Andrea Skanjeti
Andrea Skanjeti (ur. 20 lipca 1906 w Szkodrze, zm. 29 listopada 1992 tamże[1]) – albański dramaturg i reżyser teatralny.
| Data i miejsce urodzenia |
20 lipca 1906 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 listopada 1992 |
| Narodowość | |
| Język | |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
W latach 20. jako uczeń franciszkańskiego gimnazjum współpracował z działającym w Szkodrze stowarzyszeniem Vllaznia, pod patronatem którego powstał amatorski zespół teatralny. W latach 30. wyjechał na studia do Włoch, skąd wrócił do Albanii w 1934. Po powrocie związał się ze stowarzyszeniem Antoniane[1]. W tym czasie nie tylko występował na scenie, ale także pisał pierwsze dramaty (Ali Pasha dhe suljotet, Dy te burgosurit)[1]. W czasopismach albańskich okresu międzywojennego ukazało się 45 noweli i opowiadań Skanjetiego.
W 1947 wziął udział w pierwszym kursie dla reżyserów teatralnych, organizowanym przez zespół Teatru Ludowego w Tiranie. Po powrocie do Szkodry zajął się organizowaniem zespołu teatralnego, występującego przy miejscowym Domu Kultury. W listopadzie 1949 należał do grona założycieli Teatru Migjeni i był jego pierwszym reżyserem. W ciągu kilku lat wyreżyserował 20 sztuk, które wystawiono na scenie Teatru Migjeni.
Od 1952 skupił się na współpracy z Teatrem Kukiełkowym, który rozpoczynał swoją działalność w Szkodrze[1]. Do zespołu Teatru Migjeni powrócił w 1961. W 1972, po premierze dramatu historycznego Nora, heroina e bjeshkve (Nora, bohaterka górskich pastwisk) Skanjeti był represjonowany przez władze partyjne. Usunięty z teatru, pracował jako robotnik w zakładach tytoniowych.
Pozostawił po sobie 22 dramaty (pierwszy dramat “Kusarët” napisał w wieku 12 lat), a także 8 sztuk przeznaczonych dla teatrów kukiełkowych. Pisał wspomnienia i zbierał anegdoty teatralne, należał do grona organizatorów archiwum teatru w Szkodrze. Na podstawie zachowanych rękopisów w 2002 wydano wspomnienia Skanjetiego, poświęcone dziejom teatrów w Szkodrze[2]. W rękopisie pozostawił słownik włosko-albański. W listopadzie 1992, tuż przed śmiercią został wyróżniony przez władze Albanii tytułem Artysty Ludu (Artist i Popullit)[1].
Imię Skanjetiego noszą ulice w Tiranie (dzielnica Lapraka) i w Szkodrze.
Publikacje edytuj
- 1979: Nora : dramë me tri akte
- 2002: 100 vjet teatër në Shkodër : 1879-1979 : kujtime (100 lat teatru w Szkodrze: 1879-1979: wspomnienia)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Andrea Skanjeti, i pari celi siparin i teatrit Migjeni. = 2018-07-04 [online], shkodradaily.com, 24 sierpnia 2017 (alb.).
- ↑ Artisti i Popullit Andrea Skanjeti: “100 vjet Teatër në Shkodër 1879-1979 (kujtime)”. = 2020-09-09 [online], albemigrant2011.wordpress.com, 18 maja 2019 (alb.).
Bibliografia edytuj
- Josif Papagjoni: Enciklopedi. Teatri & Kinematografia Shqiptare. Tirana: Toena, 2009. ISBN 978-99943-1-456-0. (alb.).