Andrzej Górka (zm. 1583)

kasztelan międzyrzecki, sekretarz królewski
(Przekierowano z Andrzej II Górka)

Andrzej Górka herbu Łodzia (ur. ok. 1534, zm. 5 stycznia 1583 w Poznaniu) – kasztelan międzyrzecki, sekretarz królewski w 1556 roku.

Andrzej Górka
Ilustracja
Herb
Łodzia
Rodzina

Górkowie herbu Łodzia

Data urodzenia

ok. 1534

Data i miejsce śmierci

5 stycznia 1583
Poznań

Ojciec

Andrzej I Górka

Matka

Barbara Kurozwęcka

Żona

Barbara Kmita

Dzieci

zmarł bezpotomnie

Nagrobek w Kórniku

Życiorys edytuj

Syn Andrzeja I i Barbary Kurozwęckiej. Studiował we Frankfurcie nad Odrą, skąd wrócił w 1551 roku[1]. Luteranin, karierę polityczną rozpoczął w 1567 jako poseł na sejm z województwa poznańskiego. W swoich działaniach kontynuował politykę ojca – współpracę z Albrechtem Hohenzollernem. Już wówczas piastował starostwo wałeckie, gnieźnieńskie i jaworowskie. W 1570 objął jeszcze kasztelanię międzyrzecką. Po śmierci Zygmunta Augusta rozwinął żywą działalność. Poseł województw poznańskiego i kaliskiego na sejm konwokacyjny 1573 roku[2]. Podczas pierwszej elekcji popierał kandydaturę jednego z książąt piastowskich, uczestniczył nawet w secesji posłów do Grochowa, lecz ostatecznie poparł Henryka Walezego, którego elekcję potwierdził[3]. Jako przywódcę protestantów wybrano go do poselstwa do Francji, wiozącego księciu d’Anjou warunki zaprzysiężenia. Z tej podróży pochodzi ciekawy pamiętnik. Po ucieczce Walezego domagał się ogłoszenia bezkrólewia, a w drugiej elekcji ponownie popierał „Piasta”[a] starając się zapobiec elekcji cesarza. Był też jednym z pierwszych, którzy poparli Batorego, do którego również posłował. W drodze na koronację został napadnięty przez wysłanników cesarskich i uwięziony. Za jego uwolnieniem posłował u księcia brzeskiego jego krajan, Zygmunt Zaklika Czyżowski[4]. Jednak do ostatecznego jego uwolnienia doprowadziło dopiero polskie poselstwo na sejm Rzeszy w Ratyzbonie, które wymogło na Maksymilianie II Habsburgu zwolnienie go (cesarz tłumaczył się, że o porwaniu nic nie wiedział). W 1578, gdy nie przyznano mu wakującego stanowiska starosty generalnego Wielkopolski, oddalił się od dworu, jednak nie zerwał z nim ostatecznie popierając plany wojenne króla i kanclerza Jana Zamoyskiego w 1581. O jego krewkim charakterze świadczy próba rozbicia wystrzałem armatnim drzwi poznańskiej katedry, gdy biskup zakazał wprowadzenia trumny jego starszego brata Łukasza, który również nie był katolikiem.

Jego majątek znajdował się w Wielkopolsce i na Lubelszczyźnie („państwo szczebrzeszyńskie”). Poza wyżej wymienionymi był również starostą kościańskim, a przejściowo kolskim, inowrocławskim i bukowskim. Zmarł po ciężkiej i długiej chorobie 5 stycznia 1583 w Poznaniu, a pochowano go w Kórniku. Jego żoną była Barbara Kmita Herburtówna, wdowa po Piotrze Kmicie – wojewodzie krakowskim. Bezdzietny.

Pochowany w kolegiacie w Kórniku[5].

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. Tak potocznie nazywano pewnych kandydatów, którzy nie mieli nic wspólnego z dynastią Piastów.

Przypisy edytuj

  1. Mirosław Korolko, Seminarium Rzeczypospolitej Królestwa Polskiego. Humaniści w kancelarii królewskiej Zygmunta Augusta, Warszawa 1991, s. 203.
  2. Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod redakcją Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 207.
  3. Świętosława Orzelskiego bezkrólewia ksiąg ośmioro 1572-1576, Kraków 1917, s. 150.
  4. Bartosz Paprocki, Jan Kazimierz Turowski: Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584. Kraków: Wydawnictwo Biblioteki Polskiej, 1858, s. 97–98.
  5. Henryk Merczyng, Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1904, s. 30.

Bibliografia edytuj