Andrzej Wawrzyniak

polski etnograf

Andrzej Michał Wawrzyniak (ur. 3 grudnia 1931 w Warszawie, zm. 8 listopada 2020[1]) – polski marynarz, dyplomata, znawca i kolekcjoner sztuki orientalnej, muzealnik. Założyciel oraz w latach 1973–2013 dyrektor i kustosz Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie. W Indonezji, z którą związany był od lat, znany jako „Andrzej Nusantara Wawrzyniak”.

Andrzej Wawrzyniak
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

3 grudnia 1931
Warszawa

Data śmierci

8 listopada 2020

Zastępca szefa misji i chargé d’affaires PRL w Indonezji
Okres

od 1967
do 1971

Szef Delegacji Polskiej do Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Laosie
Okres

od 1973
do 1974

Chargé d’affaires PRL w Nepalu
Okres

od 1977
do 1981

Poprzednik

Aleksy Dębnicki

Chargé d’affaires RP w Afganistanie
Okres

od 1990
do 1993

Poprzednik

Edward Poradko

Następca

Tomasz Kozłowski

Szef biura terenowego OBWE w Bośni i Hercegowinie
Okres

od 1996
do 1996

Honorowy konsul generalny Republiki Sri Lanki w Polsce
Okres

od 1997
do 2003

Dyrektor Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie
Okres

od 1973
do 2013

Następca

Joanna Wasilewska

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 40-lecia Polski Ludowej Srebrny Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej (1976–2016) Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego Medal Przyjaźni (do 2006) Order Przyjaźni Medal Przyjaźni (Mongolia)
Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (złota)

Życiorys

edytuj
 
Grób Andrzeja Wawrzyniaka na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

W 1955 ukończył studia na Wydziale Dyplomatyczno-Konsularnym Szkoły Głównej Służby Zagranicznej w Warszawie, następnie w latach 1955–1957 studiował na Wydziale Morskim Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie. W latach 1976–1977 student studiów podyplomowych i doktoranckich w Wyższej Szkole Nauk Społecznych w Warszawie. Członek wielu krajowych i międzynarodowych organizacji i stowarzyszeń, zajmujących się problematyką krajów Azji, Australii i Oceanii. Był między innymi członkiem Komitetu Badań nad Krajami Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej oraz Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN.

W latach 1946–1952 członek Związku Młodzieży Polskiej. Od 1950 członek PZPR, następnie lektor w Komitecie Centralnym tej partii[2].

W wieku 16 lat zaciągnął się na statek szkolny Dar Pomorza i od tego czasu pływał na dwunastu statkach, awansując do stopnia oficera Polskiej Marynarki Handlowej.

Od 1956 w polskiej służbie dyplomatycznej, od 1973 w randze ministra pełnomocnego. W latach 1956–1960 był szefem wydziału Delegacji Polskiej do Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Wietnamie. W latach 1961–1965 był attaché kulturalnym, a w latach 1967–1971 zastępcą szefa misji i chargé d’affaires Polski w Indonezji. W latach 1973–1974 pełnił funkcję szefa Delegacji Polskiej do Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Laosie, w latach 1977–1981 szefa ambasady Polski w Nepalu. W 1989 był obserwatorem międzynarodowym ONZ podczas wyborów w Namibii. W latach 1990–1993 szefa Ambasady RP w Kabulu. W 1996 szefa biura terenowego Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Bośni i Hercegowinie, a w 1999 był obserwatorem ONZ na Timorze Wschodnim.

W latach 1997–2003 konsul honorowy Sri Lanki w Polsce.

Pochowany w kolumbarium na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[3].

Działalność związana z Muzeum Azji i Pacyfiku

edytuj

W 1973 podarował państwu polskiemu kolekcję około 3000 obiektów z prywatnej kolekcji obiektów etnograficznych i dzieł sztuki pochodzących z Azji, głównie Indonezji. Stanisław Lorentz te zbiory jako jedną z największych prywatnych kolekcji indonezjologicznych, przewyższającą m.in. wszystkie znane prywatne zbiory holenderskie, uchodzące w tej dziedzinie za największe na świecie. W tym samym roku na ich bazie utworzono w Warszawie państwowe Muzeum Archipelagu Nusantary, od 1976 pod nazwą Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie. Wawrzyniak został mianowany jego dyrektorem i kustoszem, którym był do 2013, kiedy to został usunięty ze stanowiska ze względu na stwierdzone nieprawidłowości podczas kierowania placówką[4][5].

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj

Polskie

edytuj

Zagraniczne

edytuj
  • Medal Wyzwolenia I klasy za działalność w Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Wietnamie (Tymczasowy Rząd Rewolucyjnego Wietnamu Południowego. 1976)
  • Medal Przyjaźni w uznaniu zasług dla sprawiedliwej sprawy Wietnamu (Wietnam Północny, 1976)
  • Order Zasługi za zasługi w promowaniu kultury ludów Afganistanu (Afganistan, 1991)
  • Order Przyjaźni za zasługi w poparciu rewolucyjnego dzieła Narodu Wietnamskiego (Wietnam, 1995)
  • Medal Przyjaźni za wybitny wkład w umacnianiu przyjaźni i współpracy między Laosem a Polską (Laos, 1997)
  • Medal Przyjaźni za wkład w rozwój współpracy między Polską a Mongolią oraz propagowanie kultury i życia narodu mongolskiego wśród społeczeństwa polskiego (Mongolia, 1997)
  • Order Zasługi Republiki Indonezyjskiej z Gwiazdą i Wstęgą za wybitne zasługi i działania na rzecz umocnienia przyjaźni między Polską a Indonezją (Indonezja, 1998)
  • Nagroda Ministra Spraw Zagranicznych Bułgarii za pomoc okazaną bułgarskiej ekspedycji himalajskiej na szczyt Lhotse (Bułgaria, 1981)
  • Nagroda Ministra Spraw Zagranicznych Republiki Indonezji za popularyzację kultury indonezyjskiej w Polsce (Indonezja, 1990)
  • Zasłużony Działacz Kultury Mongolii za wkład w przybliżaniu społeczeństwu polskiemu bogatej kultury i sztuki Mongolii (Mongolia, 2003)

Przypisy

edytuj
  1. Nie żyje Andrzej Wawrzyniak -żegnamy założyciela Muzeum Azji i Pacyfiku [online], Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie im. Andrzeja Wawrzyniaka, 9 listopada 2020 [dostęp 2020-11-09].
  2. Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 1046. ISBN 83-223-2073-6.
  3. Andrzej Michał Wawrzyniak [hasło w wyszukiwarce cmentarzy komunalnych] [online], cmentarzekomunalne.com.pl, 2020 [dostęp 2021-07-19].
  4. Michał Wojtczuk. Ekscentryczny dyrektor stracił dożywotnie stanowisko. „Gazeta Wyborcza”, 2013-08-28. [dostęp 2015-02-07]. 
  5. Michał Wojtczuk, Ekscentryczny dyrektor stracił dożywotnie stanowisko [online], warszawa.wyborcza.pl, 28 sierpnia 2013 [dostęp 2020-11-09].
  6. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 kwietnia 2003 r. o nadaniu orderów, poz. 2 (M.P. z 2003 r. nr 39, poz. 573).
  7. Pro Masovia – 2010 r.. mazovia.pl. [dostęp 2017-09-07].

Bibliografia

edytuj
  • Stanisław Lorentz, Przewodnik po muzeach i zbiorach w Polsce, Interpress, Warszawa 1982, s. 414.
  • Who is Who in Australasia and the Far East, Cambridge 1991–1992, s. 766.
  • International Directory of Indonesianists, Indonesian Studies Committee, Association for Asian Studies, Ohio 1994, s. 249.
  • Directory of Members, European Society for Oceanists, Copenhagen 1996, s. 111.
  • Lech Z. Niekrasz (red.), Azja i Pacyfik nad Wisłą. 25 lat Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie. 50 lat działalności Andrzeja Wawrzyniaka, MAiP, Warszawa 1998, s. 238 (album).
  • Almanach 2002, Woreyd, Warszawa 2002, s. 432.