Wikipedia

Andrzej Rzymkowski

polski architekt

Andrzej Maria Rzymkowski (ur. 21 czerwca 1911 w Krakowie, zm. 30 czerwca 1986 w Koszalinie) – polski architekt, profesor Politechniki Wrocławskiej i Krakowskiej oraz Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie.

Andrzej Maria Rzymkowski
Ilustracja
Andrzej Maria Rzymkowski (ok. 1975 r.)
Data i miejsce urodzenia

21 czerwca 1911
Kraków

Data i miejsce śmierci

30 czerwca 1986
Koszalin

profesor nauk inżynieryjnych
Specjalność: architektura
Alma Mater

Politechnika Lwowska

Doktorat

1950
Politechnika Warszawska

Profesura

1965

Uczelnia

AGH
Uniwersytet Jagielloński
Politechnika Wrocławska
Politechnika Krakowska
Politechnika Koszalińska

Okres zatrudn.

1945–1981

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”

Życiorys edytuj

Był synem krakowskiego architekta Jana Rzymkowskiego i Ludwiki z Zoernerów. Ukończył gimnazjum w Krakowie, w 1939 uzyskał dyplom inżyniera architekta na Politechnice Lwowskiej[1]. Podjął pracę jako architekt miejski w Katowicach, ale wkrótce (po wybuchu wojny) powrócił do Krakowa i pracował w budownictwie. Od 1945 był wykładowcą krakowskich uczelni – Akademii Górniczo-Hutniczej (w Katedrze Projektowania Architektury w Regionie na Wydziale Politechnicznym) i Uniwersytetu Jagiellońskiego (prowadził zajęcia z budownictwa wiejskiego na Wydziale Rolnym i Wydziale Leśnym). W 1950 na Politechnice Warszawskiej obronił pracę doktorską Planowanie osiedli wiejskich w terenach górskich. W latach 1952–1953 był profesorem Politechniki Wrocławskiej i kierownikiem Katedry Budownictwa Wiejskiego, 1953–1968 profesorem Politechniki Krakowskiej i kierownikiem Katedry Projektowania Budowli Wiejskich; początkowo profesor kontraktowy, od 1954 nadzwyczajny, od 1965 zwyczajny[2].

Był współautorem wynalazku opatentowanego w 1954 przez Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie dotyczącego „urządzenia do samoczynnego polepszenia klimatu pomieszczeń dla zwierząt dużych”[3]. Był propagatorem budownictwa z użyciem gliny i słomy stosowanego od XVIII wieku do stawiania dworów, kościołów i pałaców[4].

Na Politechnice Krakowskiej pełnił funkcję prodziekana Wydziału Architektury (1953–1955). Od 1968 był profesorem Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie (późniejszej Politechniki Koszalińskiej), kierował Katedrą Budownictwa Wiejskiego na Wydziale Inżynierii Lądowej i Sanitarnej. W tym czasie był jedynym pracownikiem uczelni z tytułem profesora[5]. Prowadził wykłady ponadto na Politechnice Szczecińskiej i Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie. Przeszedł na emeryturę w 1981[2][6].

W pracy naukowej zajmował się głównie budownictwem użytkowym, budownictwem zagrodowym, projektowaniem osiedli wiejskich[7]. Podkreślał rolę budownictwa inwentarskiego w krajobrazie wsi[8]. Zalecał planowanie i projektowanie we wszystkich skalach na zasadach bioklimatycznych[9]. Publikował również artykuły poświęcone ergonomii, ochronie przyrody i środowiska, na łamach m.in. „Arkad”, „Architektury”, „Informatora Budownictwa Rolniczego”, „Muratora”, „Mojego Domu”. Pisał do prasy codziennej. Był laureatem I nagrody w konkursie architektonicznym na cmentarz wojenny w Siekierkach[10]. Był autorem artykułów dotyczących żeglarstwa (w „Przekroju”[11], „Żaglach”, „Morzu”), wygłaszał prelekcje w radiu i telewizji. Część prac ukazała się w obcych językach. Z publikacji[12] można wymienić m.in.:

  • Budynki dla zwierząt gospodarskich (1954, kolejne wydania 1958, 1963)
  • Planowanie i budownictwo osiedli wiejskich (1954, kolejne wydanie 1956)
  • Planowanie przestrzenne w górach (1966, kolejne wydanie 1967)
  • Ruralistyka. Planowanie obszarów rolniczych i budownictwo wiejskie (1972)
  • Modernizacja budynków dla trzody chlewnej (1973)
  • Takie sobie ziemskie sprawy. Człowiek i jego środowisko (1973)
  • Planowanie i budownictwo osiedli wiejskich (1954, redaktor)
  • Budynki dla zwierząt inwentarskich (1957, redaktor)
  • Metody planistyczne dla określenia zasięgu kultur rolnych w terenach górskich (1964, redaktor)
  • Nasze i wspólne (1975)
  • Szkice z natury (1976)
  • Konfrontacje koszalińskie (1979)
  • Moje powroty (1981)

Andrzej Rzymkowski był członkiem m.in. Stowarzyszenia Architektów RP, Krakowskiego Towarzystwa Plastyków, Koszalińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego. Działał w środowisku esperantystów, zorganizował klub esperanto w Koszalinie, należał do Polskiego Związku Esperantystów; uczestniczył w międzynarodowych zjazdach esperantystów[13], wygłaszając referaty dotyczące ochrony przyrody. Propagował budownictwo drewniane[14]. Malarz amator, kilkakrotnie wystawiał swoje akwarele pejzażowe. Był założycielem i pierwszym komandorem Yacht Clubu Politechniki Koszalińskiej[15].

Był trzykrotnie żonaty (z Lidią z Harasiewiczów, Marią Zellner-Kątską i Krystyną z Kopańskich); z małżeństwa z Marią Zellner-Kątską miał córkę Annę (zamężną Millerową)[2].

Zmarł 30 czerwca 1986, pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Komunalnym w Koszalinie[16] (kwatera AZ-2-2-56)[17].

Ordery i odznaczenia edytuj

Upamiętnienie edytuj

Płaskorzeźba z wizerunkiem prof. Rzymkowskiego znajduje się przed audytorium Politechniki Koszalińskiej (w budynku przy ul. Racławickiej)[5][20][21], jego imię nosi jedna z ulic Koszalina. Z okazji 35-lecia Politechniki Koszalińskiej pismo uczelniane przypomniało w kolejnych numerach w 2003 jego felietony i przedrukowało fragment podręcznika Ruralistyka[22].

(...) uwielbiany przez brać studencką. Znamienity erudyta, facecjonista i wspaniały gawędziarz, umiał śmiać się z siebie – a to rzadka cecha, propagator naturalnego życia i sportu („boso Panowie po rannej rosie !”), doskonale rysował piórkiem, miał receptę na oczyszczenie Jamna, wspaniały felietonista (...)

ze wspomnienia o prof. Andrzeju Rzymkowskim[23]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Marcin Chrzanowski (red.), Dziedzictwo akademickiego Lwowa na Politechnice Krakowskiej, „Zeszyty Historyczne Muzeum Politechniki Krakowskiej”, 1 (1), 2017, s. 83, ISSN 2544-1833.
  2. ↑ a b c d Stanisław Marian Brzozowski, Andrzej Maria Rzymkowski [online], Internetowy Polski Słownik Biograficzny (biogram został opublikowany w latach 1992–1993 w XXXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego), 1992–1993 [dostęp 2020-06-15].
  3. ↑ Patent 36409 – Urządzenie do samoczynnego polepszenia klimatu pomieszczeń zwierząt dużych, Urząd Patentowy PRL, 30 września 1954 [dostęp 2019-12-30].
  4. ↑ Zdrowy i ekologiczny, „Inżynier Budownictwa” (2), 2019, s. 97, ISSN 1732-3428 [dostęp 2019-12-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-28].
  5. ↑ a b Z dziejów Wydziału Mechanicznego Politechniki Koszalińskiej w okresie 1968–2017, Politechnika Koszalińska, 5 października 1968 [dostęp 2019-12-27].
  6. ↑ Adam Chmielewski i inni red., Wrocławskie Środowisko Akademickie – Twórcy i ich Uczniowie 1945–2005, Wydziały Architektury, Budownictwa Lądowego i Wodnego, Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii oraz Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 536, ISBN 978-83-04-04823-2 [dostęp 2019-12-30].
  7. ↑ Dariusz Kronowski, Wpływ architektury neoregionalnej i nowoczesnej na kształtowanie myśli krakowskiej szkoły projektowania architektonicznego, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury O/PAN w Krakowie”, XLII, Oddział PAN w Krakowie, 2014, 101–104 (wydawnictwo elektroniczne), ISSN 2450-0038 [dostęp 2019-12-27].
  8. ↑ Irena Niedźwiecka-Filipiak, Wyróżniki krajobrazu w architektury wsi Polski Południowo-Zachodniej, t. Monografie LXXV, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, 2009, s. 15, ISBN 978-83-60574-71-3 [dostęp 2020-06-15].
  9. ↑ Andrzej Jan Cząstka, Współczesne przekształcenia krajobrazowe w obszarze ekumeny graniczącej w Pienińskim Parkiem Narodowym ze szczególnym uwzględnieniem historycznych układów osadniczych, „Czasopismo Techniczne – Architektura”, 106 (10, 2–A), Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 2009, s. 112 [dostęp 2020-06-15].
  10. ↑ Andrzej Rzymkowski (wspomnienie), facsimile wspomnienia opublikowanego w „Glosie Pomorza” – portal Stowarzyszenia Architektów RP w Koszalinie, 4 lipca 1986 [dostęp 2019-12-27].
  11. ↑ Andrzej Rzymkowski, O pożytkach ze spacerów nad wzburzonym morzem płynących, „Przekrój” (4), 1976, s. 10 [dostęp 2019-12-30].
  12. ↑ Rzymkowski, Andrzej – publikacje [online], portal WorldCat [dostęp 2019-12-27].
  13. ↑ Andreas Künzli, Polen: Esperanto-Propaganda in eigener Sache und im Sog der Politik, „Unabhängige Schweizer Interlinguistische Studien” (5), 2016, s. 104 [dostęp 2020-06-15] (niem.).
  14. ↑ Hubert Ossadnik, „Przeworski Zamysł” zajazd – camping – skansen „Pastewnik” w Przeworsku, „Biuletyn Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce”, 11, Wdzydze 2009, s. 127 [dostęp 2020-06-15].
  15. ↑ Yacht Club Politechniki Koszalińskiej – o nas [online] [dostęp 2019-12-27].
  16. ↑ Pamięci architektów polskich – prof. dr hab. inż. arch. Andrzej Maria Rzymkowski [online], Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej – Stowarzyszenie Architektów Polskich, 2011 [dostęp 2019-12-27].
  17. ↑ Cmentarz Komunalny w Koszalinie - wyszukiwarka grobów [online], cmentarz.koszalin.pl [dostęp 2024-01-22].
  18. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
  19. ↑ In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Andrzej Maria Rzymkowski [online], www.archimemory.pl [dostęp 2024-01-22].
  20. ↑ Tablica Andrzeja Rzymkowskiego, Pomniki Koszalina – historia w kamieniu wyryta, 15 czerwca 1988 [dostęp 2019-12-27].
  21. ↑ Leszek Laskowski, Pomniki Koszalina, Koszalin: Koszalińska Biblioteka Publiczna im. Joachima Lelewela, 2009, s. 115, ISBN 978-83-87317-65-2 [dostęp 2019-12-30] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-15].
  22. ↑ Andrzej Maria Rzymkowski, My home is my castle!, „Na Temat – PIsmo Politechniki Koszalińskiej”, 2 (34), 2003, s. 18–19, ISSN 1509-2771 [dostęp 2020-06-15].
  23. ↑ Mariusz Meller, Pierwszy Profesor, „Na Temat – Pismo Politechniki Koszalińskiej”, 2 (34), 2003, s. 17–18, ISSN 1509-2771 [dostęp 2020-06-15].

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Andrzej_Rzymkowski&oldid=72648651”