Andrzej Gawędzki (ur. 30 listopada 1893 w Mariampolu[1], zm. 15 lutego 1977 w Rosario, Argentyna) – polski ksiądz katolicki.

Andrzej Gawędzki
Kraj działania

Polska, Włochy, Argentyna

Data i miejsce urodzenia

30 listopada 1893
Mariampol, wówczas Cesarstwo Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

15 lutego 1977
Rosario, Argentyna

Miejsce pochówku

cmentarz Bródnowski w Warszawie

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

21 maja 1916

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości

Życiorys edytuj

 
Grób ks. Andrzeja Gawędzkiego na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie

Syn Romana i Julii z Sobolewskich[1]. Ukończył gimnazjum w Suwałkach. Następnie wstąpił do seminarium w Sejnach[1]. Po przyjęciu święceń kapłańskich 21 maja 1916 wyjechał na wschód, gdzie od 1 czerwca tego samego roku pełnił funkcję kapelana polskich uchodźców w Mohylewie, od lipca 1917 był wikariuszem w Mińsku, a trzy miesiące później został kapelanem I Korpusu Polskiego.

Od listopada 1918 był wikariuszem w Augustowie, we wrześniu następnego roku wyjechał do Łomży, gdzie pracował w kurii diecezjalnej i był prefektem szkolnym.

Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej został kapelanem wojskowym i pełnił tę rolę do maja 1921. Później został zweryfikowany w stopniu kapelana rezerwy ze starszeństwem 1 czerwca 1919 roku w duchowieństwie wojskowym wyznania rzymskokatolickiego[2].

Przez kolejne dwa lata przebywał w Łomży, gdzie równocześnie był sekretarzem stowarzyszenia i prefektem gimnazjalnym. Od 1923 przez rok pełnił funkcję rektora w kościele w Tykocinie, a następnie otrzymał probostwo w Jedwabnem i mieszkał tam sześć lat. Od marca 1930 do stycznia 1931 obejmował probostwo w Szczuczynie, aby później zostać przeniesionym do Grajewa. Przez osiem lat był proboszczem w tamtejszej Parafii Trójcy Przenajświętszej, w kwietniu 1931 został również dziekanem dekanatu szczuczyńskiego.

Polowa Kuria Biskupia 15 marca 1938 mianowała Andrzeja Gawędzkiego na kapelana pomocniczego garnizonu w Grajewie, w którym stacjonował 9 pułk strzelców konnych. 24 sierpnia 1939 roku został zmobilizowany i wyznaczony na stanowisko kapelana 9 pułku strzelców konnych. W szeregach tego pułku odbył kampanię wrześniową. Wziął udział w bitwie pod Kockiem. 6 października dostał się do niemieckiej niewoli. Początkowo przebywał w Oflagu VIIA w Murnau, od grudnia 1939 w Rottenbergu, w kwietniu 1940 został przeniesiony do Buchenwaldu, a od lipca 1942 w Dachau, gdzie pracował niewolniczo w pozycji klęczącej i był ofiarą eksperymentów medycznych. Po wyzwoleniu obozu w Dachau 29 kwietnia 1945 roku, zgodnie z poleceniem biskupa, wyjechał do Włoch, gdzie został kapelanem 5 polowego szpitala ewakuacyjnego.

W 1947, razem z częścią zdemobilizowanych żołnierzy wyemigrował do Argentyny. Zamieszkał w Rosario pełniąc funkcję duszpasterza szkoły żeńskiej działającej przy zakonie sióstr dominikanek. Postępująca choroba wywołana doświadczeniami w czasach niewoli sprawiła, że miał problemy z poruszaniem się i pamięcią. Oficjalnie przestał być grajewskim proboszczem dopiero w 1947, w uznaniu zasług kapituła katedry łomżyńskiej nadała Andrzejowi Gawędzkiemu godność kanonika honorowego, osiem lat później został prałatem papieskim. Został też mianowany na stopień podpułkownika. Zmarł w 1977, zgodnie z jego wolą ciało sprowadzono do Polski, został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 24 L-III-27).

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 195.
  2. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 402.
  3. Dz.U. R.P. z 1971 r. Nr 1. s. 4. „za wybitne zasługi w długoletniej ofiarnej pracy duszpasterskiej, narodowej i społecznej wśród Polaków w Argentynie”.
  4. M.P. z 1939 r. nr 19, poz. 33 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  5. M.P. z 1931 r. nr 287, poz. 381 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

Bibliografia edytuj