Auckland
Auckland (wym. [ˈɔːklənd][2]; maor. Tāmaki-makau-rau) – miasto w Nowej Zelandii, położone w północno-zachodniej części Wyspy Północnej, między dwiema zatokami Oceanu Spokojnego: Manukau Harbour na zachodzie i Hauraki na wschodzie. Jest największym miastem w państwie, mieszka w nim 1 467 800 osób[3] (ok. 29% ludności państwa) na obszarze 559,2 km²[1], natomiast w regionie Auckland obejmującym również rozległe przedmieścia zamieszkuje 1 642 800 osób na obszarze 4894 km²[4]. Auckland to najważniejszy ośrodek gospodarczy, kulturalny i naukowy Nowej Zelandii.
![]() | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Region | |||||
Burmistrz |
John Banks | ||||
Powierzchnia |
559,2[1]. km² | ||||
Populacja (2019) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
09 | ||||
Kod pocztowy |
AU07 | ||||
Położenie na mapie Nowej Zelandii ![]() | |||||
Położenie na mapie Auckland ![]() | |||||
![]() | |||||
Strona internetowa |



Geografia
edytujAuckland jest położone nad Zatoką Hauraki w Górach Hunua u podnóża wygasłego wulkanu Eden (196 m n.p.m.). Okoliczne wzgórza pokryte są lasem deszczowym, a w okolicach miasta znajdują się 53 śpiące wulkany. Centrum miasta znajduje się na przesmyku między Portem Manukau na Morzu Tasmana i Portem Waitemata na Oceanie Spokojnym.
Historia
edytujSzacuje się, że populacja Maorysów na obszarze przesmyku przed przybyciem Europejczyków liczyła około 20 000 ludzi. Na miejscu dzisiejszego miasta Auckland znajdowała się w pierwszej połowie XIX wieku osada wielorybników. Konflikt o ziemię pomiędzy Europejczykami i Maorysami doprowadził do wojny w połowie XIX wieku. Miasto zostało założone przez Brytyjczyków w 1840 roku. Od tego czasu było stolicą brytyjskiej kolonii, aż do roku 1865. Oficjalnie prawa miejskie zostały nadane od roku 1871.
Populacja
edytujPopulacja Auckland ma pochodzenie głównie europejskie, choć odsetek ludności azjatyckiej lub innej spoza Europy wzrósł w ostatnich dziesięcioleciach znacznie z powodu imigracji i zniesienia ograniczeń bezpośrednio lub pośrednio ze względu na rasę. Imigracja do Nowej Zelandii jest silnie skoncentrowana na Auckland (częściowo z powodów związanych z rynkiem pracy). Ta silna koncentracja na Auckland sprawiła, że służby imigracyjne przyznały dodatkowe punkty w związku z wymogami wizowymi dla osób zamierzających przeprowadzić się do innych części Nowej Zelandii. Imigracja z zagranicy do Auckland jest częściowo równoważona przez emigrację netto ludzi z Auckland do innych regionów Nowej Zelandii, głównie Waikato i Zatoki Obfitości.
Auckland jest zamieszkiwane przez największą społeczność Polinezyjczyków na świecie.
Klimat
edytujAuckland leży w strefie klimatu subtropikalnego typu oceanicznego. Charakteryzuje się umiarkowanie ciepłym latem i łagodnymi, wilgotnymi zimami. Dzienne temperatury maksymalne wahają się od ok. 15 °C w lipcu i sierpniu do 24 °C w lutym. Najwyższą zanotowaną temperaturę zarejestrowano w lutym i wynosiła ona 30,5 °C, natomiast najniższa zanotowana temperatura wynosiła -3,9 °C.
Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Średnie temperatury w dzień [°C] | 23.1 | 23.7 | 22.4 | 20.1 | 17.7 | 15.5 | 14.7 | 15.1 | 16.5 | 17.8 | 19.5 | 21.6 | 19,0 |
Średnie dobowe temperatury [°C] | 19.1 | 19.7 | 18.4 | 16.1 | 14.0 | 11.8 | 10.9 | 11.3 | 12.7 | 14.2 | 15.7 | 17.8 | 15,2 |
Średnie temperatury w nocy [°C] | 15.2 | 15.8 | 14.4 | 12.1 | 10.3 | 8.1 | 7.1 | 7.5 | 8.9 | 10.4 | 12.0 | 14.0 | 11,3 |
Opady [mm] | 73 | 66 | 87 | 99 | 113 | 126 | 145 | 118 | 105 | 100 | 86 | 93 | 1211 |
Średnia liczba dni z opadami | 8.0 | 7.1 | 8.4 | 10.6 | 12.0 | 14.8 | 16.0 | 14.9 | 12.8 | 12.0 | 10.3 | 9.3 | 136 |
Wilgotność [%] | 79 | 80 | 80 | 83 | 86 | 90 | 89 | 86 | 81 | 79 | 77 | 78 | 82 |
Średnie usłonecznienie [h] | 229 | 195 | 189 | 157 | 140 | 110 | 128 | 143 | 149 | 178 | 188 | 197 | 2003 |
Źródło: NIWA[5] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 7 m n.p.m., nad zatoką, 25 km od oceanu, 1981-2010) |
Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Rok |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
20,2 | 21,2 | 20,9 | 19,6 | 18,0 | 16,4 | 15,1 | 14,6 | 15,0 | 15,6 | 16,9 | 18,4 | 17,7 |
Atrakcje turystyczne
edytuj- Auckland Civic Theatre – Teatr o znaczeniu międzynarodowym, zbudowany w 1929 roku, odnowiony w 2000 roku
- Auckland Harbour Bridge – Most łączący centrum Auckland i dzielnicę North Shore, symbol Auckland
- City Hall – Ratusz z 1911 z salą koncertową uznaną za jedną z najlepszych akustycznie na świecie, budynek pełni funkcje administracyjne i rozrywkowe
- Auckland War Memorial Museum – Muzeum w neoklasycystycznym budynku, zbudowane w 1929 roku
- Aotea Square – Duży asfaltowy skwer obok Queen Street, używany do koncertów i spotkań na świeżym powietrzu oraz targów i wieców, może przebywać na nim nawet 20 000 osób
- Aotea Centre – Plac rozrywkowy w centrum miasta
- St. Patrick Cathedral – Katedra z XIX wieku, gotycki budynek odrestaurowany w latach 2003–2007
- Britomart Transport Centre – Węzeł transportu publicznego w centralnej dzielnicy biznesowej oraz północny końcem głównej linii kolejowej Wyspy Północnej North Island Main Trunk Railway
- Eden Park – Główny stadion miasta i częste miejsce rozgrywania meczów drużyny rugby All Blacks i meczów krykieta Black Caps, w tym miejscu odbył się finał Pucharu Świata w rugby 2011
- Karangahape Road – znana jako „K 'Road”, ulica w górnej części centrum miasta z barami, klubami, mniejszymi sklepami
- Kelly Tarlton's Sea Life Aquarium – Akwarium i oceanarium na wschodnich przedmieściach Mission Bay, zbudowane w zestawie dawnych zbiorników do przechowywania ścieków, prezentujące pingwiny, żółwie, rekiny, ryby tropikalne, płaszczki i inne stworzenia morskie
- MOTAT – Muzeum Transportu i Technologii w Western Springs
- Mt Smart Stadium – Stadion wykorzystywany głównie do rozgrywek rugby i piłki nożnej, a także koncertów
- Nowozelandzkie Muzeum Morskie – Zawiera wystawy i kolekcje związane z nowozelandzką historią morską
- Ponsonby – Przedmieście i główna ulica bezpośrednio na zachód od centrum, znana ze sztuki, kawiarni i kultury
- Queen Street – Główna arteria handlowa miasta
- Rainbow’s End – Park rozrywki o powierzchni 9,3 ha, z centrum rozrywkowym dla dzieci w wieku od 8 lat, jest największym parkiem rozrywki w Nowej Zelandii
- Sky Tower – Wieża telekomunikacyjna, najwyższa wolnostojąca konstrukcja na półkuli południowej, ma wysokość 328 m i ma kilka dostępnych dla publiczności poziomów
- Spark Arena (Auckland City Arena) – Scena rozrywkowa na południu miasta, pierwszym koncertem na niej był koncert Rock Star Supernova w 2007 roku
- Wiadukt Basin – Przystań i osiedle mieszkaniowe w centrum Auckland oraz miejsce regat o Puchar Ameryki w 2000 i 2003 roku
- Stary Dom Rządowy – historyczna siedziba gubernatora i rządu Nowej Zelandii
Atrakcje przyrodnicze
edytuj- Auckland Domiain – Najstarszy park w mieście, z 75 ha jest jednym z największych w mieście, zawiera cały krater i większość otaczających go tufów wulkanu Pukekawa
- Maungawhau \ Mount Eden – Stożek wulkaniczny z trawiastym kraterem, najwyższy naturalny punkt przesmyku Auckland, oferujący 360-stopniowe widoki na miasto
- Takarunga \ Mount Victoria – Stożek wulkaniczny z widokiem na centrum miasta
- Maungakiekie \ One Tree Hill – Stożek wulkaniczny, dominujący w panoramie na południowych przedmieściach, z widokiem na oba porty miasta, będący miejscem upamiętnienia przelewu krwi Maorysów, po wycięciu drzewa na szczycie został obelisk
- Rangitoto Island – Wyspa o długości około 5,5 km, będąca wygasłym wulkanem tarczowym, od II wojny światowej jest połączona groblą ze starszą wyspą Motutapu, stanowi wybitny element na wschodnim horyzoncie
- Waiheke Island – Druga co do wielkości wyspa w zatoce Hauraki i znana z plaż, lasów, winnic i gajów oliwnych
Przemysł
edytujEdukacja
edytuj- Uniwersytet Auckland (The University of Auckland) – największy uniwersytet w Nowej Zelandii, założony w 1883
- Auckland University of Technology
- Unitec Institute of Technology
- Auckland College of Education
Transport
edytujMiejski transport publiczny oparty jest na autobusach, pociągach i promach. Usługi miejskiej komunikacji są świadczone przez różne firmy transportowe, których praca jest koordynowana przez agencję ARTA (Auckland Regional Transport Authority). Port Manukau jest największym portem morskim w kraju. Miasto posiada międzynarodowy port lotniczy, który obsługuje około miliona pasażerów międzynarodowych miesięcznie.
Miasta partnerskie
edytujMiasta partnerskie Auckland:[7]
- Los Angeles, Stany Zjednoczone (1971)
- City of Brisbane, Australia (1988)
- Kanton Chińska Republika Ludowa (1989)
- Ningbo, Chińska Republika Ludowa (1998)
- Qingdao, Chińska Republika Ludowa (2008)
- Fukuoka, Japonia (1986)
- Kakogawa, Japonia (1992)
- Utsunomiya, Japonia (1982)
- Pusan, Korea Południowa (1996)
- Taizhong, Republika Chińska (1996)
Miasta zaprzyjaźnione:
Przypisy
edytuj- ↑ a b Monitoring Research Quarterly 2011 - aucklandcouncil.govt.nz
- ↑ John C. Wells: Longman Pronunciation Dictionary. 2008. ISBN 978-1-4058-8118-0.
- ↑ Subnational population estimates: At 30 June 2019 (provisional) | Stats NZ [online], stats.govt.nz [dostęp 2024-04-22] (ang.).
- ↑ Auckland Council , Auckland Council Draft Annual Plan 2011/2012 – Volume 1: Our Region [online] .
- ↑ National Institute of Water and Atmospheric Research: Climate data and activities.
- ↑ Auckland Sea Temperature – seatemperature.org.
- ↑ International relations [online], Auckland Council [dostęp 2021-09-26] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-07] (ang.).