Arabela (serial telewizyjny)

czechosłowacki serial telewizyjny

Arabela – serial telewizyjny dla dzieci i młodzieży produkowany w latach 1978–1980 w Czechosłowacji. W następnych latach powstały kolejne produkcje opowiadające dalsze losy bohaterów: w 1984 film Rumburak, a w 1990 26-odcinkowy serial telewizyjny Powrót Arabeli.

Arabela
Gatunek baśń / familijny
Kraj produkcji Czechosłowacja
Oryginalny język Czechy czeski
Główne role Vladimír Menšík
Jana Nagyová
Liczba odcinków 13
Liczba serii 1
Produkcja
Produkcja Československá televize Praha przy współpracy z Westdeutscher Rundfunk Köln A/R
Reżyseria Václav Vorlíček
Scenariusz Václav Vorlíček
Miloš Macourek
Muzyka Luboš Fišer
Zdjęcia Emil Sirotek
Scenografia Milan Nejedlý
Czas trwania odcinka 30 minut
Pierwsza emisja
Stacja telewizyjna Czechy ČST1
Polska TP1
Pierwsza emisja Czechy 25 grudnia 1980–21 lutego 1981
Polska 2 stycznia 1983–27 marca 1983
Chronologia
Kontynuacja Powrót Arabeli
Cytaty w Wikicytatach

FabułaEdytuj

Serial w sposób humorystyczny łączy dwa światy – świat baśniowy oraz realistyczny świat ówczesnej, socjalistycznej Czechosłowacji. Królewna Arabela, córka Króla Bajek, ucieka przed zemstą chytrego i zarozumiałego czarodzieja Rumburaka ze świata baśni do świata rzeczywistego. Spotyka tam Petra Majera, obywatela Czechosłowacji i się w nim zakochuje. Czary, pierścień życzeń, latający kufer, czarodziejski płaszcz oraz wiele innych magicznych przedmiotów odgrywają ważną rolę w tej opowieści.

Emisja w PolsceEdytuj

Serial został po raz pierwszy wyemitowany przez Telewizję Polską od 2 stycznia do 27 marca 1983. Arabela zdobyła ogromną popularność. W latach osiemdziesiątych i początek dziewięćdziesiątych serial był często powtarzany przez TVP, średnio raz na dwa lata (zazwyczaj w ramach Teleferii). Był on emitowany z polską wersją językową w postaci dubbingu. Po latach serial przypomniała stacja TV4 emitując go między 1 października a 24 grudnia 2006 oraz w sierpniu 2007. Na przełomie czerwca i lipca 2008 serial emitowała telewizja Polsat. We wszystkich tych emisjach dialogi czytał lektor. W 2009 zdubbingowaną wersję serialu emitowała TVP Kultura, a w 2012 Kino Polska.[potrzebny przypis]

ObsadaEdytuj

Kraina LudziEdytuj

Świat Baśni – królewski dwórEdytuj

Świat Baśni – czarne charakteryEdytuj

Świat Baśni – pozostałe postacieEdytuj

Wersja polskaEdytuj

Wersja polska: Studio Opracowań Filmów w Warszawie
Reżyseria: Maria Piotrowska
Dialogi: Joanna Klimkiewicz
Dźwięk: Roman Błocki
Montaż: Anna Łukasik
Kierownictwo produkcji: Andrzej Staśkiel
Udział wzięli:

i inni

Magiczne przedmiotyEdytuj

Nie byłoby prawdziwej bajki bez czarodziejów i magicznych przedmiotów zmieniających świat według kaprysu ludzi i często wbrew prawom fizyki.

W Arabeli czary jednak pełnią rolę podrzędną i w zasadzie to ich nadużywanie prowadzi do wszystkich kłopotów. Twórcy serialu przekonują, że prawdziwe wartości jak miłość i szczęście są potężniejsze niż bajkowe czary, a problemy dnia codziennego nie rozwiążą się za pomocą magicznych zaklęć.

Czarodziejski pierścieńEdytuj

Pierścień, który spełnia życzenia. Wystarczy tylko pomyśleć życzenie i przekręcić pierścień na palcu.
Na pierwszy rzut oka może wydawać się, że pierścień jest wszechmocny – nie zdarzyło się, by nie spełnił komuś jakiegoś życzenia. Najprawdopodobniej jednak pierścień nie potrafi wykonać czynności zastrzeżonej dla innego czarodziejskiego przedmiotu. Nie można więc za jego pomocą przenieść się pomiędzy światami (Kraina Baśni, Świat Ludzi) – do tego służy płaszcz – można jednak teleportować się w ramach jednego świata (Arabela jedząca spaghetti, Pan Majer myjący zęby, itp.) Zasadniczo pierścień nie potrafi zrekompensować niewiedzy – Rumburak nie potrafi za jego pomocą wyposażyć się w wiedzę o współczesnym świecie ludzi, czy wyczarować ubrań, bądź sprzętu TV bez konsultacji i prospektów.
W filmie najczęściej pierścień wykorzystywany jest do zamiany (kogoś w kogoś lub coś) oraz do wyczarowywania przedmiotów. Kozelka i Hromadka wykorzystują go także do niecnych żartów.
Zazwyczaj podczas zamiany pierścień nie modyfikuje głosu zamienianej postaci (Rumburak w Pana Majera, Pan Majer w jamnika, czarownica w królową), chociaż być może zależy to od pomyślanego życzenia, gdyż królowa, będąc zamieniona w gołębia pierścieniem, nie potrafiła mówić po ludzku.
Rumburak oraz czarownica potrafią też w prosty sposób zamieniać się w inne postaci bez pierścienia (np. Rumburak w gawrona), jednakże pozbycie się postaci wilka wymagało już dodatkowych zaklęć Baby Jagi.
Pierścienie początkowo były trzy (jeden na zamku króla u pana Vigo oraz dwa na zamku czarodzieja Chechoty), do ostatniego odcinka dotrwał tylko jeden (dwa zostały przetopione przez złodzieja Fouska). Pierścień ten czarodziej Vigo zabrał do Krainy Baśni.

Płaszcz podróżnyEdytuj

Zaczarowany płaszcz, który stanowi pomost między Krainą Ludzi i Krainą Baśni. Trzeba okryć się płaszczem i zapiąć guzik, żeby znaleźć się w innym świecie. Użytkownicy płaszcza często utożsamiają proces przemieszczania się za jego pomocą z „lataniem” i „lądowaniem”, chociaż wydaje się raczej, że jest to po prostu zwykła teleportacja. Jeśli zapinając płaszcz pomyśli się o jakimś konkretnym miejscu w drugim świecie, to teleportacja wykonana zostanie precyzyjnie. Jeśli zapięcie płaszcza nastąpi przypadkowo (w wyniku niewiedzy osoby zapinającej) wówczas cel teleportacji staje się przypadkowy (Petr w hotelu, Honzík i Mařenka w pociągu). Za pomocą płaszcza może podróżować więcej osób – osoba nosząca płaszcz musi okryć po prostu inne osoby.
Teoretycznie można by wykorzystać płaszcz do teleportacji w ramach jednego świata (z punktem przesiadkowym w drugim ze światów) nikt jednak z takiego sposobu nie korzysta – bohaterowie teleportują się pierścieniem lub korzystają z bardziej „tradycyjnych” sposobów (latająca miotła, zamiana w ptaka).
Początkowo są trzy płaszcze (tak jak pierścienie) – z tym, że dwa są na zamku króla Hiacynta a jeden na zamku Chechoty/Rumburaka. Do końca filmu dotrwa tylko jeden. Pierwszy z płaszczy niszczy nauczycielka gry na pianinie Miriam Müllerová rzucając go w ogień (by uniemożliwić Blekocie powrót do Świata Ludzi), drugi zostaje zjedzony przez Myszy w piernikowej chatce Baby Jagi.
Zasadniczo płaszcz jest jedynym środkiem transportu umożliwiającym przemieszczanie się pomiędzy Światem Ludzi a Krainą Baśni, jednakże czasem komuś udaje się przedostać pomiędzy światami w inny, nie do końca jasny sposób (Wodnik, który przemieścił się pod wodą).
Warto też zwrócić uwagę, że bariera czasoprzestrzenna oddzielająca Świat Ludzi od Krainy Baśni nie stanowi bariery dla fal elektromagnetycznych (studio telewizyjne w zamku Rumburaka nadaje sygnał, który zakłóca publiczną TV i odbierany jest normalnie w Świecie Ludzi).

Szklana kulaEdytuj

Szklana kula pokazuje, gdzie znajduje się osoba, o której myślimy. Dzięki niej zły Rumburak odnalazł ukrywającą się przed nim Arabelę, ale też Petr i dzieci, którzy niechcący znaleźli się w Krainie Baśni, mogli zobaczyć co dzieje się u nich w domu. Kula służy im wówczas jako kanał zwrotny „telekonferencji” przeprowadzonej z telewizyjnego studia Rumburaka.
Początkowo kule są dwie – jedna na zamku króla Hiacynta, druga na zamku Chechoty/Rumburaka. Kula z zamku królewskiego zostaje jednak wyrzucona i rozbita przez „fałszywą królową” po akcji uprowadzenia Arabeli.

Latający kuferEdytuj

Kufer, za pomocą którego można unieść się w powietrzu.

Zaczarowany dzwoneczekEdytuj

Dzwoneczek, który przywołuje czarodzieja II. kategorii, który musi spełnić każde życzenie. Dzwoneczek pojawia się w baśni dwa razy – na początku, kiedy to jest sprawcą wszelkich kłopotów i na końcu, jako prezent ślubny Arabeli. Niestety, jamnik państwa Majerów zakopuje dzwoneczek i nikt z ludzi nie może go znaleźć.

RóżdżkaEdytuj

Za pomocą różdżki otrzymanej od pana Vigo, Arabela może sprawić, że Petr na fotografii uśmiecha się.

Miejsce akcji, czyli gdzie kręcono serialEdytuj

w serialu
w rzeczywistości
willa Majerów Černošice, powiat Praha-Západ
zamek Króla Baśni zamek Český Šternberk
zamek Rumburaka zamek na Kunětická hora, okolice Pardubic
hotel gdzie pracuje pan Hermann
i gdzie Rumburak wynajmuje apartament (111) 		ParkHotel w Pradze,
niedaleko centrum miasta i parku Stromovka
uczelnia na której studiuje Petr Politechnika w Pradze (ČVUT)
rzeka, w której schronił się Wodnik w Świecie Ludzi,
i nad brzegiem której spotyka Arabelę 		Wełtawa w Pradze

Streszczenia odcinkówEdytuj

1. Jak pan Majer znalazł czarodziejski dzwoneczek / O tym, jak pan Majer znalazł dzwoneczek[1]Edytuj

(Jak pan Majer našel zvoneček)

W pierwszym odcinku poznajemy pana Majera, który w telewizji opowiada bajki dla dzieci. Pewnego razu pan Majer znajduje zaczarowany dzwoneczek. Jego dźwięk przywołuje bajkowego czarodzieja Rumburaka, który może spełnić każde życzenie.
Pan Majer obiecał, że w wesołym miasteczku ustrzeli dzieciom niedźwiadka. Ani razu nie udało mu się trafić, więc postanowił nauczyć się strzelać. Czarodziej Rumburak zabiera go do czarodziejskiej Krainy Bajek, gdzie Pan Majer zabija ogromnego wilka. Okazuje się jednak, że to nie był zwykły wilk, lecz wilk, który mówi i w Krainie Bajek jest niezbędny!
Rumburak czuje, że czekają go duże nieprzyjemności...[2]

2. Zemsta RumburakaEdytuj

(Rumburakova pomsta)

Rumburak, czarodziej drugiej kategorii, który pozwolił zabić Gadającego Wilka zostaje ukarany przez Króla Bajek odebraniem czarodziejskiego pierścienia, płaszcza i dzwoneczka. Na rozkaz Królowej zostaje on jeszcze dodatkowo zamieniony w wilka, żeby miał kto zjeść babcię Czerwonego Kapturka i żeby znów w Krainie Bajek zapanowała równowaga.
Szukając zemsty, Rumburak odkrywa zapomniane zamczysko pełne czarodziejskich mocy. Dzięki nim odzyskuje swą potęgę i zamienia Królową w białą gołębicę. Jej miejsce zajmuje Baba Jaga.
Za pomocą własnego studia telewizyjnego, zapożyczonej postaci pana Majera oraz niewiarygodnie pogmatwanych bajek, Rumburak planuje przywieść Bajkowe Królestwo do zguby. W odpowiedniej chwili zamierza zdobyć nie tylko tron, ale również rękę królewny Arabeli...[2]

3. Petr i królewnaEdytuj

(Petr a princezna)

Poplątane bajki telewizyjne wnoszą do Królestwa Baśni coraz większy chaos. Chcąc przywrócić porządek – czarodziej Vigo wraz z królewnami Arabelą i Xenią udaje się do Krainy Ludzi na poszukiwanie pana Majera, żeby wymusić na nim opowiadanie tradycyjnych bajek.
Arabela zakochuje się w Petrze, synu pana Majera. Zamieniona w muchę podpowiada mu nawet podczas egzaminu.
Niestety, pan Majer nie dotrzymuje obietnicy zaprowadzenia ładu w bajkach. By nie doszło do jeszcze większego bałaganu, czarodziej Vigo zamienia pana Majera w jamnika, nie mając pojęcia, że to nie pan Majer jest winny, tylko zły Rumburak, który już się cieszy na myśl, że niedługo w jego ręce wpadnie królewna Arabela wraz z całym królestwem...[2]

4. Jamnik Karel MajerEdytuj

(Jezevčík Karel Majer)

Zamieniony w jamnika pan Majer i jego rodzina przeżywają trudne chwile. Tym bardziej, że nikt nie chce uwierzyć w taką odmianę.
Tymczasem w Krainie Bajek zły Rumburak kolejny raz wciela się w postać pana Majera i opowiada w telewizji bajkę o Śpiącej Królewnie. Król Bajek rozkazuje, żeby – zgodnie z tym co dzieci usłyszały na dobranoc – Książę Willibald nie całował Śpiącej Królewny, ale w zamian okradł z kosztowności cały śpiący dwór. Taki obrót sprawy wykorzystuje królewna Xenia, która zamierza poślubić Willibalda.
Następnego wieczoru Rumburak znowu podszywa się pod pana Majera i opowiada historię o tym, jak krasnoludki wysadzają w powietrze całe Królestwo Bajek. Zrozpaczony Król Hiacynt obiecuje pół królestwa i rękę królewny Arabeli temu, kto uratuje Krainę Baśni...

5. Ucieczka ArabeliEdytuj

(Arabela na útěku)

Bezczelny i pewny siebie Rumburak – winowajca wszystkich nieszczęść – przybywa do pałacu po rękę Arabeli. Kiedy królewna go odtrąca, wściekły Rumburak porywa ją na swój zamek. Nie przeczuwa nawet jakiego przeciwnika będzie miał w tej delikatnej dziewczynie. Sprytnej i pełnej temperamentu Arabeli udaje się przechytrzyć Rumburaka i jego służbę i uciec do Krainy Ludzi. Tam spotka się z Petrem i przywraca za pomocą czarodziejskiego pierścienia ludzkie kształty jego ojcu – panu Majerowi...[2]

6. Zniknięcie Petra / Zniknięcie Piotra[1]Edytuj

(Petrovo zmizení)

Królewna Arabela ucieka od Rumburaka do Petra. Król wraz z panem Vigo śpieszą do Krainy Ludzi, by przeszkodzić Rumburakowi w jego podstępnych planach. Zostają jednak uwięzieni w klinice psychiatrycznej. Pojawia się tam również pan Majer z dobrą nowiną – Arabeli nic złego się nie stanie, bowiem Rumburak znalazł się za kratami więziennego szpitala. Nie wie jeszcze, że Arabelę spotkało nieszczęście – jej ukochany Petr, obchodząc się niezręcznie z czarodziejskim płaszczem przenosi się do Krainy Baśni.
Niestety – bez Arabeli...[2]

7. Bajki wędrują do lamusa / Zmiany w krainie baśni[1]Edytuj

(Pohádky jdou do sběru)

Petr Majer, który dziwnym zbiegiem okoliczności znalazł się w Krainie Baśni zostaje zatrzymany przez królewną Xenię. Xenia wykorzystując techniczne umiejętności Petra zmusza go, by za pomocą czarodziejskiego pierścienia wprowadził do Krainy Baśni nowoczesne wieżowce i różne inne zdobycze techniki.
Tymczasem w Krainie Ludzi Rumburak zabiega wciąż o rękę Arabeli – przykuty do łóżka w więziennym szpitalu poleca swemu słudze Blekocie, by porwał Arabelę. Starając się wypełnić rozkaz swego pana, diabeł Blekota omyłkowo porywa panią Müllerovą, nauczycielkę muzyki.
Mimo że Petr spełnia warunki umowy, próżna Xenia nie pozwala mu opuścić Krainy Baśni...[2]

8. Niezwykłe perypetie / Perypetie z pierścieniem[1]Edytuj

(Jeníček a Mařenka)

Czarodziejski pierścień Arabeli, który po kryjomu wzięli do szkoły Honzík i Mařenka, dostaje się w ręce ich kolegów Kozelki i Hromádki. Ci, nadużywając mocy pierścienia zamieniają nauczyciela Adama w Myszkę Miki, a dyrektora szkoły w ogromną gąsienicę. Spotkanych zaś przypadkowo Rumburaka i włamywacza Fouska, którzy uciekają z więziennego szpitala, zamieniają w parasole. Parasole wpadają w ręce Honzíka i Mařenki, by wkrótce znaleźć się w domu państwa Majerów.
Dzieci wykradają latający kufer wraz z czarodziejskim płaszczem i tak jak wcześniej Petr – przypadkiem zapinając guzik tego płaszcza – znikają ze Świata Ludzi...[2]

9. Fatalne skutki cywilizacji / Zgubne skutki cywilizacji[1]Edytuj

(Civilizace si řádá své)

Królewna Xenia zafascynowana nowoczesną cywilizacją Krainy Ludzi, pod nieobecność Króla, pozbawia Krainę Baśni jej bajkowego uroku. Poddani buntują się przeciw tym zmianom. Za karę Xenia zamienia ich w samochody. Dzięki tym czarom Honzík i Mařenka ratują się przed upieczeniem przez Babę Jagę. Podczas ucieczki z Piernikowej Chaty spotykają Petra.
Tymczasem w Krainie Ludzi Arabela naprawia szkody wyrządzone przez dzieci czarodziejskim pierścieniem. Nieopatrznie przywraca ludzką postać Rumburakowi, który za wszelką cenę chce zdobyć pierścień. Złodziejska wyprawa z więziennym kolegą Fouskiem kończy się jednak tragicznie dla naszych bohaterów...[2]

10. Wielka szansa RumburakaEdytuj

(Rumburakova velká šance)

Petr, Honzík i Mařenka jadą starym samochodem, który niegdyś był czarownicą, poprzez królestwo baśni. Napotykają na swej drodze Fantomasa, który wskazuje im drogę do zamku czarodzieja Rumburaka. Tam spotykają swoją nauczycielkę gry na pianinie panią Müllerovą, która zaraz rozkazuje im siadać do pianina i grać etiudy. Na zamku królewskim Xenia, Willibald oraz fałszywa królowa nudzą się. Wszyscy kucharze zostali przemienieni w samochody – dlatego teraz pozostały im tylko konserwy. Podczas wycieczki do świata ludzi gubią ostatni z trzech czarodziejskich pierścieni. Złodziej Fousek znajduje pierścień i obiecuje go podarować Arabeli na ich randce. Arabela jest szczęśliwa – ma nadzieję, że przy pomocy pierścienia zobaczy wkrótce Petra, nie podejrzewając, że nowa gospodyni Majerów jest jedną z czarownic. Ponownie rodzina Majerów znajduje się w poważnym niebezpieczeństwie, a Rumburak zaś skrada się wokół ich domu...

11. Za dużo generałów / Zbyt wielu generałów[1]Edytuj

(Příliš mnoho generálů)

Zmuszony do pracy Król przez nieuwagę wysadza w powietrze fabrykę. Wraz z czarodziejem Vigo i panem Majerem dostaje się do więzienia, gdzie spotyka księcia Willibalda – swojego zięcia. Arabela odzyskuje pierścień, dzięki któremu uwalnia swoich bliskich z więzienia. Wszyscy spotykają się w domu państwa Majerów z nadzieją, że wkrótce ich kłopoty się skończą. Wierzą, że Petr wraz z Honzíkiem i Mařenką wrócą z Krainy Baśni, a król Hiacynt, Xenia i Willibald do niej na zawsze powrócą. Niestety Czarownica podstępem zdobywa dla Rumburaka czarodziejski pierścień. Ten zjawia się w domu państwa Majerów, by porwać Arabelę...[2]

12. Pomoc gołębicy / Gołąbek przychodzi z pomocą[1]Edytuj

(Hrdlička zasahuje)

Rumburak zamienia Króla, pana Vigo i panią Majerovą w kamienne rzeźby, zaś bezbronną królewnę Arabelę porywa na swój zamek. Tam Arabela, ku niezadowoleniu Rumburaka, spotyka Petra. Okrutny czarodziej postanawia zgładzić Petra – swojego rywala. Dzięki gołębicy, w której Arabela poznaje swoją mamę, Petr zostaje uratowany przez Fantomasa – potężnego władcę Krainy Baśni Dla Dorosłych.
Arabela z Petrem, Królową, Honzíkiem i Mařenką opuszcza zamek, gdzie rozpoczyna swoje rządy żona diabła Blekoty – Miriam. Arabela wszak nie wie, że niebezpieczeństwo jest nadal blisko, bowiem Rumburak ucieka z więzienia[2].

13. Od dzwoneczka się zaczęło i dzwoneczkiem się kończy / Od dzwoneczka się zaczęło, na dzwoneczku się kończy[1]Edytuj

(Zvonečkem to začalo, zvonečkem to končí)

Za pomocą pierścienia Arabela przywraca ludzką postać postaciom bajkowym, a szklany pałac staje się barokowym zamkiem z bajki. Królowa obejmuje rządy, a Fantomas i Frankenstein szykują elektrycznego wilka, gdyż pierwszego pan Majer zabił w pierwszym odcinku.
W Krainie Ludzi również wszystko wraca do normy. Pani Majerová, Król i czarodziej Vigo znów są ludźmi, a Petr i Arabela przygotowują się do ślubu. Podczas przymierzania obrączki królewna zostawia pierścień. Nie wie, że w pobliżu jest Rumburak zamieniony w kruka, który nie chcąc dopuścić do ślubu, zamienia Arabelę w owcę, a Petra w ogromny zegar. Dzięki Fantomasowi ślub się jednak odbywa. Pan Vigo zamienia Rumburaka i Czarownicę w pralkę i lodówkę, które ofiarowuje młodej parze w prezencie ślubnym. Król wraz z Królową, Xenią, Willibaldem i panem Vigo wracają do Krainy Baśni. Aby Majerowie mieli z nimi kontakt, dostają dzwoneczek, za pomocą którego mogą wezwać asystenta pana Vigo. Pajda zakopuje go jednak w ogrodzie...

Wydania DVDEdytuj

Serial został 6 października 2006 wydany w czterech częściach na płytach DVD przez Best Film, a 6 lutego 2008 w wersji 4 płytowego BOX-u przez MONOLITH VIDEO SP. Z O.O.

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b c d e f g h Po ukośniku tytuły odcinków według TVP Kultura.
  2. ↑ a b c d e f g h i j Opis zgodny z telewizyjnym streszczeniem każdego odcinka serialu – tłumaczenie Maja i Jerzy Piotrowscy.

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Arabela_(serial_telewizyjny)&oldid=64078532”