maks.

865 km/h

Prędkość przelotowa

495-528 km/h

Prędkość minimalna

245 km/h

Pułap

12 000 m

Pułap praktyczny

10 000 m

Zasięg

16 500 km (z max. ilością paliwa)

Długotrwałość lotu

20 godz.

Dane operacyjne
Przestrzeń ładunkowa
długość – 36,5 m
szerokość – 6,40-6,68 m
wysokość – 4,40 m
Rzuty
Rzuty samolotu

Historia

edytuj

Prototyp o numerze (SSSR 82002, Nr 318)[3] oblatano 26 grudnia 1982 w Kijowie[4]. Produkcję seryjną rozpoczęto, według różnych źródeł, w 1982 lub 1984 roku, w dwóch zakładach: Aviant w Kijowie (obecnie Ukraina) (w latach 1982–2003) oraz Aviastar w Uljanowsku (obecnie Rosja) (w latach 1984–2004). Skrzydła produkowano w zakładach w Taszkiencie i były transportowane na grzbiecie specjalnie przystosowanego samolotu transportowego Antonow An-22 „Anteusz”[2]. Maszyna weszła do służby w radzieckich wojskowych siłach transportowych w styczniu 1987. Wraz z rozpadem Związku Radzieckiego zaprzestano wytwarzania samolotu; niektóre źródła mówią o zakończeniu produkcji w połowie lat 90. XX w. W latach od 2000 do 2004 ukończono 5 egzemplarzy, których produkcji nie doprowadzono do końca wcześniej. W latach 2001 i 2002 dostarczono klientom po 1, a w 2004 – 3 egzemplarze maszyn w wersji An-124-100. Od tego czasu zaczęto rozważać ponowne uruchomienie produkcji wersji ze zmodernizowaną awioniką i ładownością podwyższoną o 30 t do 150 t. Pierwotnie wznowienie produkcji planowano na lata 2007/2008. Na przeszkodzie stanęły problemy natury formalno-prawnej, m.in. spór o miejsce produkcji pomiędzy – obecnie ukraińskimi zakładami Antonowa a Rosją jako prawnym następcą ZSRR. W 2009, na rosyjskich targach lotniczych MAKS w Moskwie, rosyjskie ministerstwo obrony miało podać, według agencji RIA Novosti, że zapadły decyzje dotyczące wznowienia produkcji[5][6]. 10 grudnia 2009 Dmitrij Miedwiediew podjął decyzję o transakcji dotyczącej dostaw 20 sztuk An-124 do roku 2020 dla sił powietrznych Federacji Rosyjskiej, za podpisanie umów do dnia 10 czerwca 2010 miał odpowiadać Władimir Putin[7].

Największy cywilny użytkownik An-124 (10 sztuk), linie lotnicze Volga-Dnepr Airlines, czarterowy przewoźnik cargo, wyraziły zainteresowanie nabyciem od 20 do 40 (zależnie od źródeł)[6] nowych egzemplarzy w latach 2011–2020.

Konstrukcja

edytuj
 
Antonow An-124 podczas rozładunku z przodem kadłuba opuszczonym na płytę lotniska

Półskorupowa, w układzie górnopłatu, wykonana z duraluminium i materiałów kompozytowych. Kabina załogi hermetyzowana, umie­szczona na górnym pokładzie znajdującym się nad ładownią. Za kabiną załogi rozmieszczono toalety, kuchnię, przedział wyposażeniowy, dwie kabiny dla drugiej (zapasowej) załogi a nawet prysznice. Za centropłatem dzielącym górny pokład na części przednią i tylną znajduje się hermetyzowana kabina pasażerska z 88 miejscami[2].

Duża ładownia ma wymiary 36,5 × 6,4 × 4,4 m (dł. x szer. x wys.) i kubaturę 1160 m³ (w porównaniu ładownia Lockheed C-5 Galaxy: 36,91 × 5,79 × 4,09 m i kubatura 880 m³). Wrota ładowni znajdują się w hydraulicznie unoszonej sekcji dziobowej oraz w części ogonowej kadłuba. Komora ładunkowa wyposażona w dwie suwnice o łącznej nośności 20 000 kg. Podwozie 24-kołowe, chowane do kadłuba, w układzie trójpodporowym: podwozie główne składa się dwóch zespołów po pięć dwukołowych goleni po obu stronach kadłuba, podwozie przednie z dwóch dwukołowych goleni. Dzięki niezwykle solidnej konstrukcji podwozia samolot może lądować na lotniskach o słabej infrastrukturze i na nieprzygotowanych, bądź nieutwardzonych pasach lub na zmrożonym śniegu. Dzięki temu, że wszystkie zespoły podwozia są sterowane możliwe jest wykonanie zakrę­tu o 180° na pasie o szerokości 45 m. Specyficzna konstrukcja przedniego podwozia z podwójną golenią umożliwia jego częściowe wciągnięcie na ziemi, pochylenie całego kadłuba do przodu i załadunek np. pojazdów, mogących wjeżdżać do ładowni wprost z płyty lotniska, bez użycia dodatkowych ramp i podnośników. Znajdujące się na wyposażeniu dwa agregaty APU umożliwiają samodzielne uruchomienie silników maszyny, nawet w przypadku braku urządzeń rozruchowych na danym lotnisku. Taka konstrukcja samolotu zapewnia mu znaczną niezależność od wyposażenia docelowych lotnisk, istotnie zwiększając jego uniwersalność i zakres zastosowania[1][2].

Ponieważ An-124 ma na pokładzie wszystkie niezbędne pomoce do załadunku i rozładunku, nie ma żadnych specjalnych wymagań na lotnisku, do którego leci, ale może działać całkowicie samowystarczalnie. To sprawia, że są poszukiwanym pomocnikiem, szczególnie na obszarach kryzysowych i klęskach żywiołowych oraz jako wojskowe pojazdy transportowe[1].

W 2006 Dania wraz z 13 krajami NATO i Szwecją podpisała w programie SALIS (Short-term Airlift Interim Solutom) na okres kilku lat dokument zakładający wykupienie określonej ilości godzin rosyjskich ciężkich maszyn transportowych Antonow An-124 i Iljuszyn Ił-76. W ramach programu SALIS-NATO wykorzystanie samolotów An-124 ”Rusłan” w ramach krajowych potrzeb wynosiło od 50 do 300 godzin rocznie[1][2].

Wersje

edytuj
An-124 Rusłan
Ciężki strategiczny samolot transportowy (wersja wojskowa)
An-124-100
Ciężki cywilny samolot transportowy
An-124-100M-150
Ciężki cywilny samolot transportowy z zachodnią awioniką
An-124-102
Ciężki cywilny samolot transportowy z kokpitem wyposażonym w nowoczesną awionikę typu EFIS
 
Antonow An-124 oraz mniejsze samoloty na lotnisku we Wrocławiu, sierpień 2008 r.
An-124-130
Planowana wersja rozwojowa
An-124-135
An-124-150
Nowa wersja rozwojowa
An-124-200
Planowana wersja rozwojowa z silnikami General Electric CF6-80C2, o ciągu 263 kN każdy
An-124-210
Wersja planowana wspólnie z Air Foyle, mająca spełnić wymogi brytyjskiego programu Short Term Strategic Airlifter (STSA) z silnikami Rolls-Royce RB211-524H-T, o ciągu 264 kN każdy oraz awioniką Honeywell; program STSA przerwano w sierpniu 1999, po wznowieniu wygrał go Boeing C-17A.

Użytkownicy

edytuj

Użytkownicy wojskowi

edytuj
  Rosja

Użytkownicy cywilni

edytuj
  Bułgaria
  Libia
  Rosja
  Ukraina
  Zjednoczone Emiraty Arabskie

Rekordy

edytuj

„Rusłanem” ustanowiono kilka rekordów:

  • osiągnięcie pułapu 10 750 m z ładunkiem 171 219 kg[2]
  • przelot bez międzylądowania na trasie 20 150 km w ciągu 25,5 godziny[2]
  • 1993 – najcięższy pojedynczy ładunek: ważący 135,2 t wraz ze stelażem transportowym generator Siemensa (sam generator 124 t). Rekord pobity dopiero 11 sierpnia 2009 przez An-225 Mrija.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Top 10: Die größten Flugzeuge der Welt - Platz 5: Antonow An-124.. www.flugrevue.de. [dostęp 2024-05-07]. (niem.).
  2. a b c d e f g Antonow An-124 "Rusłan", 1982.. www.samolotypolskie.pl. [dostęp 2024-05-07]. (pol.).
  3. Historia i konstrukcja AN-124 na globalsecurity.org (ang.) [dostęp 2011-03-19].
  4. Samoloty niezapomniane modele 2013 ↓, s. 22.
  5. „Wznowienie produkcji Antonowa An-124”. airliners.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-06)]., artykuł w portalu www.airliners.de z dn. 21.08.2009 (niem.) [dostęp 2011-03-17].
  6. a b AN-124 trafi do seryjnej produkcji [online], Lotnicza Polska, 8 grudnia 2009 [dostęp 2011-03-17] [zarchiwizowane z adresu 2010-01-14] (pol.).
  7. rusłanów „20 Rusłanów dla WWS do 2020” artykuł w portalu wydawcy „Skrzydlatej Polski” www.altair.com.pl z dn. 25.12.2009 (pol.) [dostęp 2016-10-15].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj