Andrzej Romaniak
Andrzej Paweł Romaniak (ur. 20 września 1965 w Sanoku) – polski historyk.
Andrzej Romaniak (2023) | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Zawód, zajęcie |
historyk |
Narodowość |
polska |
Edukacja |
I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku |
Uczelnia |
Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie |
Wydział | |
Stanowisko |
kierownik Działu Historycznego |
Pracodawca | |
Rodzice |
Jadwiga, Ludwik |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujSyn Jadwigi (1932–2013) i Ludwika (1930–1990), nauczyciela biologii w II LO w Sanoku oraz działacza SD[1][2][3]. W młodości uprawiał hokej na lodzie w klubie Stali Sanok trenując do kategorii młodzika[4]. Został absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku z 1984 (w tym samym roku szkołę ukończył Krzysztof Kaczmarski, także historyk, współpracujący z A. Romaniakiem)[4][5]. Podjął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, które kontynuował na Wydziale Humanistycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, gdzie uzyskał tytuł magistra[4].
W 1992 został adiunktem w Muzeum Historycznym w Sanoku, później kierownikiem Działu Historycznego[4][6]. Komisarz wystaw poświęconych najnowszej historii Polski i Sanoka[7] (m.in. pierwsza wystawa poświęcona 2 Pułkowi Strzelców Podhalańskich pt. „Podhalanie” 1993/1994[8], wystawa „Sanoczanie pod Monte Cassino”[9], wystawa o Sybirakach, wystawa „Polityczni 1944–1956” z przełomu kwietnia i maja 1995, poświęcona żołnierzom Samodzielnego Batalionu Operacyjnego NSZ „Zuch” Antoniego Żubryda[10][11], wystawa o sanockim gnieździe TG „Sokół” na przełomie 1999/2000[12]). Jego specjalizacją została historia najnowsza, II wojna światowa, także w ujęciu lokalnym miasta Sanoka i ziemi sanockiej. Był m.in. redaktorem publikacji z 2000 pt. Listy z więzienia Mieczysława Przystasza z lat 1945–1954 (Mieczysław Przystasz był dalekim krewnym Andrzeja Romaniaka[13]).
Podjął współpracę z Polskim Towarzystwem Historycznym, Oddziałem IPN w Rzeszowie. Jego publikacje ukazywały się również w czasopismach: „Tygodnik Sanocki”, „Zeszyty Historyczne WiN-u”, „Dzieje Podkarpacia”, „Rocznik Sanocki”[14], „Sanockie Zapiski Numizmatyczne”[15], „Góra Przemienienia” oraz w lokalnym portalu internetowym „eSanok”. Przystąpił do Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”[4]. W 2001 zasiadł w komitecie założycielskim reaktywowanego stowarzyszenia Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku[16]. Rozpoczął prowadzenie wykładów i seminariów nt. „Antykomunistyczne podziemie w powiecie sanockim w latach 1944–45”. Został członkiem kolegium programowego powstałej w 2008 Sanockiej Biblioteki Cyfrowej, działającej w ramach Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku[17]. Był sygnatariuszem aktu założycielskiego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Sanoku 14 lutego 2010 oraz został jego członkiem zarządu i wybrany wiceprezesem[18][19][20]. Udzielił wypowiedzi autorskich w wyprodukowanych w 2016 przez Telewizję Trwam produkcjach filmowych: reportażu pt. Historia Antoniego Żubryda[21][22], filmie dokumentalnym pt. Wołyń – nierozliczone ludobójstwo[23].
W 1991 wstąpił do Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, był współzałożycielem koła partii w Sanoku, dwukrotnie wybierany na członka zarządu Regionu Podkarpackiego ZChN, w tym 17 kwietnia 1994[4][24][25]. W wyborach samorządowych 1998 uzyskał mandat radnego I kadencji Rady Powiatu Sanockiego startując jako członek ZChN z listy Akcji Wyborczej Solidarność[26][27]; pełnił stanowisko przewodniczącego Komisji Kultury, Sportu i Turystyki[28][29]. W wyborach samorządowych 2002 bezskutecznie ubiegał się o mandat radnego Rady Miasta Sanoka startując z listy Komitet Wyborczy Wyborców „Sanok – Rodzina – Sprawiedliwość”[30][31]. Został działaczem Stowarzyszenia „Wiara – Tradycja – Rozwój”, gdzie objął funkcję skarbnika w 2006[32][33]. Z jego list w wyborach samorządowych 2006[34] i 2010[35] bez powodzenia kandydował do rady powiatu sanockiego. Został pełnomocnikiem Prawicy Rzeczypospolitej na powiat sanocki[36]. W wyborach samorządowych w 2014 bez powodzenia kandydował do Rady Powiatu Sanockiego z listy Prawa i Sprawiedliwości[37]. W wyborach samorządowych 2018 uzyskał mandat radnego Rady Miasta Sanoka, startując z listy KWW Łączy Nas Sanok[38]. 19 listopada 2018 został wybrany Przewodniczącym Rady Miasta Sanoka[39][40]. W wyborach samorządowych w 2024 uzyskał reelekcję do RM startując ponownie z listy KWW ŁNS[41].
W latach 90. został kasztelanem Bractwa Rycerskiego w Sanoku[4]. W późniejszym czasie wybrany zastępcą Przewodniczącej Rady Dzielnicy Śródmieście w Sanoku[42] oraz wiceprezesem Zarządu Stowarzyszenia Opieki nad Starymi Cmentarzami w Sanoku[43].
Publikacje
edytuj- Por. Mieczysław Kocyłowski Czarny. Byłem zastępcą Żubryda, Sanok 1999, ISBN 83-907352-8-8
- Listy z więzienia Mieczysława Przystasza z lat 1945–1954, redakcja i wprowadzenie: Andrzej Romaniak, wstęp: Danuta Przystasz; Muzeum Historyczne w Sanoku 2000, ISBN 83-913281-0-4.
- Pamiątki po 2 Pułku Strzelców Podhalańskich z Sanoka – katalog zbiorów, redakcja: Ewa Kasprzak, Wiesław Banach, Sanok 2003, ISBN 83-919305-0-5 (wydanie II w 2012)
- Kapłan wielkiej odwagi, redakcja: Andrzej Romaniak, Halina Więcek, Sanok 2004, ISBN 83-919305-6-4
- Medale, medaliony, plakiety. Katalog zbiorów, redakcja: Ewa Kasprzak, Wiesław Banach, Sanok 2005, ISBN 83-919305-8-0
- Zdzisław Peszkowski, Z grodu nad krętym Sanem w szeroki świat, opracowanie: Andrzej Romaniak, redakcja: Ewa Kasprzak, Wiesław Banach, Andrzej Romaniak, Sanok 2004, ISBN 83-919305-3-X
- Agresor – Ks. prałat Adam Sudoł w dokumentach Służby Bezpieczeństwa i Urzędu do Spraw Wyznań w latach 1957–1989, opracowanie: Krzysztof Kaczmarski i Andrzej Romaniak, Sanok 2006, ISBN 83-60380-07-4
- Historia ziemi sanockiej. Praca zbiorowa. Gdzie wspólne źródła i korzenie. Dzieje współistnienia kultur polskiej i ukraińskiej na ziemi sanockiej od średniowiecza do współczesności. Redakcja: Ewa Kasprzak, Wiesław Banach, Sanok 2006, ISBN 83-60380-05-8
- Powiat sanocki w latach 1944–1956 (praca zbiorowa), redakcja: Krzysztof Kaczmarski i Andrzej Romaniak; w tym rozdział autorski: Powstanie, działalność i likwidacja antykomunistycznego oddziału partyzanckiego NSZ pod dowództwem Antoniego Żubryda; Muzeum Historyczne w Sanoku / Instytut Pamięci Narodowej / Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Rzeszowie, Sanok – Rzeszów 2007, ISBN 978-83-60380-13-0
- Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Katalog zbiorów, Sanok 2009, ISBN 978-83-60380-26-0
- Sanok. Fotografie archiwalne – Tom II. Wydarzenia, uroczystości, imprezy, Sanok 2011, ISBN 978-83-60380-30-7
- Sanok. Fotografie archiwalne – Tom III. Samorząd, oświata, organizacje, instytucje. Katalog zbiorów, Sanok 2018, ISBN 978-83-60380-41-3[44]
- Sanockie Zakłady Przemysłu Gumowego „Stomil” w Sanoku 1931–1991, autorzy: Józef Baszak, Andrzej Romaniak, Edward Zając, Sanok 2020, ISBN 978-83-60380-45-1 (współautor)[45]
- Sanok. Fotografie archiwalne – Tom IV. Katalog zbiorów, Sanok 2022, ISBN 978-83-60380-46-8[46]
Nagrody i odznaczenia
edytuj- Nagroda Miasta Sanoka – dwukrotnie: 1996 w dziedzinie kultury i sztuki za rok 1995 za upowszechnianie historii regionalnej[14][47][48][49][50]; 2007 za rok 2006 wspólnie z Krzysztofem Kaczmarskim za sesję naukową i książkę pt. Powiat sanocki w latach 1944–1956[51].
- Honorowa Odznaka Sybiraka (2000, przyznana przez Związek Sybiraków)[52].
- Odznaka 70-lecia NSZ (2013, przyznana przez Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych)[53][54].
- Srebrna Honorowa Odznaka „Zasłużony dla Hufca ZHP Ziemi Sanockiej” (2015)[55][56][57][58].
- Złoty Krzyż Zasługi (2016, przyznany przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę za zasługi w upowszechnianiu wiedzy o najnowszej historii Polski)[59][60].
- Medal „Pro Patria” (2016, przyznany przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych)[61].
- Brązowa (2017)[62] i srebrna (2019)[63] odznaka honorowa TG „Sokół” w Sanoku.
- Odznaczenie Pamiątkowe „Za Zasługi dla ŚZŻAK” (2023)[64]
- Brązowy Medal Reipublicae Memoriae Meritum (2024), przyznany przez Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej[65].
Przypisy
edytuj- ↑ Księga pamiątkowa 1928-2008 II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku wydana z okazji jubileuszu 80-lecia szkoły, Sanok 2008 s. 149-151.
- ↑ Andrzej Brygidyn, Sanok między wojną a stanem wojennym, Sanok 1999, s. 65.
- ↑ Andrzej Romaniak: Wspomnienia osób świeckich. Kapłan z pokolenia Kolumbów. W: Kapłan wielkiej odwagi. Jubileusz 60-lecia kapłaństwa księdza prałata Adama Sudoła. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2004, s. 195. ISBN 83-919305-6-4.
- ↑ a b c d e f g Rada Powiatu. Andrzej Romaniak. „Tygodnik Sanocki”. Nr 49 (369), s. 5, 4 grudnia 1998.
- ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2014-04-18].
- ↑ Pracownicy. muzeum.sanok.pl. [dostęp 2016-10-25].
- ↑ Nagroda Miasta Sanoka. W: Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1999, s. 125. ISBN 83-909787-3-3.
- ↑ Pierwszy raz o Podhalanach. „Echo Sanoka”, s. 2, Nr 10 z 22 listopada 1993.
- ↑ Halina Milczanowska. Sanoczanie pod Monte Cassino. „Tygodnik Sanocki”, s. 5, Nr 23 (135) z 10 czerwca 1994.
- ↑ Elżbieta Lisowska. Polityczni 1944–1956. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, Nr 16 (180) z 21 kwietnia 1995.
- ↑ Odkłamywanie historii. „Tygodnik Sanocki”, s. 6, Nr 19 (183) z 12 maja 1995.
- ↑ Bartosz Błażewicz. Sokoli duch. „Tygodnik Sanocki”. Nr 4 (429), s. 13, 28 stycznia 2000.
- ↑ Andrzej Romaniak: Wprowadzenie. W: Listy z więzienia Mieczysława Przystasza z lat 1945–1954. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2000, s. 3. ISBN 83-913281-0-4.
- ↑ a b Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 536, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Franciszek Oberc. Prasa ziemi sanockiej od roku 1990. Pisma naukowe i popularnonaukowe. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 5: Prasa ziemi sanockiej – informator, s. 206, 2005. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Krajowy Rejestr Sądowy: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, numer KRS 0000057928
- ↑ Kolegium Programowe. sanockabibliotekacyfrowa.pl. [dostęp 2014-12-20].
- ↑ Z naszej działalności. Koło Sanok. „Biuletyn Informacyjno–Historyczny”. Nr 1, s. 36, 2010. Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Zarząd Okręgu Krosno. ISSN 1429-0324.
- ↑ Piotr W. Kurek: Zadania, organizacja i formy działalności Klubów Historycznych im. Armii Krajowej. Podkarpackie Kuratorium Oświaty, 2010-03-16. s. 33, 34. [dostęp 2017-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-13)].
- ↑ Krystyna Chowaniec: 100 lat sanockiego harcerstwa 1911–2011. Suplement. Sanok: 2011, s. 91. ISBN 978-83-62960-05-7.
- ↑ Reportaż: Historia Antoniego Żubryda (cz. I). youtube.com, 2016-03-04. [dostęp 2016-03-07].
- ↑ Reportaż: Historia Antoniego Żubryda (cz. II). youtube.com, 2016-03-06. [dostęp 2016-03-07].
- ↑ Wołyń – nierozliczone ludobójstwo. youtube.com. [dostęp 2016-07-27].
- ↑ Marcin Kandefer. Polityczna mapa Sanoka. Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe. „Echo Sanoka”, s. 3, Nr 16 z 2 maja 1994.
- ↑ Andrzej Romaniak: Wspomnienia osób świeckich. Kapłan z pokolenia Kolumbów. W: Kapłan wielkiej odwagi. Jubileusz 60-lecia kapłaństwa księdza prałata Adama Sudoła. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2004, s. 197. ISBN 83-919305-6-4.
- ↑ Kandydaci do Rady Powiatu Sanockiego. „Tygodnik Sanocki”. Nr 38 (358), s. 10, 18 września 1998.
- ↑ Jak głosowaliśmy? Kandydaci do Rady Powiatu Sanockiego. „Tygodnik Sanocki”. Nr 42 (362), s. 10, 16 października 1998.
- ↑ Wybory samorządowe i pozostałe. sokolsanok.pl. [dostęp 2015-12-21].
- ↑ Franciszek Oberc. Zeszyt Nr 1. Starostwo sanockie 1999-2000. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 24-25, Sanok: 2001. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Kandydaci do Rady Miasta Sanoka – wybory 2002. „Tygodnik Sanocki”. Nr 40 (569), s. II, 4 października 2002.
- ↑ Wybory do rady gminy: wyniki głosowania i wyniki wyborów. Gmina Sanok, powiat sanocki, województwo podkarpackie. Komitet Wyborczy Wyborców "Sanok - Rodzina - Sprawiedliwość". wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2014-07-27].
- ↑ Franciszek Oberc. Wybory samorządowe w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 76, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Wiara Tradycja Rozwój. krs-online.com.pl. [dostęp 2014-10-16].
- ↑ Wyniki głosowania na kandydata w obwodach. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2014-10-16].
- ↑ Informacje o kandydacie. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2014-10-16].
- ↑ Ludzie Prawicy Rzeczypospolitej. prawicarzeczypospolitej.org. [dostęp 2014-10-16].
- ↑ Wyniki głosowania do Rady Powiatu. „Tygodnik Sanocki”, s. 11, Nr 47 (1196) z 21 listopada 2014.
- ↑ Powiat Sanocki. Wyniki wyborów do rady powiatu. wybory2018.pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-25].
- ↑ Uchwała Nr I/1/18 Rady Miasta Sanoka z dnia 19.11.2018r. w sprawie wyboru Przewodniczącego Rady Miasta Sanoka. bip.um.sanok.pl, 2018-11-22. [dostęp 2019-04-13].
- ↑ Zaprzysiężenie burmistrza i ślubowanie radnych. Za nami I Sesja VIII kadencji. sanok.pl, 2018-11-20. [dostęp 2018-11-20].
- ↑ Wyniki w okręgu wyborczym nr 1 w wyborach do Rady Miasta Sanoka. wybory.gov.pl. [dostęp 2024-04-14].
- ↑ Skład Rady. sanoksrodmiescie.pl. [dostęp 2014-06-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 lipca 2014)].
- ↑ Skład zarządu. starecmentarze.sanok.pl. [dostęp 2014-10-16].
- ↑ Nowa publikacja Muzeum Historycznego w Sanoku. muzeum.sanok.pl. [dostęp 2019-01-28].
- ↑ Nowa książka o dziejach sanockiego „Stomilu”. muzeum.sanok.pl, 2020. [dostęp 2021-04-21].
- ↑ Nowe książki Muzeum Historycznego w Sanoku. muzeum.sanok.pl. [dostęp 2022-11-19].
- ↑ Jolanta Pomykała. Nagrody Miasta A.D. 1995. „Tygodnik Sanocki”. 11 (227), s. 1, 15 marca 1996.
- ↑ Jolanta Pomykała. Miasto łaskawe dla twórców. „Tygodnik Sanocki”. 17-18 (233-234), s. 2, 30 kwietnia 1996.
- ↑ Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995-2000. „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 328, 2001.
- ↑ Nagroda Miasta Sanoka. W: Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1999, s. 124. ISBN 83-909787-3-3.
- ↑ Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 551, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Najmłodsi sybiracy. „Tygodnik Sanocki”. Nr 45 (470), s. 3, 9 listopada 2000.
- ↑ Sebastian Czech. Syn Żubryda odznaczony. „Brzozowska Gazeta Powiatowa”. 9 (116), s. 30, 2013. ISSN 1642-8420.
- ↑ Uroczyste zakończenie IV Rajdu Szlakami Żołnierzy Wyklętych mjr. Antoniego Żubryda „Zucha” - wręczenie odznaczeń 70-lecia NSZ. pomniksmolensk.pl, 2013-10-01. [dostęp 2016-11-24]. (pol.).
- ↑ Krystyna Chowaniec: Rozkaz L. 18/2015 z 23 października 2015. zhpsanok.pl, 2015-11-04. [dostęp 2017-06-13].
- ↑ Komunikat z X Zjazdu Zwykłego Hufca. zhpsanok.pl, 2015-11-25. [dostęp 2017-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-29)].
- ↑ Wybierali nowe władze. Harcerze po raz kolejny zaufali Krystynie Chowaniec. esanok.pl, 2015-11-21. [dostęp 2016-02-03].
- ↑ Jolanta Ziobro. Jedyni, niezastąpieni. „Tygodnik Sanocki”. Nr 48 (1248), s. 6, 27 listopada 2015.
- ↑ Nominacje i odznaczenia w Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych. prezydent.pl, 2016-03-01. [dostęp 2016-03-01].
- ↑ W Monitorze Polskim tożsamość została błędnie wskazana jako Andrzej Paweł Romaniuk. Por. M.P. z 2016 r. poz. 343
- ↑ 70. rocznica śmierci Antoniego Żubryda. kombatanci.gov.pl, 2016-10-24. [dostęp 2016-10-25].
- ↑ 150 lat Sokoła. sokolsanok.pl, 2017-05-05. [dostęp 2017-08-03].
- ↑ Sprawozdanie 130-lecie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. sokolsanok.pl, 2019. [dostęp 2019-08-04].
- ↑ Piotr Paszkiewicz. Przewodniczący Rady Miasta doceniony. „Tygodnik Sanocki”. Nr 10, s. 2, 8 mafca 2024.
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej- Rzeszów , Wręczenie medali Reipublicae Memoriae Meritum i obchody 84. rocznicy Zbrodni Katyńskiej – Rzeszów, 22 kwietnia 2024 [online], Instytut Pamięci Narodowej - Rzeszów [dostęp 2024-05-06] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Bibliografia Andrzeja Romaniaka na stronie Muzeum Historycznego w Sanoku. muzeum.sanok.pl. [dostęp 2018-08-16].
- Agnieszka Górnisiewicz: Życiorys i bibliografia Andrzeja Romaniaka na stronie Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku. biblioteka.sanok.pl. [dostęp 2018-08-16].
- Rada Powiatu. Andrzej Romaniak. „Tygodnik Sanocki”. Nr 49 (369), s. 5, 4 grudnia 1998.
- Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 535-536, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.