Aus dem Liederbuch eines Germanisierten
Aus dem Liederbuch eines Germanisierten 1854–1862 (Ze śpiewnika człowieka zniemczonego lub Z księgi pieśni człowieka niemczonego[1]) – zbiór wierszy autorstwa Wojciecha Kętrzyńskiego wydany we Lwowie w 1883 (wybór dokonany przez autora[2] i ułożony w porządku chronologicznym[3]).
| Autor | |
|---|---|
| Tematyka |
wiersze patriotyczne |
| Typ utworu |
zbiór wierszy |
| Data powstania |
1854–1862 |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania |
Lwów |
| Język |
niemiecki |
| Data wydania |
1883 |
W tomie znalazły się niemieckojęzyczne wiersze autora pisane w młodych latach, jeszcze przed zmianą nazwiska z Winkler na Kętrzyński. Z uwagi na duży ładunek treści propolskich, które mogłyby zostać wykorzystane jako agitacyjne, nakład był systematycznie skupywany przez służby pruskie i austriackie. Z ostatniego zachowanego egzemplarza[4], pochodzącego ze zbiorów Władysława Chojnackiego[5], Ossolineum we Lwowie sporządziło w 1938 nowe wydanie dzieła[4]. Wydrukowała je Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich z przedmową Tadeusza Czapelskiego[6] w języku polskim[7] zatytułowaną „Rewindykator polskości”[6][8].
Podczas okupacji niemieckiej, tom kolportowany przez podziemie wśród Niemców, był namierzany i niszczony przez Gestapo[4][5]. Z okazji Roku Kętrzyńskiego w 1968 olsztyńskie wydawnictwo Pojezierze opublikowało kolejne wydanie zbioru z polskim tytułem „Z księgi pieśni człowieka niemczonego” i w polskim przekładzie z tekstami niemieckojęzycznymi i krótką przedmową Karola Małłka. Wydawca uznał je w związku z tym za wydanie pierwsze. W wydaniu tym brakowało sześciu utworów z wydania lwowskiego z 1938, które Kętrzyński napisał po polsku i zostały przetłumaczone na język niemiecki. W 1980 wydawnictwo Pojezierze wydało tom po raz kolejny, również bez tych sześciu utworów, ale za to z dwoma wierszami Tomasza Augusta Olizarowskiego oraz hymnem „Boże, coś Polskę”, które Kętrzyński przełożył w okresie studenckim[2].
Charakterystyczny dla ducha całego tomu był wiersz „In der Heimat”[4] zamieszczony na stronie tytułowej wydania z 1938[8] w przekładzie Stanisława Helsztyńskiego[4]:
niem.: Glauben, Sprache konntet Ihr mir nehmen,
Doch mein Hertz nicht aus dem Busen reissen,
Und mein Hertz blieb immer, immer polnisch![4][8]
pl: Wiarę, mowę, ukraść mi mogliście,
Ale serca z piersi nie wyrwiecie,
Serce me zostanie zawsze polskie![4]
/fragm./
Przypisy
edytuj- ↑ Janusz Jasiński, Powrót Wojciecha Kętrzyńskiego do polskości, „Echa Przeszłości”, XXI (1), 2020, s. 135, 153.
- ↑ a b Edward Martuszewski, „Z księgi pieśni człowieka niemczonego”, Wojciech Kętrzyński, wstęp i oprac. Andrzej Wakar; tytuł oryginału: „Aus dem Liederbuch eines Germanisierten”, przekład Andrzej Kamień, Erwin Kruk, Jerzy Ptaszyński, Olsztyn 1980: (recenzja), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” (3), 1982, s. 273-276.
- ↑ Janusz Jasiński, Jeszcze raz o polskiej tożsamości Wojciecha Kętrzyńskiego, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” (1), 1999, s. 146.
- ↑ a b c d e f g Eugeniusz Paukszta, Warmia i Mazury, Wydawnictwo Śląsk, Katowice, 1970, s. 151-152
- ↑ a b Władysław Chojnacki, Wojciech Kętrzyński w okresie mojej młodości 1937-1952, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” (3-4), 1992, s. 363.
- ↑ a b Biblioteka Narodowa, Aus dem Liederbuch eines Germanisierten 1854-1862 / Wojciech Kętrzyński; wstęp [Rewindykator polskości] Tadeusza Czapelskiego [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2022-08-21] (ang.).
- ↑ Aus dem Liederbuch eines Germanisierten 1854-1862 [online], polona.pl [dostęp 2022-08-21].
- ↑ a b c Wojciech (1838-1918) Kętrzyński, Aus dem Liederbuch eines Germanisierten 1854-1862, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1938 (Lwów : Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich)., 2017 [dostęp 2022-08-21].