Archidiecezja lwowska
Archidiecezja lwowska (łac. Archidioecesis Leopolitana Latinorum) – historyczna diecezja Kościoła w Haliczu i Lwowie, metropolitalna archidiecezja rzymskokatolicka z siedzibą we Lwowie.
 Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia NMP we Lwowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Metropolia | |
| Katedra diecezjalna | |
| Biskup diecezjalny |
Mieczysław Mokrzycki |
| Biskup pomocniczy | |
| Dane statystyczne | |
| Liczba wiernych |
154 000 |
| Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych |
|
| Liczba dekanatów |
12 |
| Liczba parafii |
271 |
| Powierzchnia |
68.000 km² |
Położenie na mapie Lwowa  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |
 49°50′26,56″N 24°01′49,80″E/49,840710 24,030500
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujChrześcijańska eparchia (diecezja) Kościoła istniała na Rusi Czerwonej od chrztu Rusi. W XIV wieku na jej podstawie powstała prawosławna metropolia halicka z siedzibą w Haliczu, istniejąca w latach 1303–1347 oraz 1371–1401. Została utworzona na ziemiach księstwa halicko-włodzimierskiego dzięki zabiegom księcia Lwa Halickiego i Jerzego I w 1303. W sierpniu 1347, wskutek zabiegów metropolity kijowskiego Teognosta, decyzją patriarchy Izydora I i cesarza Jana VI Kantakuzena metropolia halicka została zlikwidowana.
W 1349 Kazimierz Wielki podjął starania o utworzenie metropolii łacińskiej w Haliczu – drugiej obok gnieźnieńskiej, a w latach 50. usiłował obsadzić biskupstwo we Lwowie.
W 1358 Innocenty VI mianował biskupem lwowskim Tomasza OP, diecezja nie została wówczas zorganizowana i Urban V w 1363 zlecił arcybiskupowi gnieźnieńskiemu przeprowadzenie procesu informacyjnego a Bonifacy IX mianował biskupów Jerzego OFM i Hermana Wytkinda OP.
W 1412 staraniem metropolity halickiego (bez metropolii) Macieja z Egeru i księcia Władysława Opolczyka antypapież Jan XXIII 28 sierpnia 1412 przeniósł stolicę metropolii z Halicza do Lwowa, bullę uroczyście promulgował 24 grudnia 1414 abp Jan Rzeszowski. Metropolii lwowskiej podlegały wtedy biskupstwa w Przemyślu, Chełmie, Włodzimierzu (od 1427r. w Łucku), Kijowie, Kamieńcu Podolskim oraz sufragania w Serecie na Mołdawii. W 1593 roku w archidiecezji lwowskiej diecezje zostały podzielone przez arcybiskupa Jana Dymitra Solikowskiego na dekanaty, grupujące kilka lub kilkanaście parafii[1]. Dziekani czuwali nad funkcjonowaniem organizacji kościelnej w dekanacie i wizytowali podległe sobie miasta i wsie parafialne. Około 1650 r. w archidiecezji lwowskiej było 7 dekanatów[2] (lwowski, grodzieński, żydaczowski, uścieński, rohatyński, złoczowski i trembowleński) i 125 parafii[1]. Kolejna reorganizacja Kościoła na omawianym terenie nastąpiła dopiero w końcu XVIII w. W 1765 r. staraniem arcybiskupa Wacława Hieronima Sierakowskiego archidiecezja lwowska podzielona została na 3 archidiakonaty[1]. W tym samym roku zwiększono również liczbę dekanatów z 7 do 12. W okresie od 1669 r. do 1772 r. powstało na wschodzie 5 kolegiat; z tego 3 w archidiecezji lwowskiej: w Stanisławowie, Żółkwi, Lwowie (parafia NMP – Śnieżnej). W 1772 r. w archidiecezji lwowskiej były 3 archidiakonaty i 12 dekanatów oraz 150 parafii[1].
Po I rozbiorze doszło do zmian organizacyjnych. W 1782 r. cesarz Józef II wcielił do archidiecezji lwowskiej cząstki diecezji łuckiej (10 parafii) i kamienieckiej (10 parafii). Po trzecim rozbiorze Austria włączyła do archidiecezji lwowskiej 47 parafii odłączonych od diecezji łuckiej. W 1938 r. na terenie archidiecezji funkcjonowało 412 parafii. Po 1945 roku na terytorium Polski pozostało 27 parafii archidiecezji lwowskiej, dla których utworzono administrację apostolską z siedzibą w Lubaczowie[1].
Patroni archidiecezji
edytujW 1909 na prośbę św. abpa Józefa Bilczewskiego św. Pius X ustanowił święto NMP Królowej Polski obchodzone w archidiecezji lwowskiej wyznaczając je na pierwszą niedzielę maja na pamiątkę ślubów Jana Kazimierza oraz ogłosił Matkę Bożą Królową Korony Polskiej wraz z bł. Jakubem Strzemię patronami archidiecezji lwowskiej. W 1910 NMP Królowa Polski została ogłoszona główną patronką archidiecezji. Obecnie zamiast NMP Królowej Polski, patronką jest NMP Łaskawa, której uroczystość obchodzi się 1 kwietnia, w rocznicę ślubów króla Polski Jana Kazimierza w katedrze lwowskiej w 1656.
Biskupi
edytuj- arcybiskup metropolita ks. abp Mieczysław Mokrzycki (od 21 października 2008)
- biskup pomocniczy ks. bp Leon Mały (od 4 maja 2002)
- biskup pomocniczy ks. bp Edward Kawa (od 21 czerwca 2017)
Katedra
edytujSiedziba kurii
edytujKuria Rzymskokatolicka Archidiecezji Lwowskiej ma siedzibę w Pałacu Arcybiskupów Łacińskich umiejscowionym na wzgórzu nad Wałami Gubernatorskimi, wybudowanym w 1844 roku[3] (obecnie ul.Wynnyczenki 32).
Seminarium duchowne
edytujOd 1996 w Brzuchowicach pod Lwowem działa reaktywowane Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Lwowskiej. Od 2009 przy seminarium dla osób świeckich działa Instytut Teologiczny im. św. Józefa Bilczewskiego.
Dekanaty
edytujObszar archidiecezji obejmuje obwód lwowski, iwanofrankowski, tarnopolski i czerniowiecki.
W 1992 roku archidiecezja została podzielona na dekanaty: Lwowski, Czerniowiecki, Iwano-Frankowski, Mościcki, Stryjski, Tarnopolski. W 1994 roku utworzono nowe dekanaty: Czortkowski, Samborski, a w 1998 roku utworzono dekanaty: Złoczowski, Żółkiewski. W 2000 roku utworzono dekanat Halicki, a w 2013 roku utworzono dekanat Gródecki.
Obecnie archidiecezja Lwowska jest podzielona na 12 dekanatów[4]:
Rezydencje biskupów
edytujMedal
edytujZ okazji 600-lecia Metropolii Lwowskiej został wydany medal upamiętniający z inskrypcjami 1375-1975 oraz Semper Fidelis oraz z wizerunkiem bł. Jakuba Strzemię[5].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e Dorota Lewandowska (oprac.), Akta parafii wyznania rzymskokatolickiego z archidiecezji lwowskiej, lata: 1601-1685, 1740-1951. Inwentarz zespołu PL, 1 303 [online], www.agad.gov.pl [dostęp 2019-02-21].
- ↑ Tomasz Pirawski, RELATIO STATUS ALMAE ARCHIDIOECESIS LEOPOLIENSIS, TOWARZYSTWO HISTORYCZNE WE LWOWIE, 1893, s. 125-126 (pol.).
- ↑ naszdziennik.pl: Lwowska kuria w remoncie. [dostęp 2009-03-05]. (pol.).
- ↑ Opis dekanatów na stronie archidiecezji(ua).
- ↑ Medal dla upamiętnienia 600-lecia Metropolii Lwowskiej. „Biuletyn”. Nr 34, s. 34, czerwiec 1978. Koło Lwowian w Londynie.
Bibliografia
edytuj- B. Modzelewska, W. Osadczy, Lwowska archidiecezja katolicka, w: Encyklopedia katolicka, t. XI, Lublin 2006.
Linki zewnętrzne
edytuj- Archidiecezja Lwowska
- Archidiecezja Lwowska (ukr.)
- Lwowskie kościoły AD 2004
- Budynek rzymskokatolickiej Archidiecezji Lwowskiej
- Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Lwowie na filmie z drona, 2018.