Andrzej i Marta Goworscy

Marta Panas-Goworska (ur. 5 stycznia 1980 w Lublinie) i Andrzej Goworski (ur. 31 lipca 1979 w Białymstoku) – pisarski duet. Interesują się kulturą i historią krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz Rosji. Prywatnie małżeństwo[1][2].

Andrzej i Marta Goworscy
MAG
Ilustracja
Marta Panas-Goworska i Andrzej Goworski, sierpień 2016
Miejsce urodzenia

Lublin/Białystok

Narodowość

polska

Język

polski

Alma Mater

Marta Panas-Goworska: UMCS, SWPS
Andrzej Goworski: UMCS, UWr

Dziedzina sztuki

literatura popularnonaukowa, esej, opowiadanie

Ważne dzieła
  • „Inżynierowie Niepodległej"
  • „Naznaczeni przez rewolucję bolszewików"
  • „Naukowcy spod czerwonej Gwiazdy”
  • „Grażdanin N. N.”

Twórcy edytuj

Marta Panas-Goworska jest kulturoznawcą[3], śledzi internacjonalistyczne związki między namiętnością a zbrodnią[2]. Ponadto zajmuje się redagowaniem i opracowywaniem pism swojego ojca, Władysława Panasa, np. w wydanym przez Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” Magicznym mieście. Szkicach i fragmentach lubelskich. Laureatka stypendium na realizację w 2019 roku projektów z zakresu twórczości artystycznej Miasta Lublin[4] oraz stypendium twórczego na drugie półrocze 2019 roku. Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na przygotowanie książki o pionierkach polskiej medycyny[5]. Wraz z Iwoną Sudoł-Szopińską jest współautorką miniatur z zakresu historii radiologii, publikowanych cyklicznie na stronach European Society of Musculoskeletal Radiology[6][7].

Andrzej Goworski jest polonistą[3], absolwentem Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, i również zajmuje się tematyką medyczną[2]. Jest autorem opowiadań i recenzji literackich. Publikował m.in. na łamach: „Akcentu”[3], „Odry” czy „Toposu”. Od 2007 roku współpracuje z wrocławskim oddziałem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W latach 2015–2018 pracował jako koordynator ds. nauki w Narodowym Instytucie Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher[8], a w 2018 roku został asystentem w Centrum Badań nad Ekonomiką Miejsc Pamięci Uniwersytetu SWPS[9].

Publikują m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Tygodniku Powszechnym”, „Nowej Europie Wschodniej”, „National Geographic” oraz współpracują z kwartalnikiem literacko-artystycznym „Akcent[3]. W artykułach popularnych Goworscy podejmują zagadnienia radzieckiej sztuki, opisując np. modę bolszewików lub trendy w sztukach plastycznych oraz problematyką nauk o życiu i analizując ich specyfikę w Związku Radzieckim. Prowadzą również bloga poświęconego historii Związku Radzieckiego – „Sowiecki alfabet”[1]. Mieszkają w Warszawie.

Goworscy są autorami czterech książek, w tym trzech opublikowanych przez Wydawnictwo Naukowe PWN: Naukowcy spod czerwonej gwiazdy (2016), Grażdanin N.N. (2017) i Inżynierowie Niepodległej (2018), a także książki Naznaczeni przez rewolucję bolszewików (2017), która ukazała się nakładałem marki Editio wchodzącej w skład Grupy Wydawniczej Helion. Publikacje Naukowcy spod czerwonej gwiazdy i Grażdanin N.N. traktują o historii ZSRR[10][11][12][13]. Pierwsza poświęcona jest radzieckim naukowcom: Oldze Lepieszynskiej, Nikołajowi i Siergiejowi Wawiłowom, Andriejowi Tupolewowi, Michaiłowi Bachtinowi, Lwu Termenowi, Trofimowi Łysence, Grigorijowi Majranowskiemu, Ernstowi Krenkelowi, Lwu Landauowi, Władimirowi Diemichowowi, Michaiłowowi Kałasznikowowi, Andriejowi Sacharowowi. Ideą przewodnią autorów było zachowanie obiektywizmu i przedstawienie postaci odpowiednio do ich zasług i przewin. W drugiej książce autorzy skupili się na codziennym życiu mieszkańców ZSRR w okresie od lat 40. do połowy 90. XX wieku. Rosjoznawca Andrzej de Lazari, recenzując książkę Grażdanin N. N., scharakteryzował ją jako pracę popularnonaukową[3]. Kolejna, trzecia książka autorów, Naznaczeni przez rewolucję bolszewików, to zbiór biogramów następujących postaci: Michaiła Tuchaczewskiego, Isaaka Babla, Anatolija Łunaczarskiego, Siergieja Prokofjewa, Aleksandra Kołczaka, Mariji Boczkariowej, Aleksandry Kołłontaj, Łarisy Rejsner i Mariny Cwietajewej[14]. Czwarta publikacja – Inżynierowie Niepoległej opowiada o polskich inżynierach działających najpierw w Cesarstwie Rosyjskim, a mających swój udział w budowie niepodległego państwa polskiego[15][16]. Zaprezentowano w tej publikacji postacie Marii Szymanowskiej, Alfonsa Poklewskiego-Koziełła, Stanisława Kierbedzia, Benedykta Dybowskiego, Michała Jankowskiego, Witolda Zglenickiego, Edwarda Piekarskiego i Wacława Sieroszewskiego. W 2017 roku książka autorstwa Goworskich Naukowcy spod czerwonej gwiazdy otrzymała Nagrodę internautów w konkursie na najlepszą popularnonaukową książkę 2016 roku „Mądra Książka”, organizowanym przez Fundację Euklidesa i Uniwersytet Jagielloński[17]. Konspekt ich czwartej książki poświęconej Polakom na Wschodzie w latach 1830–1919 został nagrodzony stypendium twórczym na 2018 rok Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego[18].

Twórczość edytuj

Książki popularnonaukowe edytuj

  • Inżynierowie Niepodległej, PWN, Warszawa, 2018.
  • Naznaczeni przez rewolucję bolszewików, Editio, Warszawa, 2017[19].
  • Grażdanin N.N., PWN, Warszawa 2017.
  • Naukowcy spod czerwonej gwiazdy, PWN, Warszawa 2016.

Przypisy edytuj

  1. a b Blog Marta Panas-Goworska i Andrzej Goworski, new.org.pl [dostęp 2017-06-16] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-25].
  2. a b c Marta Panas-Goworska i Andrzej Goworski. ksiegarnia.pwn.pl. [dostęp 2017-11-18].
  3. a b c d e Andrzej de Lazari, Grażdanin N.N., studioopinii.pl, 16 marca 2017 [dostęp 2017-07-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-10].
  4. Stypendia na realizację w 2019 roku projektów artystycznych lub z zakresu upowszechniania kultur, lublin.eu, 27 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-28].
  5. Rozstrzygnięcie Konkursu o stypendia twórcze oraz stypendia z zakresu upowszechniania kultury na rok 2019/II Biuletyn Informacji Publicznej MKiDN – Ogłoszenia i zawiadomienia [dostęp 2019-07-08] (pol.).
  6. Iwona Sudoł-Szopińska, Marta Panas-Goworska, There is no higher honour for a scholar than to work for the good of his nation” – Ivan Pulyui (Іва́н Па́влович Пулю́й), Pioneers – The History of Musculoskeletal Radiology, European Society of Musculoskeletal Radiology (ESSR) Publications, 2019 [dostęp 2019-07-08].
  7. Iwona Sudoł-Szopińska, Marta Panas-Goworska, Maria Skłodowska-Curie – "Science is something truly beautiful", Pioneers – The History of Musculoskeletal Radiology, European Society of Musculoskeletal Radiology (ESSR) Publications, 2018 [dostęp 2019-07-08].
  8. Sekretariat Naukowy | Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji, spartanska.pl [dostęp 2018-06-21] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-21] (pol.).
  9. Rafał Sławski, Centrum Badań nad Ekonomiką Miejsc Pamięci, www.swps.pl [dostęp 2018-06-21] (pol.).
  10. Naukowcy spod czerwonej gwiazdy, naTemat.pl [dostęp 2019-07-21] (pol.).
  11. Marta Panas-Goworska, Andrzej Goworski – „Naukowcy spod czerwonej gwiazdy” – recenzja i ocena – Histmag.org, histmag.org [dostęp 2019-07-21].
  12. Marta Panas-Goworska, Andrzej Goworski – „Grażdanin N.N. Życie codzienne w ZSRR” – recenzja i ocena – Histmag.org, histmag.org [dostęp 2019-07-21].
  13. Grażdanin N.N. Życie codzienne w ZSRR – recenzja książki, Przegląd Bałtycki, 12 kwietnia 2017 [dostęp 2019-07-21].
  14. „Naznaczeni przez rewolucję bolszewików”. Dzieje.pl, 2017-11-06. [dostęp 2023-04-25].
  15. Inżynierowie Niepodległej. Prolib Integro - Biblioteka Śląska w Katowicach . [dostęp 2023-04-25].
  16. Nominacje do Nagrody Fundacji Identitas. Instytut Książki, 08.02.2021. [dostęp 2023-04-25].
  17. Tomasz Róg, „Mądra książka roku 2016” wybrana!, krakow.pl, 1 maja 2017 [dostęp 2017-07-20].
  18. Rozstrzygnięcie konkursu o stypendia twórcze oraz stypendia z zakresu upowszechniania kultury na 2018 r. Biuletyn Informacji Publicznej MKiDN – Ogłoszenia i zawiadomienia, bip.mkidn.gov.pl [dostęp 2018-02-19] (pol.).
  19. Naznaczeni przez rewolucję bolszewików. editio.pl. [dostęp 2017-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-01)].