Ara zielona
Ara zielona[3] (Ara militaris) – gatunek dużego ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae), podrodziny papug neotropikalnych (Arinae). Występuje w Ameryce Południowej i Meksyku.
| Ara militaris[1] | |||
| (Linnaeus, 1766) | |||
_-upper_body.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ara zielona | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Podgatunki oznaczone różnymi odcieniami zieleni | |||
Taksonomia edytuj
Po raz pierwszy gatunek opisał Karol Linneusz w 1766. Nie wskazał miejsca pochodzenia holotypu. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Psittacus militaris[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza arę zieloną w rodzaju Ara. Wyróżnia 3 podgatunki[5]. Przedstawiciele poszczególnych podgatunków nie różnią się od siebie znacząco i niektórzy autorzy uznają gatunek za monotypowy[4].
W 2018 w Meksyku odnaleziono liczącą sobie 2000 lat dobrze zachowaną mumię papugi. Prawdopodobnie jest to ara zielona pochodząca z nieistniejącego już dzisiaj podgatunku. Znalezisko to może sugerować, że mieszkańcy okolicznych rejonów trzymali te zwierzęta w celu religijnym lub też jako pupile domowe[6].
Podgatunki i zasięg występowania edytuj
IOC wyróżnia następujące podgatunki[5]:
- A. m. mexicanus Ridgway, 1915 – zachodni i północno-wschodni Meksyk od centralnego stanu Sonora po Oaxaca i od wschodniego Nuevo León po wschodni stan San Luís Potosí[4]
- A. m. militaris (Linnaeus, 1766) – Sierra Nevada de Santa Marta, Sierra de Perijá, Kordyliera Nadbrzeżna (północna Wenezuela) na południe przez kolumbijską część Andów, wschodni Ekwador, Peru i zachodnią Boliwię[4]
- A. m. bolivianus Reichenow, 1908 – wschodnie stoki Andów w centralnej Boliwii (zachodni departament Santa Cruz) po północną Argentynę[4]
Morfologia edytuj
Długość ciała 70–71 cm, masa ciała 972–1134 g[4]. Jest to stosunkowo duża ara. Większość upierzenia w kolorze ciemnolimonkowym. Czoło czerwone. Z przodu głowy występuje naga połać białej skóry pokryta czarnymi liniami. Lotki z wierzchu niebieskie, od spodu żółtooliwkowe. Niższa część grzbietu niebieska. Sterówki niebiesko-czerwone. Dziób całkowicie czarny[7].
Ekologia i zachowanie edytuj
Środowiskiem życia ar zielonych w Ameryce Południowej są wilgotne nizinne lasy i przyległe do nich obszary wycinki, zadrzewione wzgórza i kaniony. W Meksyku występują w suchych lasach, lasach sosnowo-dębowych, wilgotnych nizinnych lasach i lasach nadrzecznych. W Puno (Peru) w obszarach porośniętych plantacjami kawy i zdegradowanymi lasami występują liczniej niż w lasach Yungas. W Meksyku odwiedzają również pola uprawne i sady. Odnotowywane są od poziomu morza do 3600 m n.p.m., jednak przeważnie występują na wysokości 500–1500 m n.p.m.[7] Żywią się owocami, np. palm Oenocarpus bataua, melii Melia azedarach czy figowców[4].
Lęgi edytuj
W Meksyku gniazdują najprawdopodobniej w czerwcu i lipcu. Brak danych z pozostałych części zasięgu[4]. Gniazda umiejscowione są na zboczach skalnych lub dużych drzewach[7]. Zniesienie liczy 2–3 jaja[8]. Inkubacja trwa 28–31 dni. Młode są w pełni opierzone po 12 tygodniach życia[9].
Status edytuj
IUCN uznaje arę zieloną za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable) nieprzerwanie od 1994 (stan w 2020). Trend liczebności populacji jest spadkowy. Zagrożeniem dla tych ptaków jest wycinka lasów i nielegalny odłów, nawet na obszarach rezerwatów. W wielu obszarach gniazdują w zagłębieniach skalnych na niedostępnych zboczach, co chroni je przed plądrowaniem lęgów[7].
Przypisy edytuj
- ↑ Ara militaris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Ara militaris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-26].
- ↑ a b c d e f g h Collar, N., Boesman, P. & Sharpe, C.J.: Military Macaw (Ara militaris). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-03-09].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-26]. (ang.).
- ↑ What Was This 2,000-Year-Old Parrot Mummy Doing in Mexico? [online], 18 lutego 2018 [dostęp 2018-07-21] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-22].
- ↑ a b c d Military Macaw Ara militaris. BirdLife International. [dostęp 2017-03-09].
- ↑ World Parrot Trust: Military Macaw (Ara militaris). Parrot Encyclopedia. [dostęp 2017-03-09].
- ↑ Jacek Twardowski, Kamila Twardowska: Ptaki świata. Szczegółowe opisy 800 gatunków. Wyd. 1. Warszawa: SBM, 2016, s. 232. ISBN 978-83-8059-276-6.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).