Anna Rucka
Anna Rucka z domu Bajtek (ur. 1903 w Nydku, zm. 30 czerwca 1944 w Auschwitz) – działaczka społeczno-narodowa okresu międzywojennego działająca na Zaolziu[1].
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
działaczka społeczno-narodowa |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys edytuj
Urodziła się w Nydku w rodzinie rolnika i kupca Jana Bajtka[2][3]. Uczęszczała do polskiej szkoły ludowej w Nydku, później dwa lata do niemieckiej szkoły wydziałowej w Cieszynie i po I wojnie światowej do Szkoły Gospodyń Wiejskich w Końskiej[1].
W wieku osiemnastu lat wyszła za mąż za nauczyciela Jerzego Ruckiego. Razem wychowali trójkę synów, Stanisława, Tadeusza i Jana. W 1922 roku powstał Związek Absolwentek Końszczanek, który później działał pod nazwą Związek Kół Gospodyń (ZGK), którego jedną z założycielek była Anna Rucka. W 1934 roku, gdy istniało już sześć kół miejscowych związku z 283 członkiniami, została jego przewodniczącą. Organizowała liczne kursy, które miały za zadanie kształcić kobiety Zaolzia w dziedzinach gotowania, szycia, zarządzania gospodarstwem domowym, tańców ludowych, higieny czy poradnie dla matek. Z uczestnikami kursu wyjeżdżała na wycieczki do Polski.
Była aktywną działaczką w różnych dziedzinach życia społecznego. Śpiewała w kościelnym chórze nydeckim, była członkiem Macierzy Szkolnej, udzielała się w Stowarzyszeniu Niewiast Ewangelickich. Jako nauczycielka-instruktorka prowadziła zajęcie w Zimowej Szkole Gospodarczej w Nydku. Z jej inicjatywy powstała w 1938 roku związkowa stołówka w Domu Nauczyciela w Czeskim Cieszynie pod nazwą Kresówka. Wchodziła w skład rady redakcyjnej Poradnika Gospodarczego wydawanego przez polskie organizacje rolniczo-gospodarcze w Czechosłowacji w okresie międzywojennym. Anna Rucka była propagatorką stroju śląskiego. Imieniem Anny Ruckiej został nazwany 2 grudnia 2017 Dom PZKO w Nydku[2].
Ruch oporu edytuj
W czasie wojny rodzina Anny Ruckiej zaangażowała się w ruchu oporu[1]. Brat Jan Bajtek oraz jej najstarszy syn Stanisław wstąpili do Związku Walki Zbrojnej[4]. Dom Ruckich stał się stanicą kurierską, magazynem oraz miejscem spotkań konspiracyjnych. Anna zbierała informacje, organizowała kolportaż tajnej prasy i zbiórki na rzecz rodzin więźniów. 14 lipca 1943 została aresztowana przez Gestapo[2]. Po licznych przesłuchaniach i pobytach w więzieniach w Cieszynie, Rybniku, Katowicach i Mysłowicach, została przewieziona do Oświęcimia do obozu Auschwitz i skazana na karę śmierci za zdradę stanu[4]. Wyrok wykonano 30 czerwca 1944 przez rozstrzelanie[3].
Odznaczenia edytuj
Za całokształt pracy społecznej na rzecz polskich kobiet w Czechosłowacji otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
W 1948 roku została pośmiertnie odznaczona Medalem Wojska przez londyńską centralę Armii Krajowej, a w 1968 roku uhonorowana Krzyżem Armii Krajowej[3].
Upamiętnienie edytuj
W 2013 została uhonorowana lampą ufundowaną przez rodzinę oraz przyjaciół umieszczoną na Uliczce Cieszyńskich Kobiet[5][6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Elżbieta Zawacka, Czekając na rozkaz: Podgotowie Społeczne Organizacji Przysposobienia Wojskowego Kobiet w przededniu II wojny światowej, Lublin: Redakcja Wyd. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1992, s. 323, ISBN 83-228-0171-8, OCLC 28533904 [dostęp 2021-11-11].
- ↑ a b c Dom PZKO w Nydku z nową nazwą [online], zwrot.cz, 6 grudnia 2017 [dostęp 2021-11-01] (pol.).
- ↑ a b c Władysława Magiera, Cieszyński szlak kobiet. 2, Czeski Cieszyn: Stowarzyszenie Klub Kobiet Kreatywnych, 2011, ISBN 978-80-87381-06-9, OCLC 803913248 [dostęp 2021-11-01].
- ↑ a b Szymon Kędryna, Andrzej Szefer, Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji..., „Zeszyty Naukowe - Śląski Instytut Naukowy”, 1971, ISSN 0453-395X.
- ↑ Kolejne zasłużone dla miasta kobiety wzbogaciły Uliczkę cieszyńskich kobiet [online], gazetacodzienna.pl [dostęp 2022-03-09].
- ↑ Uliczka cieszyńskich pań [online], OX.pl [dostęp 2022-03-09] (pol.).