Andrzej Madejczyk vel Stefan Walecki, Adi Schultz, Joachim Peltz, Otto Müller; kryptonim Karol, Lakar, Madera, Mandy (ur. 27 lipca 1929, zm. 12 listopada 1994) – polski agent wywiadu działający w państwach Europy Zachodniej, z zawodu ekonomista i analityk gospodarczy.

Stefan Walecki
Andrzej Madejczyk
Karol, Lakar, Madera, Mandy
sierżant
Data urodzenia

27 lipca 1929

Data śmierci

12 listopada 1994

Przebieg służby
Lata służby

1974-1989

Formacja

BND, SB

Formacja

Departament I MSW

Jednostki

Wydział XIV

Stanowiska

agent wywiadu

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Odznaka „W Służbie Narodu”

Życiorys edytuj

Andrzej Madejczyk urodził się i wychował w Piotrkowie Trybunalskim[1]. W 1952 roku ukończył Wyższą Szkołę Ekonomiczną we Wrocławiu. Po studiach pracował w Warszawie. Będąc działaczem AZS dopuścił się przestępstw gospodarczych. Wystawiał zawyżone i fikcyjne rachunki za wykonanie prac budowlanych. Za popełnione czyny w 1958 roku skazano go na pięć lat więzienia. Wyrok odbywał w areszcie śledczym Warszawa-Mokotów. Z uwagi na dobre zachowanie i wysoką kulturę osobistą pełnił w czasie odbywania kary funkcję instruktora kulturalno-oświatowego. Został także tajnym współpracownikiem Służby Więziennej[2].

W 1959 roku został współwięźniem w celi Ericha Kocha, skazanego za zbrodnie wojenne na karę śmierci. Madejczyk miał zadanie zapobiec jego ewentualnemu samobójstwu, pomagać mu w codziennym funkcjonowaniu w polskim więzieniu i informować strażników o życiu skazanego. W ciągu kilku miesięcy udało mu się nawiązać przyjacielskie relacje z byłym gauleiterem Prus Wschodnich, a przede wszystkim zostać depozytariuszem jego listów i notatek. Uzyskane dokumenty przekazał następnie Służbie Bezpieczeństwa.

Po wyjściu z aresztu Andrzej Madejczyk, z uwagi na posiadaną wiedzę i prośbę Ericha Kocha o przekazanie dokumentów żonie, został zwerbowany przez MSW do pracy wywiadowczej i wysłany do Republiki Federalnej Niemiec. Jego misją było skontaktowanie się z rodziną Ericha Kocha i wykorzystanie tej znajomości do infiltracji środowiska byłych nazistów, przesiedleńców i stowarzyszeń ziomkowstwa w Niemczech. Innym z pośrednich celów było ponadto ustalenie miejsca przechowywania depozytów pochodzących z grabieży dóbr kultury w okresie II wojny światowej, a przede wszystkim Bursztynowej Komnaty[3].

W 1963 roku Andrzej Madejczyk z fałszywą tożsamością, przez Danię, dotarł do RFN. Zgłosił się do odpowiedniej komórki wywiadowczej MSW w Bonn, a następnie po otrzymaniu instrukcji do ośrodka dla uchodźców w Zirndorf, gdzie był sprawdzany przez służby niemieckie i amerykańskie[4]. Wcześniejsza znajomość z Erichem Kochem zapewniła mu szybkie opuszczenie obozu. Zgodnie z przewidywaniami poręczyła za niego i zaopiekowała się nim rodzina Kocha. Z biegiem czasu utracił on jednak ich zaufanie i wsparcie. Jako nielegał osiadł w Nadrenii. Rozpoczął układanie sobie życia prywatnego i zawodowego. Ożenił się z Rosemarie Schnorr. Dzięki małżeństwu z Niemką uzyskał obywatelstwo. Pracował jako analityk gospodarczy w Kolonii.

W 1966 roku podczas wizyty w Jugosławii, na spotkaniu instruktażowym, otrzymał rozkaz do działania. Od tego czasu związał swoją działalność szpiegowską i dywersyjną z polskim środowiskiem emigracyjnym. Początkowo szukał kontaktów informacyjnych w Związku Polskich Uchodźców w Niemczech. Już podczas pobytu w obozie poprzez tę organizację starał się o azyl polityczny. Następnie podjął pracę w jego strukturach. Prowadził biuro ZPU w Düsseldorfie. Działał na rzecz wywołania podziałów wśród członków stowarzyszenia.

W 1969 roku pozwolił zbliżyć się do siebie Federalnej Służbie Wywiadu i za zgodą MSW został do niej zwerbowany jako podwójny agent. Pracę dla BND skupił na zdobywaniu informacji dotyczących polskiej diaspory w Europie Zachodniej, a także dla zbliżenia się do znaczących osobistości Kościoła katolickiego w RFN. Kontakty z polskimi księżmi, a zwłaszcza członkami Polskiej Misji Katolickiej w Niemczech dały mu w przyszłości możliwość dotarcia do Watykanu i zbierania informacji na temat polityki Stolicy Apostolskiej.

Madejczyk był odpowiedzialny za zbieranie materiałów obciążających lub dyskredytujących dziennikarzy sekcji polskiej RWE. M.in. Jana Nowaka Jeziorańskiego i Zdzisława Najdera. Prowadził również działania przeciwko politykom emigracyjnych partii politycznych, a zwłaszcza Stronnictwa Pracy. Zwerbował do współpracy członka KPN, Macieja Pstrąg-Bieleńskiego. Był zaangażowany rozpracowywanie środowiska związanego z miesięcznikiem Kultura i Instytutem Literackim w Paryżu.

Posiadał jednak przede wszystkim cenne z punktu widzenia wywiadu polskiego kontakty w środowisku Kościoła rzymskokatolickiego. Dzięki m.in. Dominikowi Morawskiemu i Juliuszowi Januszowi zyskał znajomości wśród polskich duchownych w Rzymie, a zwłaszcza z otoczenia papieża Jana Pawła II. Do jego głównych watykańskich informatorów należeli Konrad Hejmo i Bogumił Lewandowski.

Pod koniec życia został felietonistą tygodnika NIE[5]. Zmarł na chorobę nowotworową w 1994 roku. Pochowany został na cmentarzu Friedhof Bocklemünd w Kolonii[6].

Przypisy edytuj

  1. IPN: Inwentarz archiwalny IPN. ipn.gov.pl. [dostęp 2022-06-15]. (pol.).
  2. Witold Bagieński: Co wiemy o Lakarze. wSieci Dodatek IPN 21/2017, 22–28.05.2017. [dostęp 2022-06-15]. (pol.).
  3. Antoni Bohdanowicz: Dlaczego niemiecki zbrodniarz Erich Koch nie zginął? Plotka o Bursztynowej Komnacie była przykrywką dla akcji wywiadu. natemat.pl, 14 marca 2014. [dostęp 2022-06-23]. (pol.).
  4. Łukasz Wolak: Andrzej Madejczyk ps. „Madera”, „Karol”, „Lakar” w ZPU?. uchodzcywniemczech.pl, 23 lipca 2017. [dostęp 2022-06-15]. (pol.).
  5. Andrzej Madejczyk. bliskopolski.pl. [dostęp 2022-06-23]. (pol.).
  6. Andrzej Madejczyk. findagrave.com. [dostęp 2022-06-15]. (ang.).