Brytyjska odmiana języka angielskiego
odmiana języka angielskiego
(Przekierowano z Angielszczyzna brytyjska)
Brytyjska odmiana języka angielskiego (ang. British English, BE) – odmiana języka angielskiego używana w Wielkiej Brytanii. W precyzyjniejszym rozumieniu:
- jedna ze standardowych form języka angielskiego (obok amerykańskiej), stosowana w nauczaniu tego języka, wykorzystująca brytyjskie konwencje ortograficzne, zaś w zakresie wymowy opierająca się na tzw. Received Pronunciation. Standard ten określany jest również jako „BBC English”. Poza Wielką Brytanią cieszy się popularnością również w Irlandii, Australii i Nowej Zelandii.
- zbiorcze określenie wszystkich wariantów języka angielskiego używanych na terenie Wielkiej Brytanii, w odróżnieniu od pozostałych odmian tego języka. Taką definicję podaje m.in. Oxford English Dictionary. Angielszczyzna brytyjska w formie mówionej jest wewnętrznie bardziej zróżnicowana niż inne jej odmiany używane na świecie[1]. Nie istnieje żadna instytucja regulująca język, tak że pod względem formalnym żadna odmiana dialektalna nie jest bardziej uprzywilejowana od innych, lecz pewnym prestiżem cieszy się Received Pronunciation jako socjolekt ponadregionalny, związany jednak w ogólnym odczuciu z wyższymi klasami społecznymi. Trzeba jednak zaznaczyć, że zaledwie 2% Brytyjczyków posługuje się na co dzień tą odmianą[2]. W ostatnim czasie na znaczeniu zyskuje odmiana zwana Estuary English[3].
Dialekty
edytujDialekty brytyjskie zasadniczo dzieli się na odmiany w samej Anglii oraz te używane w Walii i Szkocji. Dialekty z terenu Anglii dzielą się z kolei na kilka grup[4]:
- dialekty południowej Anglii obejmujące cockney i Estuary English;
- dialekty Midlands: scouse (Liverpool), mancunian (Manchester), yorkshire, broomy (Birmingham), west broomy (West Bromwich), Black Country (Dudley);
- dialekty północnej Anglii: geordie (Newcastle).
Słownictwo brytyjskie a amerykańskie
edytujJęzyk polski | Angielszczyzna brytyjska | Angielszczyzna amerykańska |
---|---|---|
winda | lift | elevator |
bagażnik (w samochodzie) | boot | trunk |
maska (w samochodzie) | bonnet | hood |
kaszanka | black pudding | blood sausage |
błotnik | mudguard | fender |
majtki | pants | underwear |
ciężarówka | lorry | truck |
cysterna | tanker | tank truck |
piłka nożna | football | soccer |
komisariat policji | police station | police department |
remiza strażacka | fire station | fire department |
tłumik (w pistolecie) | silencer | muffler |
toaleta | lavatory, toilet | rest room |
wyjście | way out | exit |
kolejka ludzi | queue | line |
wózek na zakupy | shopping trolley | shopping cart |
metro | underground, tube | subway |
wiadukt | flyover | overpass |
parking | car park | parking lot |
autostrada | motorway | highway, freeway |
benzyna | petrol | gas, gasoline |
stacja paliwowa | filling/petrol station | gas station |
bankomat | cash machine/point, dispenser | ATM (Automated Teller Machine) |
pobocze, chodnik | pavement | sidewalk |
jesień | autumn | fall |
puszka | tin | can |
emeryt | pensioner | senior citizen |
kolej | railway | railroad |
przejście podziemne | subway | underground passage |
mieszkanie | flat | apartment |
smycz | lead | leash |
zły (na kogoś) | angry | mad |
plaster | patch | band-aid |
Ostatki | Pancake Day | Shrove Tuesday |
torebka (damska) | handbag | purse |
portmonetka | purse | billfold |
piętro | floor, storey | story |
mikser | food mixer, liquidizer | blender |
sokowirówka | juice extractor | juicer |
kogut | cock | rooster |
gniazdko elektryczne | socket, mains | electrical outlet |
gabinet kosmetyczny | beauty salon | parlor |
kubeł na śmieci | dustbin, bin | garbage can |
kran | tap | faucet |
film | film | movie |
kino | cinema | (movie) theater |
gabinet | surgery | office |
sklep | shop | store |
skrzynka pocztowa | letter-box | mailbox |
apteka | pharmacy, chemist’s | drugstore |
budka telefoniczna | phone booth | call box, (tele)phone box |
brat (rel.) | neighbour | fellowman |
pionek | draughtman | checker |
cukierek | sweet | candy |
ciasteczko | biscuit | cookie |
frytki | (potato) chips | French fries |
zamek błyskawiczny | zip fastener | zipper |
spodnie | trousers | pants |
podkoszulek | vest | undershirt |
kamizelka | waistcoat | vest |
sąsiad | neighbour | neighbor |
organizować | organise | organize |
analizować | analyse | analyze |
katalog | catalogue | catalog |
aneks | annexe | annex |
anemia | anaemia | anemia |
opona | tyre | tire |
środek | centre | center |
teatr | theatre | theater |
pług | plough | plow |
pączek | doughnut | donut |
czek | cheque | check |
krawężnik | kerb | curb |
przeciąg | draught | draft |
piżama | pyjamas | pajamas |
kolor | colour | color |
port | harbour | harbor |
zachowanie | behaviour | behavior |
honor | honour | honor |
szary | grey | gray |
czipsy | crisps | chips |
aluminium | aluminium | aluminum |
pasmanteria | haberdashery | dry goods |
chodnik | footpath | sidewalk |
dżem | jam | jelly |
pielucha | nappy | diaper |
smoking | smoking | tux, tuxedo |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ The G2 guide to regional English | UK news | The Guardian [online], www.guardian.co.uk [dostęp 2017-11-22] (ang.).
- ↑ Received Pronunciation [online], www.bl.uk [dostęp 2017-11-22] .
- ↑ Paweł Rogaliński: British Accents: Cockney, RP, Estuary English. Łódź: 2011, s. 10-11. ISBN 978-83-272-3282-3.
- ↑ Crystal 1995 ↓, s. 318-328.
Bibliografia
edytuj- British Phrasebook, Elizabeth Bartsch-Parker, wyd. 1st ed, Hawthorn, Vic.: Lonely Planet, 1999, ISBN 0-86442-484-1, OCLC 41018385 .
- McArthur T. (2002). Oxford Guide to World English. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-866248-3 hardback, ISBN 0-19-860771-7 paperback.
- Melvyn Bragg , The Adventure of English, London: Sceptre, 2004, ISBN 0-340-82993-1, OCLC 55800504 .
- Pam Peters , The Cambridge Guide to English Usage, Cambridge: Cambridge University Press, 2004, ISBN 0-521-62181-X, OCLC 55971476 .
- Simpson J. (red.) (1989). Oxford English Dictionary, 2nd edition. Oxford: Oxford University Press.
- David Crystal , The Cambridge Encyclopaedia of the English Language, Cambridge: Cambridge University Press, 1995, ISBN 0-521-40179-8 .