Andrzej Kędzior
Andrzej Kędzior (ur. 7 listopada 1851 w Toporowie, zm. 17 stycznia 1938 w Krakowie) – polski polityk, minister, działacz Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, doctor honoris causa Politechniki Warszawskiej.
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 7 listopada 1851 Toporów, Cesarstwo Austrii | |
| Data i miejsce śmierci | 17 stycznia 1938 Kraków, Polska | |
| Minister robót publicznych | ||
| Okres | od 17 listopada 1918 do 29 grudnia 1918 | |
| Przynależność polityczna | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” | |
| Następca | Józef Pruchnik | |
| Minister robót publicznych | ||
| Okres | od 13 grudnia 1919 do 9 czerwca 1920 | |
| Przynależność polityczna | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” | |
| Poprzednik | Tadeusz Jasionowski | |
| Następca | Gabriel Narutowicz | |
| Odznaczenia | ||
  
| ||
ŻyciorysEdytuj
Gimnazjum ukończył w Tarnowie, a Politechnikę w Wiedniu. Od 1879 pracował w Krajowym Biurze Melioracyjnym we Lwowie; w 1882 został jego kierownikiem a w 1892 dyrektorem. Z jego inicjatywy i pod jego kierownictwem biuro to rozwinęło szeroką działalność naukową i techniczną w dziedzinie projektowania zbiorników retencyjnych i kanałów, robót melioracyjnych, organizacji spółek wodnych, regulacji rzek, zabudowy potoków, budowy wodociągów i kanalizacji, osuszania bagien, nawodnień, zagospodarowania torfowisk, nowoczesnej gospodarki rybackiej wód zamkniętych i otwartych[1]. W 1915 r. w wyniku działań wojennych wstrzymano wszelkie prace hydrotechniczne, a Biuro Melioracyjne zostało ewakuowane do Wiednia.
W 1900 A. Kędzior został delegatem technicznym Wydziału Krajowego do komisji regulacji rzek Galicji. W 1908 został wybrany posłem do Sejmu Krajowego Galicji z IV kurii wiejskiej powiatu mieleckiego, ponownie w kolejnej kadencji. W 1911 roku wybrany na posła do Reichsratu Przedlitawii (parlament austriackiej części Austro-Węgier).[2]
W 1918 wybrano go na prezesa Polskiego Koła Poselskiego w Reichsracie, jednak nie przyjął tego stanowiska. Pod koniec października 1918 roku wszedł w skład Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie.
Był inicjatorem budowy kanału rzecznego Wisła-Odra-Dniestr. Był naczelnikiem wydziału robót publicznych Polskiej Komisji Likwidacyjnej w 1918 roku[3]. Od 17 listopada 1918 do 29 grudnia 1918 i od 13 grudnia 1919 do 9 czerwca 1920 był ministrem robót publicznych w rządach Jędrzeja Moraczewskiego i Leopolda Skulskiego. Od 28 czerwca 1922 przewodniczący Tymczasowego Wydziału Samorządowego we Lwowie.
W latach 1919–1922 był posłem na Sejm, a w latach 1922–1927 senatorem.
Został odznaczony orderem Polonia Restituta z gwiazdą, a także wieloma odznaczeniami austriackimi, rosyjskimi i niemieckimi.
W 1925 r. Politechnika Warszawska i Politechnika Lwowska nadały mu doktoraty honorowe[4], a Towarzystwo Politechniczne we Lwowie – godność członka honorowego[1].
Członek Towarzystwa Gospodarczego i Towarzystwa Nauk Rolniczych.
Zmarł 17 stycznia 1938 roku w Krakowie. Został pochowany w Mielcu[5].
CzłonkostwaEdytuj
- członek redakcji „Czasopisma Technicznego” we Lwowie
- członek Państwowej Rady Rolniczej
- członek Rady Przybocznej austriackiego prezydenta Rady Ministrów
- członek Towarzystwa Gospodarczego i Towarzystwa Nauk Rolniczych
StanowiskaEdytuj
- od 1879 pracownik w Krajowym Biurze Melioracyjnym we Lwowie
- 1882 kierownik Krajowego Biura Melioracyjnego we Lwowie
- 1892 dyrektor Krajowego Biura Melioracyjnego we Lwowie
- 1900 – 1915 delegat techniczny Wydziału Krajowego do komisji regulacji rzek Galicji
- w 1911 poseł austriackiej Rady Państwowej
- 1918 naczelnik wydziału robót publicznych Polskiej Komisji Likwidacyjnej
- 1918 i 1919 – 1920 minister robót publicznych w rządach: Jędrzeja Moraczewskiego i Leopolda Skulskiego
- 1919 – 1922 poseł Sejmu Ustawodawczego RP
- 1922 – 1927 senator z okręgu lwowskiego
- od 28 czerwca 1922 przewodniczący Tymczasowego Wydziału Samorządowego we Lwowie
Nagrody i odznaczeniaEdytuj
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1928)[6]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Franciszka Józefa (1915, Austria)[7]
- Order Świętej Anny z Mieczami[8]
- 1925 tytuł doctora honoris causa Politechniki Warszawskiej
- 1925 tytuł doctora honoris causa Politechniki Lwowskiej
Wybrane publikacjeEdytuj
„W sprawie trwałego zabezpieczenia doliny Wisły i jej dopływów przed powodzią”
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Andrzej Ulmer: Doktorzy Honoris Causa Politechniki Warszawskiej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2000, s. 22-24.
- ↑ biografia w iPSB
- ↑ Rok 1918 we wspomnieniach mężów stanu, polityków i wojskowych, Warszawa 1987, s. 32.
- ↑ Lista doktorów honoris causa Politechniki Warszawskiej. pw.edu.pl. [dostęp 19 czerwca 2015].
- ↑ Pogrzeb śp. A. Kędziora. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 18 z 25 stycznia 1938.
- ↑ Odznaczenie orderem „Polonia Restituta”. „Gazeta Lwowska”, s. 8, Nr 260 z 11 listopada 1928.
- ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń: 1818, s. 163
- ↑ informacja na płycie nagrobnej
BibliografiaEdytuj
- Kto był kim w II Rzeczypospolitej, pod red. prof. Jacka. M. Majchrowskiego, Warszawa 1994, wyd I