Wikipedia

Anna Dymna

polska aktorka

Anna Dymna (ur. 20 lipca 1951 w Legnicy jako Małgorzata Dziadyk[1]) – polska aktorka teatralna i filmowa, działaczka społeczna, założycielka i prezes Fundacji Anny Dymnej „Mimo Wszystko” (2003), laureatka Orła za drugoplanową rolę kobiecą w filmie Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy (2015).

Anna Dymna
Ilustracja
Anna Dymna (2007)
Data i miejsce urodzenia

20 lipca 1951
Legnica

Zawód

aktorka

Współmałżonek

1. Wiesław Dymny
2. Zbigniew Szota
3. Krzysztof Orzechowski

Lata aktywności

od 1969

Zespół artystyczny
Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Medal „Milito Pro Christo” Order Uśmiechu Order Ecce Homo
Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

ŻyciorysEdytuj

Jej rodzina pochodziła z Kresów, matka urodziła się w Brodach, a rodzina ojca wywodziła się z Kołomyi. Jej prababka była Ormianką[2][3]. Rodzice aktorki poznali się na studiach w Krakowie. Jej matka była ekonomistką, a ojciec – inżynierem lotnikiem[4]. Miała dwóch braci[4].

Ukończyła VII Liceum Ogólnokształcące im. Zofii Nałkowskiej w Krakowie. Umiejętności aktorskie rozwijała w teatrze Jana Niwińskiego[4]. W 1973 ukończyła studia w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. W 1990 została wykładowczynią na tej uczelni.

Od 1973 związana z krakowskim Starym Teatrem. Zadebiutowała w 1969 w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie w roli Isi i Chochoła w Weselu Stanisława Wyspiańskiego (w reż. Lidii Zamkow)[1].

W wywiadach często podkreślała wielki wpływ, jaki wywarła na nią barwna osobowość jej pierwszego męża, Wiesława Dymnego[5], którego poślubiła na studiach. Z okazji poświęconego mu programu telewizyjnego w 20. rocznicę śmierci poprosiła ulubiony zespół swojego syna, Big Cyc, o napisanie trzech piosenek do jego tekstów („Mam to w nosie”, „Łazik z Tormesu” i „Wszyscy święci”). Dzięki udostępnionej przez nią twórczości Wiesława Dymnego (po części wcześniej niepublikowanej) grupa nagrała album pt. Wszyscy święci.

W 2002 zainicjowała odbywający się w niedzielne przedpołudnia Krakowski Salon Poezji w Teatrze im. Juliusza Słowackiego, który prowadzi wraz z Józefem Opalskim, Bronisławem Majem oraz swoim trzecim mężem Krzysztofem Orzechowskim, dyrektorem teatru. Inicjatywę uhonorowano nagrodą literacką Nike za najciekawszą działalność kulturalną w regionie w 2003.

Działalność społecznaEdytuj

 
Anna Dymna z Januszem Świtajem

Angażowała się w działalność Obywatelskiego Komitetu Ratowania Krakowa, uczestniczyła w akcjach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, Stowarzyszenia „Wielkie Serce”, Fundacji „Mam Marzenie”, Fundacji „Akogo?” i Fundacji „Nuta Nadziei”. Została także ambasadorem Stowarzyszenia Debra Polska „Kruchy Dotyk” skupiającego osoby cierpiące na epidermolysis bullosa[6].

W 1999 rozpoczęła współpracę z Fundacją im. Brata Alberta, pomagając m.in. przy realizacjach inscenizacji Teatru „Radwanek”, którego aktorami są osoby niepełnosprawne intelektualnie. Zajęła się pisaniem scenariuszy i reżyserowaniem przedstawień tej grupy teatralnej.

W 2003 założyła w Krakowie Fundację Anny Dymnej „Mimo Wszystko”, obejmując społecznie funkcję prezesa tej instytucji. Pierwotnym celem fundacji było utrzymywanie Warsztatów Terapii Artystycznej i opieka nad ich podopiecznymi, niepełnosprawnymi intelektualnie mieszkańcami schroniska w podkrakowskich Radwanowicach. Stopniowo fundacja przekształcała się w dużą instytucję charytatywną, pomagającą osobom chorym i niepełnosprawnym w całej Polsce, organizującą Festiwal Zaczarowanej Piosenki im. Marka Grechuty, Ogólnopolskie Dni Integracji „Zwyciężać mimo wszystko” oraz Ogólnopolski Festiwal Twórczości Teatralno-Muzycznej Osób Niepełnosprawnych „Albertiana”, a także budującą nowoczesne ośrodki rehabilitacyjno-terapeutyczne.

W 2003 na antenie TVP2 zaczęła prowadzić cykliczny program Anna Dymna – Spotkajmy się, obejmujący rozmowy z zaproszonymi do studia osobami niepełnosprawnymi oraz ciężko chorymi na temat miłości, akceptacji, samotności, szczęścia, wiary i nadziei. Program był dwukrotnie nominowany do Nagrody im. Andrzeja Wojciechowskiego.

Życie prywatneEdytuj

W trakcie studiów została żoną artysty Wiesława Dymnego. Po jego śmierci wyszła za Zbigniewa Szotę, z którym ma syna Michała. Jej trzecim mężem został aktor i reżyser teatralny Krzysztof Orzechowski. Zamieszkała w Rząsce pod Krakowem[7].

TwórczośćEdytuj

TeatrEdytuj

 
Anna Dymna i aktorzy Teatru Radwanek podczas próby generalnej przedstawienia Komar i orkiestra (2009)

FilmografiaEdytuj

Odznaczenia i wyróżnieniaEdytuj

Ordery i odznaczenia
 
Odcisk dłoni w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach
Nagrody artystyczne
  • 1977 – nagroda przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za rolę Kory w Nocy Listopadowej
  • 1979 – Nagroda Miasta Krakowa w dziedzinie upowszechniania kultury – nagroda dla młodego, wyróżniającego się twórcy za osiągnięcia w teatrze i filmie[12]
  • 1980 – XX Kaliskie Spotkania Teatralne – nagroda aktorska za rolę Niny Zariecznej w Dziesięciu portretach z czajką w tle
  • 1983 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia;
  • 1983 – XXII Rzeszowskie Spotkania Teatralne – nagroda publiczności za najlepszą rolę kobiecą – Marii Derkum w Zwierzeniach clowna
  • 1984 – najpopularniejsza aktorka w plebiscycie tygodnika „Antena” z okazji 20-lecia polskiego filmu telewizyjnego[13]
  • 1984 – tytuł „Gwiazda Filmowego Sezonu'83” na XIV LLF w Łagowie
  • 1988 – XIV Opolskie Konfrontacje Teatralne – Klasyka Polska – nagroda aktorska za rolę Adeli w Republice marzeń
  • 1993 – nagroda wojewody krakowskiego w dziedzinie teatru
  • 1993 – XVIII Opolskie Konfrontacje Teatralne – Klasyka Polska – nagroda aktorska za rolę Gospodyni w Weselu
  • 1994 – Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza za najlepszą kobiecą rolę sezonu (Podstoliny w Zemście i Molly Bowser w Palcu Bożym)
  • 1995 – „Złota Kaczka” w kategorii najlepsza polska aktorka
  • 1996 – XXXVI Kaliskie Spotkania Teatralne – nagroda aktorska za rolę Krystyny we Wznowieniu
  • 1996 – „Złota Maska” – plebiscyt na najpopularniejszą krakowską aktorkę
  • 1998 – „Złota Maska” – plebiscyt na najpopularniejszą krakowską aktorkę
  • 1999 – „Złota Maska” – plebiscyt na najpopularniejszą krakowską aktorkę
  • 2004 – Superwiktor (za całokształt pracy artystycznej)
  • 2009 – Wiktor (w kategorii „osobowość telewizyjna”)
  • 2016 – Orzeł za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą (w filmie Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy)
  • 2016 – Złoty Szczeniak na 5. Festiwalu Aktorstwa Filmowego im. Tadeusza Szymkowa we Wrocławiu za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą (w filmie Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy)[14]
Pozostałe wyróżnienia

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b Anna Dymna nie opuszcza teatru bo kocha go… jak męża. e-teatr.pl, 23 kwietnia 2019. [dostęp 2019-06-25].
  2. ↑ Moja Dolina Issy. Z Anną Dymną rozmawia Beata Maciejkiewicz. „Kwartalnik Filmowy”. Nr 5, 1994. [dostęp 2018-06-12]. 
  3. ↑ Alicja Dołowska. Ona jest wiarą mocna. „Niedziela”. Nr 20, s. 15, 2006. [dostęp 2018-06-12]. 
  4. ↑ a b c Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004, s. 141. ISBN 83-7337-452-3.
  5. ↑ Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004, s. 144–145. ISBN 83-7337-452-3.
  6. ↑ Ambasador Stowarzyszenia Debra. debra-kd.pl. [dostęp 2015-04-13].
  7. ↑ Anna Dymna. polki.pl. [dostęp 2015-04-11].
  8. ↑ „Nieobecni” od 29 grudnia w player.pl. wirtualnemedia.pl, 1 grudnia 2012. [dostęp 2020-12-01].
  9. ↑ Prezydent: To dobre lata dla polskiej kultury. prezydent.pl, 26 maja 2014. [dostęp 2014-05-26].
  10. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 września 2004 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2005 r. nr 2, poz. 14).
  11. ↑ Medal Gloria Artis dla twórców i działaczy kultury. wp.pl, 5 października 2005. [dostęp 2015-04-11].
  12. ↑ Wręczenie nagród miasta. „Echo Krakowa”. Nr 115, s. 1, 25 maja 1979. 
  13. ↑ Anna Dymna przed Hansem Klossem. „Dziennik Polski”. Nr 206, s. 1, 31 sierpnia 1984. [dostęp 2021-05-14]. 
  14. ↑ Michalina Łabacz i Bartłomiej Topa nagrodzeni we Wrocławiu na FAF. wyborcza.pl, 28 października 2016. [dostęp 2016-10-31].
  15. ↑ Anna Dymna laureatką Medalu Świętego Jerzego. mimowszystko.org, 29 września 2006. [dostęp 2022-12-17].
  16. ↑ Noworoczny Koncert Kolęd i wręczenie Dyplomów „BENEMERENTI”. mon.gov.pl, 6 stycznia 2007. [dostęp 2015-04-11].
  17. ↑ Anna Dymna z doktoratem honoris causa Akademii Pedagogiki Specjalnej. Pisze go przez całe swe życie. dziennikpolski24.pl, 14 maja 2016. [dostęp 2017-04-03].
  18. ↑ 500 spotkanie Krakowskiego Salonu Poezji. dziennikteatralny.pl, 19 stycznia 2016. [dostęp 2021-05-29].
  19. ↑ Sandomierz. Kamień Optymizmu dla Anny Dymnej, korona dla Janusza Kondratiuka. echodnia.eu, 5 maja 2019. [dostęp 2021-05-29].
  20. ↑ Nagroda im. Kazimierza Kutza dla Anny Dymnej. Uniwersytet Śląski w Katowicach, 17 lutego 2021. [dostęp 2022-02-15].

BibliografiaEdytuj

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anna_Dymna&oldid=69824301”