Angela Lansbury

Angela Lansbury
	; Angela Lansbury (1989)
Imię i nazwisko	Angela Brigid Lansbury
Data i miejsce urodzenia	16 października 1925 ; Londyn
Data i miejsce śmierci	11 października 2022 ; Los Angeles
Zawód	aktorka, piosenkarka
Lata aktywności	1942–2021
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Angela Brigid Lansbury (ur. 16 października 1925 w Londynie, zm. 11 października 2022 w Los Angeles^[1]) – amerykańska aktorka filmowa, teatralna, telewizyjna i piosenkarka pochodzenia irlandzko-brytyjskiego^[2]. Dama Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego (DBE).

ŻyciorysEdytuj

MłodośćEdytuj

Urodziła się 16 października 1925 w Londynie. Jej matką była aktorka Moyna MacGill (ur. 1895, zm. 1975), a ojcem Edgar Lansbury (ur. 1887, zm. 1935). Miała dwóch braci bliźniaków Edgara i Bruce’a (ur. 1930) oraz przyrodnią siostrę Isolde Denham (ur. 1920, zm. 1987) – żonę aktora Petera Ustinova. W czasie II wojny światowej rodzina przeniosła się do Stanów Zjednoczonych.

KarieraEdytuj

Debiutowała na ekranie w roli przestraszonej służącej Nancy Oliver w filmie Gasnący płomień (1944) i natychmiast dostała nominację do Oscara. Następną nominację otrzymała za swoją drugą rolę – Sibyl Vane w dramacie Portret Doriana Graya (1945) Alberta Lewina, a trzecią nominację Amerykańska Akademia Filmowa przyznała jej za rolę pani Iselin w dramacie Przeżyliśmy wojnę (1962) Johna Frankenheimera.

Największą popularność przyniósł jej telewizyjny serial Napisała: Morderstwo (1984–1996), w którym wcielała się w rolę starszej pani Jessiki Beatrice 'J.B' McGill Fletcher, rozwiązującej skomplikowane zagadki kryminalne. Za tę rolę otrzymała cztery Złote Globy i dwanaście nominacji do nagrody Emmy. Pięciokrotnie zdobyła teatralną nagrodę Tony. W 1997 została wyróżniona Narodowym Medalem Sztuki. W 2013 przyznano jej Honorowego Oscara za całokształt twórczości.

W 1994 za szczególne zasługi dla sztuki królowa Elżbieta II odznaczyła ją Orderem Imperium Brytyjskiego. W 2014 została uhonorowana tytułem Dama Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego (DBE) za zasługi dla brytyjskiej kinematografii i pracy charytatywnej.

Od 2013 grała główną rolę w sztuce Wożąc panią Daisy, z którą jeździła po teatrach całej Wielkiej Brytanii. W 2014 wcieliła się w rolę Madame Arcati w Blithe Spirit na londyńskim West Endzie.

Zmarła we śnie w swoim domu w Kalifornii 11 października 2022^[1].

Życie prywatneEdytuj

Dwukrotnie zamężna. Jej pierwszym mężem był Richard Cromwell. Małżeństwo to trwało zaledwie rok; zakończyło się rozwodem w 1946. Drugi raz wyszła za mąż w 1949 za Petera Shawa. Była z nim aż do jego śmierci – 29 stycznia 2003. Z tego związku pochodzi dwójka dzieci: Anthony Peter (ur. 1952) i Deidre Angela (ur. 1953).

FilmografiaEdytuj

Angela Lansbury w zwiastunie filmu Portret Doriana Graya (1945)

Angela Lansbury (1950)

Angela Lansbury ze swoimi dziećmi: Anthonym i Deidre

1944: Gasnący płomień (Gaslight) jako Nancy Oliver
1945: Portret Doriana Graya (The Picture of Dorian Gray) jako Sibyl Vane
1946: Dziewczęta Harveya (The Harvey Girls) jako Em
1946: Burzliwe życie Kerna (Till the Clouds Roll By) jako londyńska specjalistka
1948: Trzej muszkieterowie (The Three Musketeers) jako królowa Anna
1949: Samson i Dalila (Samson and Delilah) jako Semadar
1958: Długie, gorące lato (The Long, Hot Summer) jako Minnie Littlejohn
1961: Błękitne Hawaje (Blue Hawaii) jako Sarah Lee Gates
1962: Czterech jeźdźców Apokalipsy (The 4 Horseman of the Apocalypse) jako Marguerite Laurier
1964: Ukochane serce (Dear Heart) jako Phyllis
1964: Świat Henry’ego Orienta (The World of Henry Orient) jako Isabel Boyd
1965: Opowieść wszech czasów (The Greatest Story Ever Told) jako Klaudia Prokula
1965: The Amorous Adventures of Moll Flanders jako lady Blystone
1970: Something for Everyone jako hrabina Herthe von Ornstein
1978: Śmierć na Nilu (Death On The Nile) jako Salome Otterbourne
1980: Pęknięte zwierciadło (The Mirror Crack'd) jako Jane Marple
1984: Towarzystwo wilków (The company of Wolves) jako Granny
1984–1996: Napisała: Morderstwo (Murder, She Wrote) jako Jessica Fletcher
1991: Piękna i Bestia (Beauty and the Beast) jako pani Imbryk (głos)
1996: Pani Mikołajowa (Mrs. Santa Claus) jako pani Mikołajowa
1997: Piękna i Bestia. Zaczarowane Święta (Beauty and the Beast: The Enchanted Christmas) jako pani Imbryk (głos)
1997: Anastazja (Anastasia) jako Maria Fiodorowna, cesarzowa-matka
1999: Fantazja 2000 (Fantasia 2000) jako Angela Lansbury
2005: Niania (Nanny McPhee) jako ciotka Adelaide
2011: Pan Popper i jego pingwiny (Mr. Popper's Penguins) jako pani Van Gundy
2018: Mary Poppins powraca (Mary Poppins Returns) jako kobieta z balonami

NagrodyEdytuj

Nagroda Akademii Filmowej
- Nominacja: Najlepsza aktorka drugoplanowa
- 1944: Gasnący płomień
- Nominacja: Najlepsza aktorka drugoplanowa
- 1945: Portret Doriana Graya
- Nominacja: Najlepsza aktorka drugoplanowa
- 1963: Przeżyliśmy wojnę
Złoty Glob
- Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym
- 1985, 1987, 1990, 1992: Napisała: Morderstwo
- Nominacja: Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym
- 1986, 1988, 1989, 1991, 1993, 1995: Napisała: Morderstwo

PrzypisyEdytuj

↑ ^a ^b Daniel Lewis: Angela Lansbury, Star of Film, Stage and ‘Murder, She Wrote,’ Dies at 96. The New York Times, 2022-10-12. [dostęp 2022-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-12)]. (ang.).
↑ 'I am an Irish-British actress' – Television icon Angela Lansbury honoured with lifetime achievement award in Dublin. independent.ie. [dostęp 2022-10-14]. (ang.).

BibliografiaEdytuj

Angela Lansbury. Turner Classic Movies. [dostęp 2019-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-28)]. (ang.).

Linki zewnętrzneEdytuj

Angela Lansbury w bazie IMDb (ang.)
Angela Lansbury w bazie Filmweb
Angela Lansbury w bazie Notable Names Database (ang.)
Angela Lansbury w Internetowej Bazie Filmowej (fdb.pl)
Angela Lansbury w bazie Discogs.com (ang.)

[NYT-1] Daniel Lewis: Angela Lansbury, Star of Film, Stage and ‘Murder, She Wrote,’ Dies at 96. The New York Times, 2022-10-12. [dostęp 2022-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-12)]. (ang.).

[independent-2] 'I am an Irish-British actress' – Television icon Angela Lansbury honoured with lifetime achievement award in Dublin. independent.ie. [dostęp 2022-10-14]. (ang.).

[1]

[2]