Anna Pacyna
Anna Maria Pacyna (ur. 15 marca 1940 w Krakowie[1]) – polska uczona, botaniczka, specjalistka w zakresie florystyki, fitogeografii i taksonomii roślin. Doktor habilitowana Uniwersytetu Jagiellońskiego, uczestniczka trzech wypraw naukowych do Mongolii[1].
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| dr hab. nauk biologicznych | |
| Specjalność: botanika, fitogeografia, taksonomia roślin | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1970 |
| Habilitacja |
1985 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
Życiorys edytuj
Urodziła się 15 marca 1940 roku w Krakowie[1]. Uczęszczała do IX Liceum Ogólnokształcącego im. J. Joteyki. Studia ukończyła na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując w 1962 tytuł magistra[1]. Pracę magisterską wykonała pod kierunkiem profesora Bogumiła Pawłowskiego, z którym pracowała przez kolejne dwa lata[2]. Była pracownikiem naukowo-dydaktycznym Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Profesor Bogumił Pawłowski był recenzentem jej pracy doktorskiej[2], którą obroniła w 1970 roku otrzymując stopień naukowy doktora. Habilitowała się na UJ w 1985 roku i została powołana na stanowisko docenta[1]. Kontynuuje pracę nauczyciela akademickiego w Instytucie Botaniki UJ po przejściu na emeryturę[3].
Działalność naukowa edytuj
Zajmowała się problematyką współczesnej szaty roślinnej[4]. Prowadziła badania florystyczne i geobotaniczne polskiej części Karpat. Jej zainteresowania taksonomiczne koncentrowały się na paprotnikach. Wzięła udział w trzech wyprawach naukowych do Mongolii[1]. Po raz pierwszy w 1974 roku uczestniczyła w Mongolsko-Polskiej Wyprawie Fizyczno-Geograficznej organizowanej przez Instytut Geografii i Zagospodarowania Przestrzennego PAN oraz Instytut Geografii i Zmarzlinoznawstwa Mongolskiej Republiki Ludowej. Kolejne wyprawy odbyły się w 1975 i 1977 roku. Każda trwała 2–2,5 miesiąca. Głównymi problemami badawczymi ekspedycji do Changaju i Chenteju było szczegółowe poznanie elementów środowiska przyrodniczego i ich wzajemnych powiązań w warunkach silnie kontynentalnego, suchego klimatu oraz piętrowość roślinności badanych rejonów. Jej wkład do tych badań polegał między innymi na opracowaniu flory doliny Sant, zbiorowisk roślinnych i sporządzeniu mapy roślinności oraz wyróżnieniu jej pięter. Wyróżniła także piętra roślinności i charakterystyczne dla nich zbiorowiska w południowym Changaju[5]. Podczas wypraw zgromadziła okazy roślin z Mongolii, które stanowią jedną z najważniejszych kolekcji zbioru głównego (Herbarium generale) zielnika roślin naczyniowych Instytutu Botaniki UJ[6].
Do jej ważniejszych publikacji zaliczane są: „Biometrics and taxonomy of the Polish species of the genus Diphasium Presl”, „Polskie gatunki rodzaju Diphasium Presl i ich rozmieszczenie w kraju”, „Vegetation of the Sant Valley in the Khanagi Mountains (Mongolia)”[1].
Jej autorstwo nazw taksonów oznaczane jest jako Pacyna[7].
Wybrane publikacje edytuj
Opublikowała co najmniej 32 prace naukowe oraz artykuły popularnonaukowe i recenzje, w tym[4]:
- Anna Pacyna, S. Skiba, Próba wyceny przydatności rolniczej wybranych zbiorowisk trawiastych w dolinie Sugnugurin-goł, „Raport Ekspedycji Fizyczno-Geograficznej PAN Transmongolia (Chentej 77)”, Kraków: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, 1978.
- A. Kowalkowski, Anna Pacyna, Productivity and Utilization of the Habitats, [w:] L. Starkel, A. Kowalkowski (red.), Environment of the Sant Valley (Southern Khangai Mountains), „Geographical Studies”, 137, 1980, s. 73–78.
- Anna Pacyna, Vegetation of the Sant Valley in the Khangai Mountains (Mongolia), „Fragmenta Floristica et Geobotanica”, 30 (4), 1984, s. 313–451.
- E. Brzeźniak, Anna Pacyna, Types of the Vertical Plant Zonality in the Mountains of Mongolia Against a Background of the Climate, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Botaniczne”, 18 (926), 1989, s. 7–9.
- Anna Pacyna, Rośliny w „Tajnej historii Mongołów”, „Wiadomości Botaniczne”, 46 (3/4), 2002, s. 93–99.
- Anna Pacyna, B. Godzik, Vegetation of the Khangai and Khentei Mts (Mongolia) and Levels of Heavy Metals and Macroelements in Plants, „Polish Botanical Studies”, 19, 2005, s. 189–201.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Zbigniew Mirek, J.J. Wójcicki, Biogramy: Anna Maria Pacyna, „Wiadomości Botaniczne”, 37 (3/4), 1993, s. 241 [dostęp 2022-03-30].
- ↑ a b Anna Pacyna, Wspomnienia: Ostatnie pozdrowienia, „Fragm. Flor. Geobot. Polonica”, 19 (1), 2012, s. 290.
- ↑ Emerytowani nauczyciele akademiccy [online], Instytut Botaniki, Wydział Biologii, Uniwersytet Jagielloński [dostęp 2022-03-30] (pol.).
- ↑ a b Alicja Zemanek, 100 lat Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego (1913–2013), „Alma Mater”, 158, Uniwersytet Jagielloński, 2013, s. 18.
- ↑ Anna Pacyna, Botanik na wyprawach w góry Mongolii, „Wszechświat”, 114 (7), 2013, s. 219-225.
- ↑ Piotr Köhler, Historia Zielnika Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego (KRA) w latach 1910-2000, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 46 (4), 2001, s. 77-104.
- ↑ Pacyna, Anna (1940–). [w:] International Plant Names Index [on-line]. [dostęp 2022-03-30]. (ang.).