Andriej Jeriomienko

Andriej Jeriomienko
ros. Андрей Иванович Ерёменко
ukr. Андрій Іванович Єрьоменко
	marszałek Związku Radzieckiego
Pełne imię i nazwisko	Andriej Iwanowicz Jeriomienko
Data i miejsce urodzenia	14 października 1892 ; Markowka, gubernia charkowska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	19 listopada 1970 ; Moskwa, ZSRR
	Przebieg służby
Lata służby	1913–1917 (Armia Imperium Rosyjskiego); 1918–1970 (Armia Czerwona/Radziecka)
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Armia Czerwona; Armia Radziecka
Stanowiska	dowódca Frontów: Zachodniego,; Briańskiego,; Południowo-Wschodniego,; Stalingradzkiego,; Południowego,; Kalinińskiego,; dowódca Samodzielnej Armii Nadmorskiej,; dowódca Frontów: 2 Nadbałtyckiego,; 4 Ukraińskiego;
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa,; wojna domowa w Rosji,; II wojna światowa: bitwa pod Moskwą,; bitwa stalingradzka;
	Odznaczenia
	; ;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Andriej Iwanowicz Jeriomienko (ros. Андрей Иванович Ерёменко, ukr. Єрьоменко Андрій Іванович; ur. 2 października^?/14 października 1892 we wsi Markowka, zm. 19 listopada 1970 w Moskwie) – radziecki dowódca wojskowy, marszałek Związku Radzieckiego (1955), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 3., 4., 5., 6., 7. i 8. kadencji, Bohater Związku Radzieckiego (1944), Bohater Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej (1970). W wyniku nieprawidłowej transliteracji nazwiska, w historiografii polskiej występuje pod nazwiskiem Jeremienko.

Życiorys edytuj

Urodził się 14 października we wsi Markowka (gubernia charkowska) w rodzinie chłopskiej. Od 1913 w armii rosyjskiej jako poborowy, walczył w I wojnie światowej. W latach 1918–1920 organizator oddziału partyzanckiego w Donbasie, który wszedł w skład Armii Czerwonej. W czasie wojny domowej na stanowiskach dowódczych m.in. szef sztabu brygady 1 Armii Konnej. W 1925 ukończył kurs doskonalenia dowódców oraz w 1931 kurs w Wojskowej Akademii Politycznej.

W 1935 ukończył Akademię Wojskową im. Michaiła Frunzego, następnie był dowódcą 14 Dywizji Kawalerii, korpusu kozackiego i korpusu zmechanizowanego. W 1939 brał udział w radzieckiej agresji na Polskę jako dowódca korpusu kawalerii. Brał udział w walkach o Grodno.

Od 14 stycznia 1941 (rozkaz LKO nr 0145) do 19 czerwca 1941 był dowódcą 1 Armii na Dalekim Wschodzie^[1].

Po napaści Niemiec na ZSRR był dowódcą Frontu Zachodniego, zastępcą dowódcy i dowódcą Frontu Briańskiego (sierpień – październik 1941), od grudnia do lutego 1942 dowódcą 4 Armii Uderzeniowej, w okresie sierpień 1942 – luty 1943 dowódcą Frontu Południowo-Wschodniego, Frontu Stalingradzkiego i Frontu Południowego. W latach 1943–1945 pod jego dowództwem znalazły się kolejno: Front Kaliniński 9 kwietnia – listopad 1943, Samodzielna Armia Nadmorska (walcząca na Krymie luty – kwiecień 1944), 2 Front Nadbałtycki (kwiecień 1944 – luty 1945) i 4 Front Ukraiński (marzec – maj 1945). Uczestnik bitew: moskiewskiej i stalingradzkiej, walk pod Smoleńskiem, wyzwolenia Krymu, wybrzeża Bałtyku i Czechosłowacji. Był trzykrotnie ranny.

Po wojnie dowodził okręgami wojskowymi: Karpackim, Zachodniosyberyjskim i Północnokaukaskim. Od maja 1958 był w grupie inspektorów Ministerstwa Obrony ZSRR.

Deputowany do Rady Najwyższej ZSRR od 3. do 8. kadencji.

Pochowany pod murem kremlowskim na Placu Czerwonym w Moskwie.

Publikacje edytuj

Andriej Jeriomienko – Uwagi i polemiki
Andriej Jeriomienko – Na kierunku zachodnim
Andriej Jeriomienko – Stalingrad
Andriej Jeriomienko – W naczale wojny

Awanse edytuj

gen. por. 04 czerwca 1940;
gen. płk 11 września 1941;
gen. armii 27 sierpnia 1943;
marszałek Związku Radzieckiego 11 marca 1955.

Odznaczenia edytuj

Medal „Złota Gwiazda” Bohatera Związku Radzieckiego (29 lipca 1944)
Order Lenina – pięciokrotnie (1938, 1944, 1945, 1962, 1967)
Order Rewolucji Październikowej (1968)
Order Czerwonego Sztandaru – czterokrotnie (1926, 1941, 1944, 1949)
Order Suworowa I klasy – trzykrotnie (1943, 1944, 1945)
Order Kutuzowa I klasy (1943)
Medal „Za rozwój dziewiczych ziem”
Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej”
Medal „Za obronę Moskwy”
Medal „Za obronę Stalingradu”
Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
Złota Gwiazda Bohatera Republiki Czechosłowackiej (28 kwietnia 1970, CSSR)
Order Klementa Gottwalda (CSSR)
Czechosłowacki Wojskowy Order Lwa Białego „Za zwycięstwo” (Czechosłowacja)
Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 (Czechosłowacja)
Wielka Komandorska Legia Zasługi (USA)
Order Krzyża Grunwaldu II klasy (24 czerwca 1946, Polska Ludowa)^[2]
Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari (24 czerwca 1946, Polska Ludowa)^[2]
Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk (Polska Ludowa)

Przypisy edytuj

↑ Командный и начальствующий состав Красной Армии в 1940-1941 гг. Структура и кадры центрального аппарата НКО СССР, военных округов и общевойсковых армий. Документы и материалы. Российский государственный военный архив, Moskwa 2005. str. 100.
↑ ^a ^b „za wybitne zasługi przy wyzwoleniu Polski spod okupacji niemieckiej” M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 210

Bibliografia edytuj

BolesławB. Potyrała BolesławB., HieronimH. Szczegóła HieronimH., Czerwoni marszałkowie. Elita Armii Radzieckiej 1935–1991, Zielona Góra: Wyd. WSP im. Tadeusza Kotarbińskiego, 1997, ISBN 83-86832-23-1, OCLC 835148265 .
BolesławB. Potyrała BolesławB., WładysławW. Szlufik WładysławW., Who is who? Trzygwiazdkowi generałowie i admirałowie radzieckich sił zbrojnych z lat 1940–1991, Częstochowa: WSP, 2001, ISBN 83-7098-662-5, OCLC 831020923 .
Mała Encyklopedia Wojskowa, t. I, Wyd. MON, Warszawa 1967
Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
(ros.) A. Abramow – U kremlowskoj stieny, Wyd. Izdatielstwo polityczeskoj litieratury, Moskwa 1978
(ros.) W. Jegorszyn – Feldmarszałkowie i marszałkowie, Moskwa 2000
(ros.) K. Zalesskij – Imperium Stalina. Biograficzny słownik encyklopedyczny, Moskwa 2000
(ros.) Radziecka Encyklopedia Wojskowa, t. I, Moskwa
(ros.) Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 9, ss. 91-92, Moskwa 1969-1978
(ros.) Wojskowy słownik encyklopedyczny, Moskwa 1986
Андрей Иванович Ерёменко – Герои страны (ros.)
Андрей Иванович Еременко – Проект ХРОНОС (ros.)
Wyżsi dowódcy Związku Radzieckiego. b2386828.msk.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-01)]. (ros.).

[1] Командный и начальствующий состав Красной Армии в 1940-1941 гг. Структура и кадры центрального аппарата НКО СССР, военных округов и общевойсковых армий. Документы и материалы. Российский государственный военный архив, Moskwa 2005. str. 100.

[MP27-2] „za wybitne zasługi przy wyzwoleniu Polski spod okupacji niemieckiej” M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 210

[1]

[2]