Antypolonizm
Antypolonizm (także: polonofobia) – termin określający zbiorowo wszelkie uprzedzenia, dyskryminację, niechęć i postawy wrogości wobec Polaków. Historycznym odpowiednikiem antypolonizmu jest polakożerstwo, określenie używane w XIX w. wobec antypolskiej polityki Ottona von Bismarcka.
Historia pojęcia edytuj
Termin „antypolonizm” używany jest sporadycznie od początku XX wieku (pojawia się m.in. w pracy prof. Franciszka Bujaka La question Juive en Pologne z 1919) przez analogię do antysemityzmu. Określenia antypolonizm w kontekście wyniszczenia biologicznego Polaków wielokrotnie używali niemieccy naziści w okupowanej Polsce. Hans Frank w podsumowaniu swojej wypowiedzi na temat przebiegu akcji AB w Generalnym Gubernatorstwie stwierdził: „Nadal będziemy stać na stanowisku zdecydowanie antypolskim.”[1] Antypolonizm z antysemityzmem powiązał także Edmund Osmańczyk w wydanej w 1947 roku książce Sprawy Polaków[2]. Używany także m.in. przez Jana Józefa Lipskiego w analogicznym kontekście w latach „Solidarności”[3]. Na początku lat 90. termin „antypolonizm” pojawił się w polskiej publicystyce prawicowej i skrajnie prawicowej jako odpowiedź na oskarżenia o antysemityzm ze strony środowisk żydowskich. Określenie zyskało popularność w trakcie sporu o pogrom w Jedwabnem[4].
Obecnie termin „antypolonizm” funkcjonuje w obiegu językowym: używany jest powszechnie w prasie, pojawia się w oficjalnych dokumentach polskiego Sejmu[5] i Episkopatu[6].
Znaczenie terminu edytuj
Źródła antypolonizmu należy upatrywać w polityce germanizacji i rusyfikacji prowadzonej przez zaborców. Otto von Bismarck, premier Prus i późniejszy kanclerz Rzeszy, powiedział o Polakach: „Bijcie Polaków tak długo, dopóki nie utracą wiary w sens życia. Współczuję sytuacji, w jakiej się znajdują. Jeżeli wszakże chcemy przetrwać, mamy tylko jedno wyjście – wytępić ich”[7]. Według późniejszej teorii nazistowskiej Polacy należą do kategorii podludzi niezdolnych do samodzielnego rządzenia. Dyrektywa nr 1306 Ministerstwa Propagandy Rzeszy z dnia 24.10.1933 roku nakazywała oficjalne traktowanie Polaków jako podludzi – „Musi stać się jasnym dla każdego w Niemczech, nawet dla ostatniej dojarki, że polskość jest równoznaczna z podczłowieczeństwem. [...] Trzeba to robić do czasu aż każdy obywatel Niemiec będzie miał zakodowane w swojej podświadomości to, że każdy Polak, nieważne czy robotnik, czy intelektualista, powinien być traktowany jak robactwo.”[8][9][10][11]. Niemcy po wyniszczeniu elit intelektualnych narodu polskiego planowali z kilku milionów Polaków uczynić niewolników, a resztę poddać eksterminacji. Niemieccy naziści dokonali w tym celu na terenie okupowanej Polski szeregu zbrodni, w których uczestniczyła SS oraz Wehrmacht, z których najważniejsze to Intelligenzaktion i Akcja AB. Przykładem jest Generalny Plan Wschodni, w którym planowano wyniszczenie i wysiedlenie większości ludności słowiańskiej aż po Ural. W okupowanej Polsce rozpoczęto ją wysiedleniami ludności Zamojszczyzny[12].
Antypolonizm często opiera się na stereotypach etnicznych, prowadzących do zachowań dyskryminacyjnych i odbieranych jako krzywdzące. Posługujący się tym terminem publicyści, politycy i duchowni sięgają po niego najczęściej w kontekście incydentów, znamionujących niechęć do Polaków (fizyczne ataki ze względu na narodowość[13], „Polish jokes”, stereotypowe zdania o Polakach w zagranicznych mediach, przekłamania sformułowania w rodzaju „polskich obozów zagłady”)[14][15].
Polskie społeczeństwo, Polacy jako naród, wreszcie państwo polskie od setek lat zarzucane jest rozmaitymi oskarżeniami. A za tymi oskarżeniami idą czyny. Czyny niekiedy tak radykalne, że prowadzące wprost - powiedzmy sobie to szczerze, nie owijając w bawełnę - do ostatecznego zakończenia kwestii polskiej. [...] Tymczasem Polacy i polskie państwo bronią się atawistycznie a nie rozumowo. I przez to ta obrona nie zawsze jest skuteczna, a najczęściej po prostu jest skrajnie nieskuteczna.[...]
Ech! Ty śmierdzisz, ojcze Ubu. Ty się nigdy nie myjesz? Eh! vous empestez, Père Ubu. Vous ne vous lavez donc jamais? (fr.)
Krytyka edytuj
Zawsze byłem stronnikiem polskiej idei, nawet wtedy, gdy moje sympatie opierały się wyłącznie na instynkcie (…) Moja instynktowna sympatia do Polski zrodziła się pod wpływem ciągłych oskarżeń miotanych przeciwko niej; i – rzec mogę – wyrobiłem sobie sąd o Polsce na podstawie jej nieprzyjaciół. Doszedłem mianowicie do niezawodnego wniosku, że nieprzyjaciele Polski są prawie zawsze nieprzyjaciółmi wielkoduszności i męstwa. Ilekroć zdarzało mi się spotkać osobnika o niewolniczej duszy, uprawiającego lichwę i kult terroru, grzęznącego przy tym w bagnie materialistycznej polityki, tylekroć odkrywałem w tym osobniku, obok powyższych właściwości, namiętną nienawiść do Polski. Nauczyłem się oceniać ją na podstawie tych nienawistnych sądów – i metoda okazała się niezawodną.
Byłem na Galapagos, przemierzyłem Andy, Kordyliery i dziki Ural, poznałem nurt Amazonki i rajskie wyspy oceanu, słowem, objechałem cały świat dokoła, świat pełen cudów natury i monumentalnych krajobrazów... W Polsce byłem kilka razy. Wyznam jednak, że nigdzie nie czułem się tak dobrze, jak w Milanówku, serdecznie podejmowany przez gościnnych mieszkańców tej małej osady...”
Przypisy edytuj
- ↑ Stanisław Dąbrowa-Kostka, „Hitlerowskie afisze śmierci”, KAW Warszawa 1983, s. 80.
- ↑ Edmund Osmańczyk Sprawy Polaków, Wydawnictwo Śląsk 1982.
- ↑ O Janie Lipskim na stronie Jewish Heritage.
- ↑ Por. J.R. Nowak „100 kłamstw J.T. Grossa”.
- ↑ http://wiadomosci.wp.pl/komisja-walczy-z-antypolonizmem-6031893175514241a Komisja Sejmowa będzie walczyć z antypolonizmem.
- ↑ http://www.cdim.pl/pl/edukacja/zasoby-edukacyjne/teksty/52-oficjalne-teksty-kocioa-katolickiego/108-2000-08-25-episkopat-polski-wysiek-oczyszczania-pamici-i-pojednania-z-okazji-wielkiego-jubileuszu-roku-2000 List Rady Episkopatu Polski do spraw Dialogu Religijnego potępiający antypolonizm.
- ↑ Eugeniusz Guz, Winni szukają winnych, Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1984, s. 13–14, ISBN 83-216-0351-3, OCLC 69454866.
- ↑ From Peace to War: Germany, Soviet Russia, and the World, 1939-1941 – Germany. Militärgeschichtliches Forschungsamt – Google Książki [online], books.google.pl [dostęp 2017-11-22].
- ↑ The History of a Forgotten German Camp: Nazi Ideology and Genocide at Szmalcówka – Tomasz Ceran – Google Książki [online], books.google.pl [dostęp 2017-11-22].
- ↑ „Zbrodnie hitlerowskie wobec dzieci i młodzieży Łodzi”. Wyd. Nauk. w Łodzi, Łódź 1979.
- ↑ Czesław Madajczyk: Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970.
- ↑ Andrzej Szcześniak: Generalplan Ost. Plan Zagłady Słowian. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, 2001, s. 6–17. ISBN 83-88822-03-9.
- ↑ Izrael: sprawca ataku na polskiego ambasadora przeprosił. Ale z antypolonizmu się nie wycofał – PCh24.pl – Prawa Strona Internetu. Informacje z życia Kościoła i prawicowa publ... [online], www.pch24.pl [dostęp 2019-05-19] (pol.).
- ↑ Zbigniew Musiał, Bogusław Wolniewicz: Ksenofobia i wspólnota. ANTYK Marcin Dybowski, 2011, ISBN 9788386482869; Jedną z tez jakie stawiają autorzy jest twierdzenie, że przeciw Polsce toczy się wielka kampania propagandowa, podstawiająca Polaków zamiast Niemców jako winnych zagłady Żydów.
- ↑ „Lewica nienawidzi wszelkiej wspólnoty – rozmowa z prof. Wolniewiczem”, O wspólnocie, ksenofobii, politycznej poprawności i cywilizacji Zachodu z prof. dr. hab. Bogusławem Wolniewiczem rozmawia Konrad Bonisławski. blizejprawdy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]..
- ↑ Tomasz Sommer: Michalkiewicz - antypolonizm - Rozmowy o nienawiści wobec Polaków. Warszawa 2014, wyd. "3S Media" (Seria "Biblioteka Wolności"), ss.9-10.
- ↑ https://archive.org/stream/lettersonpolisha00sarouoft/lettersonpolisha00sarouoft_djvu.txt [Dostęp: 23 lutego 2024]
- ↑ Cyt. za: Tadeusz Sowiński, Jedwabna konspiracja, Warszawa 1988, Burchard Edition – motto na stronie tytułowej.
Bibliografia edytuj
- Tomasz Sommer: Michalkiewicz - antypolonizm - Rozmowy o nienawiści wobec Polaków, Warszawa 2014, wyd. "3S Media" (Seria "Biblioteka Wolności"), ISBN 978-83-61935-33-9