Atanazy (Sacharow)

Atanazy, imię świeckie Sergiej Grigorjewicz Sacharow (ur. 20 czerwca^?/2 lipca 1887 w Cariewce, zm. 28 października 1962 w Pietuszkach) – rosyjski biskup prawosławny, jeden z Soboru Świętych Nowomęczenników i Wyznawców Rosyjskich.

Atanazy

Siergiej Sacharow
Biskup kowrowski
Kraj działania	ZSRR
Data i miejsce urodzenia	2 lipca 1887 Cariewka
Data i miejsce śmierci	28 października 1962 Pietuszki
Biskup kowrowski
Okres sprawowania	1921–1934
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Inkardynacja	Eparchia włodzimierska i suzdalska
Śluby zakonne	12 października 1912
Diakonat	14 października 1912
Prezbiterat	17 października 1912
Chirotonia biskupia	27 czerwca 1921

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	27 czerwca 1921
Współkonsekrowani biskupi Nikon (Łysenko) 12 marca 1959

Życiorys

Był synem urzędnika gimnazjalnego Grigorija Pietrowicza Sacharowa i jego żony, Matrony Andriejewny, z pochodzenia chłopki. W wieku dwóch lat stracił ojca. Wychowywał się w domu swojej matki chrzestnej, Marii Isajewny Winogradowej-Łukirskiej, z zawodu lekarza. Jako ośmiolatek podjął naukę w szkole duchownej w Szui, a po jej ukończeniu w 1902 wstąpił do seminarium duchownego we Włodzimierzu. Następnie studiował teologię w Moskiewskiej Akademii Duchownej. Ukończył ją w 1912. 12 października tego samego roku złożył wieczyste śluby mnisze, przyjmując imię Atanazy. Dwa dni później został wyświęcony na hierodiakona, zaś 17 października – na hieromnicha. Przez rok był wykładowcą homiletyki i liturgiki w seminarium duchownym w Połtawie, zaś przez kolejne pięć lat – w seminarium duchownym we Włodzimierzu.

Brał udział w pracach Soboru Lokalnego Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego w latach 1917–1918 jako delegat mnichów. Był członkiem komisji liturgicznej soboru. W latach 1920–1921 pełnił obowiązki przełożonego monasteru Narodzenia Matki Bożej we Włodzimierzu z godnością archimandryty. Po zamknięciu wszystkich świątyń należących do klasztoru, co nastąpiło jeszcze w 1920 r., został przeniesiony do monasteru w Bogolubowie, także w charakterze przełożonego wspólnoty. 27 czerwca 1921 został wyświęcony na biskupa kowrowskiego, wikariusza eparchii włodzimierskiej i suzdalskiej. W marcu następnego roku został po raz pierwszy aresztowany przez władze radzieckie i po jednym dniu zwolniony. Jeszcze w tym samym miesiącu uwięziony ponownie razem z metropolitą włodzimierskim Sergiuszem, arcybiskupem wiackim Pawłem i biskupem suzdalskim Bazylim. 27 maja tego samego roku został skazany w pokazowym procesie na rok więzienia pod zarzutem ukrywania kosztowności cerkiewnych przed konfiskatą; odzyskał wolność dzięki amnestii ogłoszonej następnego dnia. Po raz trzeci został na krótko aresztowany w lipcu 1922 razem z biskupem muromskim Serafinem. We wrześniu 1922 został zatrzymany po raz kolejny i oskarżony o nakłanianie prawosławnych do buntu. Więziony w więzieniu we Włodzimierzu razem z arcybiskupem krutickim i kołomieńskim Nikandrem, arcybiskupem astrachańskim Tadeuszem, biskupami zwienigorodzkim Mikołajem, wiaznikowskim Korneliuszem, perejasławskim Damianem oraz suzdalskim Bazylim. W listopadzie w Moskwie w jego sprawie zapadł wyrok dwuletniego zesłania do Ust'-Sysolska. Żył kolejno w wymienionej miejscowości, Ust'-Wymie i Kierczemie. Do Włodzimierza wrócił w lutym 1925.

Aresztowany dwukrotnie na jeden dzień w 1925 i 1926, w listopadzie 1926 został locum tenens eparchii iwanowskiej. W styczniu 1927 ponownie wtrącony do więzienia razem z zastępcą locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego metropolitą Sergiuszem i innymi popierającymi go biskupami. Został skazany na trzy lata łagru na Wyspach Sołowieckich. W 1930 w obozie zachorował na tyfus. Po wyzdrowieniu i odbyciu kary został zesłany do kraju turuchańskiego (obwód jenisejski), gdzie przebywał przez kolejne dwa lata. Między lutym a czerwcem 1932 przebywał w miejscowości Sieliwanicha razem z metropolitą kazańskim Cyrylem. W 1933 wrócił do Włodzimierza, następnie przeprowadził się do wsi Goruszka. Odmówił uznania metropolity Sergiusza za kanonicznego zastępcę locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego i prowadzenia pracy duszpasterskiej pod jego zwierzchnictwem. Zaliczany do zdecydowanych przeciwników metropolity Sergiusza i jego polityki cerkiewnej, w tym deklaracji lojalności wobec władz radzieckich. Był związany z Cerkwią katakumbową; do Patriarchatu Moskiewskiego powrócił dopiero w 1945.

W 1936 został aresztowany po raz kolejny i skazany na pięć lat łagru. Karę odbywał w łagrze Biełomorsko-Bałtyckim. Od sierpnia do października i od listopada do grudnia 1937 przebywał, bez podania przyczyny, w izolatce. W czerwcu 1941, po ataku Niemiec na ZSRR, uczestniczył w ewakuacji więźniów do obozów nad jeziorem Onega, pieszo przechodząc 400 km. Po odbyciu kary został zesłany do rejonu golszmanowskiego obwodu omskiego. W nowym miejscu pobytu nie podjął pracy duszpasterskiej, lecz zatrudnił się jako stróż w sowchozie. W 1943 mieszkał przez kilka miesięcy w Iszymie, po czym został ponownie aresztowany i skazany na osiem lat łagru. W 1954, w Dubrawłagu, został uznany za niezdolnego do pracy z powodu podeszłego wieku i przeniesiony do domu dla inwalidów. Rok później przeniósł się do domu G. Siedowa w Tutajewie. Patriarcha moskiewski i całej Rusi Aleksy I wyznaczył mu stałą emeryturę. Jeszcze w 1955 były biskup osiadł w Pietuszkach, podjął korespondencję z innymi kapłanami prawosławnymi i powrócił do prac teologicznych. Uczestniczył w opracowywaniu kalendarza prawosławnego na rok 1957 i wskazówek liturgicznych na dany rok. Przez rok kierował komisją liturgiczną Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (do jej likwidacji). Do śmierci w 1962 opracowywał nabożeństwa do świętych rosyjskich. Pochowany na cmentarzu Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni we Włodzimierzu.

Duchowny został kanonizowany w 2000 przez Rosyjski Kościół Prawosławny. Relikwie hierarchy są wystawione dla kultu w monasterze Narodzenia Pańskiego we Włodzimierzu. Jego dom w Pietuszkach został zamieniony w izbę pamięci.