Andrzej Romaniak

polski historyk

Andrzej Paweł Romaniak (ur. 20 września 1965 w Sanoku) – polski historyk.

Andrzej Romaniak
Ilustracja
Andrzej Romaniak (2023)
Data i miejsce urodzenia

20 września 1965
Sanok

Zawód, zajęcie

historyk

Narodowość

polska

Edukacja

I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku

Uczelnia

Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Wydział

Wydział Humanistyczny

Stanowisko

kierownik Działu Historycznego

Pracodawca

Muzeum Historyczne w Sanoku

Rodzice

Jadwiga, Ludwik

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal „Pro Patria” Brązowy Medal Reipublicae Memoriae Meritum Odznaka Honorowa Sybiraka

Życiorys

edytuj

Syn Jadwigi (1932–2013) i Ludwika (1930–1990), nauczyciela biologii w II LO w Sanoku oraz działacza SD[1][2][3]. W młodości uprawiał hokej na lodzie w klubie Stali Sanok trenując do kategorii młodzika[4]. Został absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku z 1984 (w tym samym roku szkołę ukończył Krzysztof Kaczmarski, także historyk, współpracujący z A. Romaniakiem)[4][5]. Podjął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, które kontynuował na Wydziale Humanistycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, gdzie uzyskał tytuł magistra[4].

W 1992 został adiunktem w Muzeum Historycznym w Sanoku, później kierownikiem Działu Historycznego[4][6]. Komisarz wystaw poświęconych najnowszej historii Polski i Sanoka[7] (m.in. pierwsza wystawa poświęcona 2 Pułkowi Strzelców Podhalańskich pt. „Podhalanie” 1993/1994[8], wystawa „Sanoczanie pod Monte Cassino[9], wystawa o Sybirakach, wystawa „Polityczni 1944–1956” z przełomu kwietnia i maja 1995, poświęcona żołnierzom Samodzielnego Batalionu Operacyjnego NSZ „Zuch” Antoniego Żubryda[10][11], wystawa o sanockim gnieździe TG „Sokół” na przełomie 1999/2000[12]). Jego specjalizacją została historia najnowsza, II wojna światowa, także w ujęciu lokalnym miasta Sanoka i ziemi sanockiej. Był m.in. redaktorem publikacji z 2000 pt. Listy z więzienia Mieczysława Przystasza z lat 1945–1954 (Mieczysław Przystasz był dalekim krewnym Andrzeja Romaniaka[13]).

Podjął współpracę z Polskim Towarzystwem Historycznym, Oddziałem IPN w Rzeszowie. Jego publikacje ukazywały się również w czasopismach: „Tygodnik Sanocki”, „Zeszyty Historyczne WiN-u”, „Dzieje Podkarpacia”, „Rocznik Sanocki[14], „Sanockie Zapiski Numizmatyczne”[15], „Góra Przemienienia” oraz w lokalnym portalu internetowym „eSanok”. Przystąpił do Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”[4]. W 2001 zasiadł w komitecie założycielskim reaktywowanego stowarzyszenia Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku[16]. Rozpoczął prowadzenie wykładów i seminariów nt. „Antykomunistyczne podziemie w powiecie sanockim w latach 1944–45”. Został członkiem kolegium programowego powstałej w 2008 Sanockiej Biblioteki Cyfrowej, działającej w ramach Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku[17]. Był sygnatariuszem aktu założycielskiego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Sanoku 14 lutego 2010 oraz został jego członkiem zarządu i wybrany wiceprezesem[18][19][20]. Udzielił wypowiedzi autorskich w wyprodukowanych w 2016 przez Telewizję Trwam produkcjach filmowych: reportażu pt. Historia Antoniego Żubryda[21][22], filmie dokumentalnym pt. Wołyń – nierozliczone ludobójstwo[23].

W 1991 wstąpił do Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, był współzałożycielem koła partii w Sanoku, dwukrotnie wybierany na członka zarządu Regionu Podkarpackiego ZChN, w tym 17 kwietnia 1994[4][24][25]. W wyborach samorządowych 1998 uzyskał mandat radnego I kadencji Rady Powiatu Sanockiego startując jako członek ZChN z listy Akcji Wyborczej Solidarność[26][27]; pełnił stanowisko przewodniczącego Komisji Kultury, Sportu i Turystyki[28][29]. W wyborach samorządowych 2002 bezskutecznie ubiegał się o mandat radnego Rady Miasta Sanoka startując z listy Komitet Wyborczy Wyborców „Sanok – Rodzina – Sprawiedliwość”[30][31]. Został działaczem Stowarzyszenia „Wiara – Tradycja – Rozwój”, gdzie objął funkcję skarbnika w 2006[32][33]. Z jego list w wyborach samorządowych 2006[34] i 2010[35] bez powodzenia kandydował do rady powiatu sanockiego. Został pełnomocnikiem Prawicy Rzeczypospolitej na powiat sanocki[36]. W wyborach samorządowych w 2014 bez powodzenia kandydował do Rady Powiatu Sanockiego z listy Prawa i Sprawiedliwości[37]. W wyborach samorządowych 2018 uzyskał mandat radnego Rady Miasta Sanoka, startując z listy KWW Łączy Nas Sanok[38]. 19 listopada 2018 został wybrany Przewodniczącym Rady Miasta Sanoka[39][40]. W wyborach samorządowych w 2024 uzyskał reelekcję do RM startując ponownie z listy KWW ŁNS[41].

W latach 90. został kasztelanem Bractwa Rycerskiego w Sanoku[4]. W późniejszym czasie wybrany zastępcą Przewodniczącej Rady Dzielnicy Śródmieście w Sanoku[42] oraz wiceprezesem Zarządu Stowarzyszenia Opieki nad Starymi Cmentarzami w Sanoku[43].

Publikacje

edytuj

Nagrody i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Księga pamiątkowa 1928-2008 II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku wydana z okazji jubileuszu 80-lecia szkoły, Sanok 2008 s. 149-151.
  2. Andrzej Brygidyn, Sanok między wojną a stanem wojennym, Sanok 1999, s. 65.
  3. Andrzej Romaniak: Wspomnienia osób świeckich. Kapłan z pokolenia Kolumbów. W: Kapłan wielkiej odwagi. Jubileusz 60-lecia kapłaństwa księdza prałata Adama Sudoła. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2004, s. 195. ISBN 83-919305-6-4.
  4. a b c d e f g Rada Powiatu. Andrzej Romaniak. „Tygodnik Sanocki”. Nr 49 (369), s. 5, 4 grudnia 1998. 
  5. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2014-04-18].
  6. Pracownicy. muzeum.sanok.pl. [dostęp 2016-10-25].
  7. Nagroda Miasta Sanoka. W: Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1999, s. 125. ISBN 83-909787-3-3.
  8. Pierwszy raz o Podhalanach. „Echo Sanoka”, s. 2, Nr 10 z 22 listopada 1993. 
  9. Halina Milczanowska. Sanoczanie pod Monte Cassino. „Tygodnik Sanocki”, s. 5, Nr 23 (135) z 10 czerwca 1994. 
  10. Elżbieta Lisowska. Polityczni 1944–1956. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, Nr 16 (180) z 21 kwietnia 1995. 
  11. Odkłamywanie historii. „Tygodnik Sanocki”, s. 6, Nr 19 (183) z 12 maja 1995. 
  12. Bartosz Błażewicz. Sokoli duch. „Tygodnik Sanocki”. Nr 4 (429), s. 13, 28 stycznia 2000. 
  13. Andrzej Romaniak: Wprowadzenie. W: Listy z więzienia Mieczysława Przystasza z lat 1945–1954. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2000, s. 3. ISBN 83-913281-0-4.
  14. a b Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 536, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  15. Franciszek Oberc. Prasa ziemi sanockiej od roku 1990. Pisma naukowe i popularnonaukowe. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 5: Prasa ziemi sanockiej – informator, s. 206, 2005. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  16. Krajowy Rejestr Sądowy: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, numer KRS 0000057928
  17. Kolegium Programowe. sanockabibliotekacyfrowa.pl. [dostęp 2014-12-20].
  18. Z naszej działalności. Koło Sanok. „Biuletyn Informacyjno–Historyczny”. Nr 1, s. 36, 2010. Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Zarząd Okręgu Krosno. ISSN 1429-0324. 
  19. Piotr W. Kurek: Zadania, organizacja i formy działalności Klubów Historycznych im. Armii Krajowej. Podkarpackie Kuratorium Oświaty, 2010-03-16. s. 33, 34. [dostęp 2017-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-13)].
  20. Krystyna Chowaniec: 100 lat sanockiego harcerstwa 1911–2011. Suplement. Sanok: 2011, s. 91. ISBN 978-83-62960-05-7.
  21. Reportaż: Historia Antoniego Żubryda (cz. I). youtube.com, 2016-03-04. [dostęp 2016-03-07].
  22. Reportaż: Historia Antoniego Żubryda (cz. II). youtube.com, 2016-03-06. [dostęp 2016-03-07].
  23. Wołyń – nierozliczone ludobójstwo. youtube.com. [dostęp 2016-07-27].
  24. Marcin Kandefer. Polityczna mapa Sanoka. Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe. „Echo Sanoka”, s. 3, Nr 16 z 2 maja 1994. 
  25. Andrzej Romaniak: Wspomnienia osób świeckich. Kapłan z pokolenia Kolumbów. W: Kapłan wielkiej odwagi. Jubileusz 60-lecia kapłaństwa księdza prałata Adama Sudoła. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2004, s. 197. ISBN 83-919305-6-4.
  26. Kandydaci do Rady Powiatu Sanockiego. „Tygodnik Sanocki”. Nr 38 (358), s. 10, 18 września 1998. 
  27. Jak głosowaliśmy? Kandydaci do Rady Powiatu Sanockiego. „Tygodnik Sanocki”. Nr 42 (362), s. 10, 16 października 1998. 
  28. Wybory samorządowe i pozostałe. sokolsanok.pl. [dostęp 2015-12-21].
  29. Franciszek Oberc. Zeszyt Nr 1. Starostwo sanockie 1999-2000. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 24-25, Sanok: 2001. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  30. Kandydaci do Rady Miasta Sanoka – wybory 2002. „Tygodnik Sanocki”. Nr 40 (569), s. II, 4 października 2002. 
  31. Wybory do rady gminy: wyniki głosowania i wyniki wyborów. Gmina Sanok, powiat sanocki, województwo podkarpackie. Komitet Wyborczy Wyborców "Sanok - Rodzina - Sprawiedliwość". wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2014-07-27].
  32. Franciszek Oberc. Wybory samorządowe w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 76, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  33. Wiara Tradycja Rozwój. krs-online.com.pl. [dostęp 2014-10-16].
  34. Wyniki głosowania na kandydata w obwodach. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2014-10-16].
  35. Informacje o kandydacie. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2014-10-16].
  36. Ludzie Prawicy Rzeczypospolitej. prawicarzeczypospolitej.org. [dostęp 2014-10-16].
  37. Wyniki głosowania do Rady Powiatu. „Tygodnik Sanocki”, s. 11, Nr 47 (1196) z 21 listopada 2014. 
  38. Powiat Sanocki. Wyniki wyborów do rady powiatu. wybory2018.pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-25].
  39. Uchwała Nr I/1/18 Rady Miasta Sanoka z dnia 19.11.2018r. w sprawie wyboru Przewodniczącego Rady Miasta Sanoka. bip.um.sanok.pl, 2018-11-22. [dostęp 2019-04-13].
  40. Zaprzysiężenie burmistrza i ślubowanie radnych. Za nami I Sesja VIII kadencji. sanok.pl, 2018-11-20. [dostęp 2018-11-20].
  41. Wyniki w okręgu wyborczym nr 1 w wyborach do Rady Miasta Sanoka. wybory.gov.pl. [dostęp 2024-04-14].
  42. Skład Rady. sanoksrodmiescie.pl. [dostęp 2014-06-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 lipca 2014)].
  43. Skład zarządu. starecmentarze.sanok.pl. [dostęp 2014-10-16].
  44. Nowa publikacja Muzeum Historycznego w Sanoku. muzeum.sanok.pl. [dostęp 2019-01-28].
  45. Nowa książka o dziejach sanockiego „Stomilu”. muzeum.sanok.pl, 2020. [dostęp 2021-04-21].
  46. Nowe książki Muzeum Historycznego w Sanoku. muzeum.sanok.pl. [dostęp 2022-11-19].
  47. Jolanta Pomykała. Nagrody Miasta A.D. 1995. „Tygodnik Sanocki”. 11 (227), s. 1, 15 marca 1996. 
  48. Jolanta Pomykała. Miasto łaskawe dla twórców. „Tygodnik Sanocki”. 17-18 (233-234), s. 2, 30 kwietnia 1996. 
  49. Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995-2000. „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 328, 2001. 
  50. Nagroda Miasta Sanoka. W: Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1999, s. 124. ISBN 83-909787-3-3.
  51. Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 551, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  52. Najmłodsi sybiracy. „Tygodnik Sanocki”. Nr 45 (470), s. 3, 9 listopada 2000. 
  53. Sebastian Czech. Syn Żubryda odznaczony. „Brzozowska Gazeta Powiatowa”. 9 (116), s. 30, 2013. ISSN 1642-8420. 
  54. Uroczyste zakończenie IV Rajdu Szlakami Żołnierzy Wyklętych mjr. Antoniego Żubryda „Zucha” - wręczenie odznaczeń 70-lecia NSZ. pomniksmolensk.pl, 2013-10-01. [dostęp 2016-11-24]. (pol.).
  55. Krystyna Chowaniec: Rozkaz L. 18/2015 z 23 października 2015. zhpsanok.pl, 2015-11-04. [dostęp 2017-06-13].
  56. Komunikat z X Zjazdu Zwykłego Hufca. zhpsanok.pl, 2015-11-25. [dostęp 2017-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-29)].
  57. Wybierali nowe władze. Harcerze po raz kolejny zaufali Krystynie Chowaniec. esanok.pl, 2015-11-21. [dostęp 2016-02-03].
  58. Jolanta Ziobro. Jedyni, niezastąpieni. „Tygodnik Sanocki”. Nr 48 (1248), s. 6, 27 listopada 2015. 
  59. Nominacje i odznaczenia w Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych. prezydent.pl, 2016-03-01. [dostęp 2016-03-01].
  60. W Monitorze Polskim tożsamość została błędnie wskazana jako Andrzej Paweł Romaniuk. Por. M.P. z 2016 r. poz. 343
  61. 70. rocznica śmierci Antoniego Żubryda. kombatanci.gov.pl, 2016-10-24. [dostęp 2016-10-25].
  62. 150 lat Sokoła. sokolsanok.pl, 2017-05-05. [dostęp 2017-08-03].
  63. Sprawozdanie 130-lecie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. sokolsanok.pl, 2019. [dostęp 2019-08-04].
  64. Piotr Paszkiewicz. Przewodniczący Rady Miasta doceniony. „Tygodnik Sanocki”. Nr 10, s. 2, 8 mafca 2024. 
  65. Instytut Pamięci Narodowej- Rzeszów, Wręczenie medali Reipublicae Memoriae Meritum i obchody 84. rocznicy Zbrodni Katyńskiej – Rzeszów, 22 kwietnia 2024 [online], Instytut Pamięci Narodowej - Rzeszów [dostęp 2024-05-06] (pol.).

Bibliografia

edytuj