Bánovce nad Bebravou
Bánovce nad Bebravou (niem. Banowitz, węg. Bán) – niewielkie, przemysłowe miasto na Słowacji w kraju trenczyńskim; ośrodek administracyjny powiatu Bánovce nad Bebravou. W 2011 roku miasto liczyło około 19,5 tys. mieszkańców.
 Kościół Najświętszej Trójcy | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Burmistrz |
Marián Chovanec[1] | ||
| Powierzchnia |
26,54[2] km² | ||
| Wysokość |
209[3] m n.p.m. | ||
| Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
+421 38[3] | ||
| Kod pocztowy |
957 01[3] | ||
| Tablice rejestracyjne |
BN | ||
Położenie na mapie kraju trenczyńskiego  | |||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
 48°43′N 18°16′E/48,716667 18,266667
| |||
| Strona internetowa | |||
Składa się z pięciu części: Bánovce nad Bebravou, Biskupice, Dolné Ozorovce, Horné Ozorovce, Malé Chlievany.
Historia Edytuj
Osadnictwo na terenie Bánovec nad Bebravou rozpoczęło się w epoce brązu. Pierwsza pisemna wzmianka o nich pochodzi z 1232. Według podania założone przez kolonistów z Moraw[6]. W 1376 otrzymały status wolnego miasta królewskiego. W średniowieczu stały się ważnym ośrodkiem rzemieślniczym. W 1633 zostały złupione przez Turków. Pierwsza szkoła podstawowa w mieście powstała w XVII wieku.
W drugiej połowie lat 50. XX w. w mieście wybudowano zakład produkcji ciężkich pojazdów samochodowych, włączony 1 stycznia 1958 r. w skład firmy Tatra. Jego zadaniami była pierwotnie produkcja podwozi ciężkich pojazdów samochodowych i schyłkowa produkcja samochodu ciężarowego Tatra 111, a wkrótce produkcja nowego modelu ciężkiego ciągnika Tatra 141. W latach 1967-1982 produkowano w nim różne wersje (w tym jako podwozia ciężkich pojazdów wojskowych) tu zaprojektowanego i wysoko ocenianego modelu Tatra 813, a później niektóre wersje jego następcy, Tatry 815. Od 1 kwietnia 1970 r. do 1 października 1990 r. fabryka działała jako samodzielny zakład koncernu Tatra. Po zmianie ustroju i prywatyzacji zakład funkcjonował pod markami VAB a.s. i Tatra-Sipox. Po całkowitym upadku produkcji podwozi samochodowych (początek l. 2000) na terenach dawnej Tatry funkcjonuje obecnie (koniec 2017 r.) park przemysłowy Kord Slovakia (tzw. Majského park), skupiający ponad 40 firm o różnych profilach produkcji (głównie branża metalowa), zatrudniających łącznie ok. 3500 osób[7]. Poza tym funkcjonują tu m.in. zakłady "Eterna" i "Zornica" (przemysł tekstylny), "Gabor" (niemiecka firma obuwnicza), "Milsy" (produkcja wyrobów mlecznych), a od 2003 r. firma Hella Slovakia Signal-Lighting s.r.o. (produkcja elementów i zespołów oświetleniowych do pojazdów samochodowych).
Zabytki Edytuj
- Kościół pw. Św. Mikołaja na cmentarzu Na vŕštku - pierwotnie gotycki, murowany, z przysadzistą wieżą na osi, kryty gontem. Jego początki niektóre źródła cofają do XIII w., choć bardziej realne jest datowanie go na początek wieku XV. Przebudowany w XVII w. w duchu renesansu, a następnie baroku w wieku XVIII (zmiany dotyczyły głównie wnętrza). Po wybudowaniu nowego kościoła parafialnego (p. niżej) niszczał i dopiero w 1989 r. doczekał się gruntownej renowacji[8].
- Kościół parafialny pw. Świętej Trójcy na rynku - murowany, pierwotnie klasycystyczny z 1802 r. Został w zasadzie obudowany na nowo po zbombardowaniu go przez Niemców we wrześniu 1944 r.
Przypisy Edytuj
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-26]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce [om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter)]. 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic: Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce. 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Aleksandr Petrov, Sborník Fr. Pestyho, Helység Névtára - seznam osad v Uhrách z r. 1864-65 jako pramen historicko-demografických údajů o slovenských a karpatoruských osadách., Praha: Česká akademie věd a umění, 1927, s. 137, OCLC 1135712402 (cz.).
- ↑ Nemec Marek: Majského park v Bánovciach láme rekordy, w
- ↑ Mirosław J. Barański: Inowiec. Ostatni tysięcznik Karpat Zachodnich [w:] "Gazeta Górska" R. XXIX, nr 3 (115), lato 2021, s. 28-33