Artur Artuzow

oficer radzieckich służb specjalnych

Artur Artuzow, ros. Артур Христианович Артузов (Фраучи) (ur. 18 lutego 1891 we wsi Ustinowo ujezd kaszyński guberni twerskiej – zm. 21 sierpnia 1937 w Moskwie) – funkcjonariusz wywiadu i kontrwywiadu ZSRR, m.in.: szef Wydziału Zagranicznego OGPU i KBP, zastępca szefa wywiadu wojskowego Razwiedupr.

Artur Artuzow
Артур Христианович Артузов (Фраучи)
ilustracja
komkor komkor
Data i miejsce urodzenia

18 lutego 1891 lub luty 1891
Ustinowo

Data śmierci

21 sierpnia 1937

Przebieg służby
Siły zbrojne

Główny Zarząd Wywiadowczy (GRU)

Stanowiska

zastępca szefa wywiadu wojskowego Razwiedupr

Odznaczenia
Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru
Odznaka Honorowego Czekisty Odznaka Honorowego Czekisty

Życiorys

edytuj

Urodził się jako A.K. Frautschi, syn szwajcarskiego producenta serów, który osiedlił się w Imperium Rosyjskim. Od maja 1919 w Czeka, w strukturach kontrwywiadu pod kierownictwem Michaiła Kiedrowa. W latach 1922–1927 szef Oddziału Kontrwywiadowczego (KRO) w Zjednoczonym Państwowym Zarządzie Politycznym (OGPU), jeden z organizatorów Operacji Trust. Werbowaniem agentów zajmował się również osobiście.

Artuzow następnie został mianowany zastępcą szefa Tajnego Zarządu Operacyjnego OGPU, a w 1931 roku został szefem wywiadu zagranicznego (Wydziału Zagranicznego OGPU, VII Oddziału Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego). W 1936 roku został przeniesiony do wywiadu wojskowego Razwiedupr, tam objął stanowisko zastępcy szefa tej instytucji. Artuzow nie zgadzał się ze Stalinem w sprawach Polski i Niemiec, próbował też przestrzegać pewnych norm postępowania podczas czystek lat trzydziestych. Naraził się tym Stalinowi, który kazał go aresztować i rozstrzelać. Przed egzekucją na Łubiance 21 sierpnia 1937 roku Artuzow, jak mówiono, wydrapał na ścianie celi, w której spędzał ostatnie chwile swojego życia, napis: obowiązkiem uczciwego człowieka jest zabić Stalina.

Był odznaczony dwoma Orderami Czerwonego Sztandaru (18 lipca 1921 i w 1932) i dwoma odznakami „Honorowego Czekisty” (1923 i 20 grudnia 1932).

Bibliografia

edytuj