Apollo z Wejów
Apollo z Wejów[1] – rzeźba z końca VI wieku p.n.e., przykład sztuki etruskiej z wpływem starożytnej sztuki greckiej. Należy do zbiorów Narodowego Muzeum Etruskiego w Rzymie[2].
| |
| Autor |
Wulka ? |
|---|---|
| Data powstania |
510–500 p.n.e. |
| Medium | |
| Wymiary |
ok. 1,80 m |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Posąg Apolla został odkryty w 1916 roku przez włoskiego historyka sztuki Giulia Quirino Giglioli (1886–1957) na stanowisku archeologicznym w etruskim sanktuarium Portonaccio (Weje). Wykonana z polichromowanej terakoty rzeźba Apolla, boga w mitologii greckiej, mierzy około 1,80 m wysokości. Powstała w latach 510–500 p.n.e.[3], została wyrzeźbiona w późnoarchaicznym stylu z okresu wpływów jońskich na sztukę etruską. Ze sztuki greckiej (na wzór kurosa) zaczerpnięto splecione włosy oraz szeroki uśmiech. Typowy dla sztuki etruskiej jest dynamizm zastygłych w ruchu postaci (Apollo naciera na przeciwnika) oraz wyraz twarzy i żywe gesty rąk[4].
Możliwe, że jej autorem jest Wulka, jedyny etruski artysta znany z imienia[5]. Została wykonana przez oddzielne modelowanie ciała, głowy, rąk i nóg, które następnie złożono i wypalono w całości. Figurę pokrywała polichromia: czarne włosy, fioletowo-czerwona skóra, tunika i płaszcz w dwóch różnych odcieniach ochry. Ramiona zostały uszkodzone, prawe ramię było wyciągnięte do przodu i zgięte, lewe zwrócone ku ziemi i mogło dzierżyć łuk, jeden z atrybutów Apolla. U jego stóp stoi lira, atrybut jako boga sztuki[6].
Figura Apolla stanowiła część dynamicznej grupy rzeźbiarskiej umieszczonej na wysokości 12 metrów w etruskim sanktuarium Portonaccio poświęconym bogini Minerwie[2][7]. Grupa przedstawiała scenę z mitu o 12 pracach Heraklesa: spór Apolla i Heraklesa o schwytaną przez herosa łanię kerynejską[8], poświęconą siostrze Apolla, bogini Artemidzie[9]. Do grupy należały także postaci Hermesa i kobiety z dzieckiem, prawdopodobnie matki Apolla, Leto, z małym Apollem w ramionach[10] – być może ilustrujące inny mit[2]. Razem z fragmentami figury Apolla odnaleziono dolną część posągu Heraklesa i leżącej pod jego nogami łani kerynejskiej. Fragment skóry lwa – noszonej przez Heraklesa – pomógł zidentyfikować jego posąg, gdyż tułów znaleziono dopiero w 1944, a fragment głowy w 1949.
Przypisy edytuj
- ↑ Eleonora Sandrelli: Etruskowie – dzieje tajemniczego ludu. Hanna Cieśla (tłum.). Warszawa: Bellona, 2009, s. 82. ISBN 978-83-11-11448-7.
- ↑ a b c Fred S. Kleiner: A History of Roman Art, Enhanced Edition. Warszawa: Wadsworth, 2010, s. 38. ISBN 978-04-95909-87-3.
- ↑ Barbara E. Borg: A Companion to Roman Art. Wiley, 2015, s. 97-98. ISBN 978-1-118-88609-0.
- ↑ William E. Dunstan: Ancient Rome. Rowman & Littlefield Publishers, 2010, s. 15. ISBN 0-74256-834-2.
- ↑ Fred S. Kleiner, Helen Gardner, Christin J. Mamiya: Gardner’s art through the ages: the western perspective. Cengage Learning, 2006, s. 156.
- ↑ Lawrence Cunningham, John Reich, Lois Fichner-Rathus: Culture and Values: A Survey of the Western Humanities. Cengage Learning, 2014, s. 119-120. ISBN 1-285-44932-0.
- ↑ Giuliano Bonfante, Larissa Bonfante: The Etruscan Language: an Introduction. Manchester: University of Manchester Press, 2002, s. 17. ISBN 978-0-7190-5540-9.
- ↑ Horst Woldemar Janson, Anthony F. Janson: History of Art: The Western Tradition. New Jersey: Prentice Hall Professional, 2003. ISBN 978-01-31828-95-7.
- ↑ Sala 40: Il ciclo decorativo del santuario dell'Apollo a Portonaccio. villagiulia.beniculturali.it. [dostęp 2020-02-25]. (wł.).
- ↑ Giuliano Bonfante, Larissa Bonfante: The Etruscan Language: An Introduction, Revised Editon. Manchester University Press, 2012, s. 17. ISBN 0-71905-540-7.