Arboretum Bramy Morawskiej
Arboretum Bramy Morawskiej – ogród botaniczny usytuowany we wschodniej części Raciborza obejmujący całym swoim zasięgiem las komunalny Obora.
| |
| arboretum | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
2000 |
| Powierzchnia |
164 ha |
Położenie na mapie Raciborza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu raciborskiego  | |
 50°05′50″N 18°15′53″E/50,097222 18,264722
| |
Geografia edytuj
Arboretum Bramy Morawskiej usytuowane jest we wschodniej części Raciborza, po prawej stronie rzeki Odry[1][2][3]. Ponadto kompleks leśny położony jest w południowo-zachodniej części Parku Krajobrazowego "Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich"[1][2][4]. Arboretum znajduje się w korytarzu ekologicznym, tzw. Pradolinie Górnej Odry o znaczeniu międzynarodowym[1].
Ogród botaniczny zajmuje powierzchnię 164 ha[1][2][3], którą można podzielić na dwa zasadnicze obszary[5]. Pierwszy o powierzchni około 35 ha, na którym znajduje się zagospodarowany i ogrodzony ogród właściwy, gdzie umieszczono kolekcje roślin i ośrodki dydaktyczne. Drugi obszar to część przyrodniczo-krajobrazowa z fragmentami naturalnej przyrody, która zajmuje pozostałą część powierzchni[5].
Sieć hydrograficzna arboretum to prawobrzeżne dopływy potoku Łęgoń[2], którego wody łączą się z Odrą w północno-zachodniej części gminy Nędza[1].
Historia edytuj
Pierwszymi właścicielami terenów, na których mieści się arboretum, byli Piastowie, a następnie cystersi, od XIII wieku zamieszkujący Rudy Raciborskie. Po 1810 roku książę raciborski August Wiktor Maria von Ratibor stał się właścicielem lasu. W 1928 roku teren ten przeszedł we władanie miasta Racibórz[4]. Ogród powstał w 2000 roku i swoim zasięgiem objął cały obszar lasu komunalnego Obora[1][2][3]. Arboretum Bramy Morawskiej jest członkiem Rady Ogrodów Botanicznych[5].
Kolekcje edytuj
Arboretum jest interesującym przyrodniczo terenem z licznymi okazami starodrzewu, m.in. dębami o czterometrowym obwodzie. Znajdują się tu także jary, stawy i źródła[5].
Siedliska dominujące to: las mieszany zajmujący 127 ha (88% powierzchni), las świeży o powierzchni 14 ha (10%) oraz ols jesionowy – 3 ha (2%)[2]. Gatunkami dominującymi w lesie są sosna zwyczajna, która zajmuje 79 ha, świerk pospolity oraz dąb szypułkowy. Na obszarze arboretum znajduje się 5-hektarowy obszar, na którym rosną 160-letnie sosny i dęby, lipy i świerki oraz ponad 100-letnie lipy i graby. Na terenie ogrodu występują rośliny podlegające ochronie, m.in. ciemiężyca zielona, wawrzynek wilczełyko, zimowit jesienny, lilia złotogłów, storczyk męski[2].
W ogrodzie znajdują się również dwa zagospodarowane stawy: Żabi i Cienisty[4], w których żyją liczne gatunki roślin wodnych i przybrzeżnych[6]. Na wysepce stawu Cienistego rosną paprocie, azalie, tawułki, a na stromych obrzeżach zbiornika rośliny wodne. Łagodne brzegi stawu Żabiego sprzyjają roślinom siedlisk podmokłych, wokół stawu znajdują się rododendrony, a na wysepce funkie, irysy, tawułki[6].
Działalność społeczna edytuj
Głównymi celami arboretum są: działalność dydaktyczna, naukowa, kulturalna, turystyczna i zdrowotna[2][7]. Na terenie ogrodu wyznaczona została jedna ścieżka zdrowotna oraz dwie ścieżki dydaktyczne: ekologiczna i dendrologiczna[2][7][8]. Kiedyś znajdowała się tu również mała skocznia narciarska.
Ścieżka dendrologiczna biegnie przez jary, strome wzniesienia, malownicze strumyki oraz podmokłe zarośla, prezentując drzewa i krzewy rodzimego i obcego pochodzenia. Przechadzając się ścieżką można zaobserwować takie gatunki drzew rodzimych jak: modrzew, sosna, świerk, dąb, grab, lipa, jesion, klon, buk, wierzba, brzoza i wiąz; krzewów rodzimych: czeremcha, kalina, leszczyna, dereń, trzmielina, bez czarny, tarnina i jeżyna; drzew obcego pochodzenia: klon srebrzysty, kasztanowiec krwisty, kasztanowiec biały, dąb czerwony i robinia akacjowa; krzewów obcego pochodzenia: tawułowiec kalinolistny i czeremcha amerykańska[6].
Oprócz tego arboretum organizuje sympozja, konferencje i zajęcia dydaktyczne przeznaczone dla uczniów szkół podstawowych i średnich. Arboretum w Raciborzu ma również zaplecze naukowe. Jest nim Pracownia Zachowania Bioróżnorodności Górnego Śląska, która wyposażona jest w dwa mikroskopy elektronowe. Pierwszy pozwala na osiągnięcie powiększeń od 5 do 35 tys. razy, a drugi jest przeznaczony do obserwacji przygotowanych preparatów, przede wszystkim komórek[9].
Turystyka edytuj
W Arboretum oprócz części botanicznej znajduje się także mini-zoo, w którym zgromadzono ok. 100 zwierząt[2][5], a wstęp do niego jest bezpłatny. Oprócz tego na terenie lasu znajduje się wczesnośredniowieczne kurhanowe cmentarzysko ciałopalne. Na terenie arboretum wytyczone zostały ścieżki spacerowe[2]. Zimą można korzystać ze znajdującego się na terenie lasu toru saneczkowego i skoczni narciarskiej[8]. Przy ogrodzie mieści się także kąpielisko miejskie oraz miejsce kempingowe dla zwiedzających arboretum i miasto[5]. Przy wejściu do ogrodu wydzielono dla turystów bezpłatny parking[8], dostępna jest też znajdująca się na terenie ogrodu restauracja. Wzdłuż dolnej granicy arboretum wytyczona została trasa rowerowa[6]. Od 2008 do 2011 roku działał również park linowy[10][11].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Urząd Miasta Racibórz: Arboretum Bramy Morawskiej. [dostęp 2009-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-20)]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Program ochrony środowiska Gminy Racibórz na lata 2004-2015. s. 37.
- ↑ a b c yoosta: Arboretum Bramy Morawskiej w Raciborzu. [dostęp 2009-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 maja 2009)]. (pol.).
- ↑ a b c Arboretum Bramy Morawskiej w Raciborzu. [dostęp 2009-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 lutego 2008)]. (pol.).
- ↑ a b c d e f Strategia rozwoju miasta Racibórz na lata 2006-2015. s. 47.
- ↑ a b c d Mariola Solich: BIP Arboretum Bramy Morawskiej. [dostęp 2009-02-08]. (pol.).
- ↑ a b Program ochrony środowiska Gminy Racibórz na lata 2008-2015. s. 38.
- ↑ a b c Arboretum Bramy Morawskiej w Raciborzu. [dostęp 2009-02-08]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Racibórz: Turystyka – Arboretum Bramy Morawskiej. [dostęp 2009-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 kwietnia 2009)]. (pol.).
- ↑ Raciborz.com.pl: Park linowy w Oborze. [dostęp 2009-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)].
- ↑ Parklinowy-raciborz.pl: Likwidacja parku linowego. [dostęp 2012-04-08].
Bibliografia edytuj
- Urząd Miasta Racibórz: Arboretum Bramy Morawskiej. [dostęp 2009-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-20)]. (pol.).
- Program ochrony środowiska Gminy Racibórz na lata 2004-2015. Racibórz: marzec 2004.
- Strategia rozwoju miasta Racibórz na lata 2006-2015. Racibórz.
- Program ochrony środowiska Gminy Racibórz na lata 2008-2015. Racibórz: czerwiec 2008.