Wikipedia

Andrzej Toczewski

polski historyk wojskowości, muzealnik, regionalista, badacz dziejów II wojny światowej

Andrzej Toczewski (ur. 2 marca 1947 w Zielonej Górze, zm. 20 marca 2020[1] tamże) – polski historyk wojskowości, muzealnik, regionalista, badacz dziejów II wojny światowej, w szczególności zbrodni hitlerowskich oraz problematyki jenieckiej, w latach 1998–2015 dyrektor Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, kustosz dyplomowany.

Andrzej Toczewski

Jako historyk prowadził działalność naukową dotyczącą – obok historii II wojny światowej – dziejów ziemi lubuskiej i tożsamości kulturowej jej mieszkańców oraz historii i funkcjonowania muzeów na ziemi lubuskiej. Jest autorem blisko 200 publikacji obejmujących te tematy, a także pomysłodawcą terminu Śląsk Lubuski[2] określającego południową część województwa lubuskiego. W latach 2005–2015 dzięki jego zabiegom realizowane były prace związane z przygotowaniem rozbudowy Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, której był pomysłodawcą[3][4][5].

Życiorys edytuj

W 1976 roku ukończył studia historyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Zielonej Górze (WSP). Stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie historii uzyskał na Wydziale Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w 1983 roku na podstawie pracy zatytułowanej Walki 1 Frontu Białoruskiego o przełamanie linii Środkowej Odry w 1945 roku.

Z WSP był związany zawodowo do 1994 roku, jako m.in. założyciel i pierwszy dyrektor wydawnictwa tej uczelni, adiunkt w Instytucie Historii, wykładowca i twórca Pracowni Badań nad Dziejami Środkowego Nadodrza, którą kierował do 1983 roku[6].

W latach 1983–1988 pełnił funkcję sekretarza generalnego Lubuskiego Towarzystwa Naukowego. W 1988 roku został pełnomocnikiem rektora ds. rozwoju WSP, jednocześnie w Instytucie Historii był wykładowcą historii powszechnej po 1945 roku. Od 2003 do roku 2010 był zatrudniony jako docent w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Sulechowie, gdzie wykładał muzealnictwo i historię sztuki.

Kilkakrotny laureat stypendiów zagranicznych, m.in. w Niemczech, Wielkiej Brytanii i rocznego stypendium Fundacji Kościuszkowskiej w Stanach Zjednoczonych w latach 1991–1992. Od 1974 roku jest członkiem Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce (obecnie Główna Komisja Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Instytutu Pamięci Narodowej). W latach 1996–1998 pełnił funkcję dyrektora Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Zielonej Górze. W latach 1994–1998 był dyrektorem Wydziału Kultury Sportu i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego w Zielonej Górze[7].

Dyrektor Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze[8] w latach 1998–2015, gdzie realizował ideę programową „muzeum tożsamości”[9][10]. Twórca stałych ekspozycji Muzeum Wina[11] i Muzeum Dawnych Tortur[12], a także Galerii Tadeusza Kuntzego[13], Galerii piastowskich książąt Śląska Lubuskiego[14] oraz pierwszej w dziejach muzeum wystawy stałej poświęconej historii Zielonej Góry[15].

Dorobek naukowy edytuj

Ważniejsze publikacje[16]:

  • Rola środkowej Odry w bitwie o Berlin w 1945 roku, Zielona Góra 1985
  • Kostrzyn 1945, Warszawa 1987
  • Międzyrzecki Rejon Umocniony, Zielona Góra 2001
  • (red.) Rola muzeów w turystyce i krajoznawstwie, Zielona Góra 2006
  • (red.) Ziemia Lubuska: studia nad tożsamością regionu, Zielona Góra 2004
  • Tradycje zielonogórskiego winiarstwa / Geschichte des Grünberger Weinbaus, Zielona Góra 2001
  • Zielonogórskie Winobrania, Zielona Góra 2005
  • Historia Ziemi Lubuskiej. Krótki zarys dawnych dziejów, Zielona Góra 2008
  • Oflag II C Woldenberg w Dobiegniewie, Dobiegniew-Zielona Góra 2009
  • Bitwa o Odrę w 1945 roku, Zielona Góra 2010
  • Miejsca zbrodni hitlerowskich na terenie Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra 2011
  • Festung Küstrin 1945, Warszawa 2015
  • Bitwa o Odrę w 1945, Oświęcim 2018

Andrzej Toczewski był twórcą i redaktorem naczelnym czasopisma „Studia Zielonogórskie”[17][18].

Działalność społeczna edytuj

Niektóre pełnione funkcje i członkostwa:

  • przewodniczący Rady Muzeum Woldenberczyków – Oflagu IIC w Dobiegniewie[19],
  • wiceprezes Związku Muzeów Polskich (2002–2004)[20],
  • wiceprzewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Miejsc Pamięci Narodowej (1976–1980)[7],
  • prezes Zarządu Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Zielonej Górze (1992–1996)[21],
  • założyciel (1994) i pierwszy przewodniczący Komitetu Katyńskiego w Zielonej Górze, przekształconego w stowarzyszenie Lubuska Rodzina Katyńska – następnie członek honorowy[22],
  • członek Rady Naukowej Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu i Rady Muzeum w Międzyrzeczu[23],
  • członek Rady do Spraw Muzeów przy Ministrze Kultury (2002–2006)[24],
  • Honorowy Przewodnik Lubuski(2010)[25],
  • członek nadzwyczajny Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, od 2011 prezes Zielonogórskiego Okręgu ŚZŻAK[26],
  • członek Stowarzyszenia Autorów Polskich (w latach 1986–1990 prezes Zarządu Okręgu SAP)[27].

Odznaczenia i nagrody edytuj

Andrzej Toczewski jest także Zasłużonym dla Miasta Kostrzyn nad Odrą oraz Honorowym Obywatelem Zielonej Góry[7].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Nie żyje dr Andrzej Toczewski, były dyrektor Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. gazetalubuska.pl. [dostęp 2020-03-23]. (pol.).
  2. ↑ Śląsk Lubuski.
  3. ↑ A. Maksymowicz, Andrzej Toczewski – człowiek wielu pasji, [w:] Twórcy zielonogórskiej kultury – Andrzej Toczewski, red. A. Maksymowicz, Zielona Góra 2015, s. 15–16.
  4. ↑ A. Maksymowicz, Wystawa „A dookoła obcy świat...” – pierwsze powojenne lata na Ziemi Lubuskiej, „Studia Zielonogórskie” t. 21, 2016, s. 222–223.
  5. ↑ Historia rozbudowy Muzeum Ziemi Lubuskiej.
  6. ↑ Dr Andrzej Toczewski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2013-11-22].[martwy link]
  7. ↑ a b c d e Anitta Maksymowicz, Rys biograficzny Andrzeja Toczewskiego, w: Historia-Kultura-Muzeum, red. A. Maksymowicz, Zielona Góra 2012, s. 24–25.
  8. ↑ Struktura organizacyjna MZL. Muzeum Ziemi Lubuskiej. [dostęp 2014-02-18]. (pol.).
  9. ↑ A. Siatecki, Aleja Niepodległości 15. Przechadzki po zielonogórskim muzeum tożsamości, Zielona Góra 2012.
  10. ↑ Zielonogórskie muzeum tożsamości, red. A. Maksymowicz, Zielona Góra 2015.
  11. ↑ Muzeum Wina. Muzeum Ziemi Lubuskiej. [dostęp 2014-02-18].
  12. ↑ Muzeum Dawnych Tortur. Muzeum Ziemi Lubuskiej. [dostęp 2014-02-18].
  13. ↑ Galeria Tadeusza Kuntzego.
  14. ↑ Galeria piastowskich książąt Śląska Lubuskiego.
  15. ↑ Wystawy stała historii Zielonej Góry.
  16. ↑ Wykaz publikacji Andrzeja Toczewskiego. Katalog Główny Biblioteki Narodowej. [dostęp 2014-02-18].
  17. ↑ Studia Zielonogórskie. Muzeum Ziemi Lubuskiej. [dostęp 2014-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-02)]. (pol.).
  18. ↑ „Studia Zielonogórskie”.
  19. ↑ Sesja naukowa „Nowa Marchia – prowincja zapomniana – wspólne korzenie”, WiMBP Gorzów, [dostęp: 4 marca 2014].
  20. ↑ Szef muzealników, Gazeta.pl [dostęp: 4 marca 2014].
  21. ↑ 50 lat Polskiego Towarzystwa Historycznego w Zielonej Górze 1954-2004, Instytut Historii Uniwersytetu Zielonogórskiego; [dostęp: 4 marca 2014].
  22. ↑ Włodzimierz Bogucki, Lubuska Rodzina Katyńska w Zielonej Górze (cz. I), „Studia Zielonogórskie”, 2008, t. XIV, s. 151–153.
  23. ↑ Anitta Maksymowicz, Biogram Andrzeja Toczewskiego, w: Muzeum w Zielonej Górze 1922-2012, red. A. Cincio, A. Maksymowicz, Zielona Góra 2012, s. 303.
  24. ↑ Decyzja Ministra Kultury w sprawie powołania Rady do Spraw Muzeów przy Ministrze Kultury, BIP Ministerstwa Kultury; [dostęp: 4 marca 2014].
  25. ↑ Andrzej Toczewski – honorowym przewodnikiem lubuskim, „Przewodnik Lubuski”; [dostęp: 4 marca 2014].
  26. ↑ Nadzwyczajny Zjazd Okręgowy Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Zielonej Górze, „Biuletyn Informacyjny Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Zarządu Okręgu w Zielonej Górze”, marzec 2011, nr 1, s. 3, 5.
  27. ↑ Zapis PBL IBL Poznań.
  28. ↑ „Museion” 1999, nr 4, s. 18.
  29. ↑ Uroczysta sesja Rady Miasta Zielona Góra, BIP Urzędu Miasta w Zielonej Górze, [dostęp: 4 marca 2014].
  30. ↑ Odznaczeni w 2008. lubuskie.pl. [dostęp 2022-12-28]. (pol.).
  31. ↑ „Museion” 2008, nr 23, s. 5.
  32. ↑ „Museion” 2012, nr 31, s. 4.
  33. ↑ „Museion” 2012, nr 32, s. 7.
  34. ↑ „Museion” 2013, nr 34, s. 24.

Linki zewnętrzne edytuj

  • Andrzej Toczewski w programie Regionalnej Telewizji Lubuskiej Superbohater ZG
  • Relacja Radia Zachód z promocji książki Andrzeja Toczewskiego Bitwa o Odrę w 1945 roku w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Zielonej Górze 12
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Andrzej_Toczewski&oldid=70725336”