Bóbrka (powiat leski)

wieś w województwie podkarpackim, powiecie leskim

Bóbrkawieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Solina[4]. Wieś leży w dolinie Sanu nad Jeziorem Myczkowskim na stokach dwóch wzniesień: Koziniec (521 m) z widocznym kamieniołomem oraz Żukowiec (502 m). Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 895[5]. Bóbrka zwana była także Bóbrką Damazówką lub Bóbrką Blizińskiego.

Bóbrka
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny w dawnej cerkwi
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

leski

Gmina

Solina

Liczba ludności (2020)

439[2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-623[3]

Tablice rejestracyjne

RLS

SIMC

0360508[4]

Położenie na mapie gminy Solina
Mapa konturowa gminy Solina, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Bóbrka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Bóbrka”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Bóbrka”
Położenie na mapie powiatu leskiego
Mapa konturowa powiatu leskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Bóbrka”
Ziemia49°24′59″N 22°26′55″E/49,416389 22,448611[1]

Według danych z 2011 roku miejscowość zamieszkiwało 390 osób[6].

Integralne części wsi Bóbrka[7][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0360514 Bazyle część wsi
0360520 Jawor część wsi

Wieś prawa wołoskiego, położona była w drugiej połowie XV wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[8]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.

Historia edytuj

Zachowane dokumenty z 1436 i 1441 wymieniają takie wsie jak Bóbrkę, Olszanicę, Uherce, Myczkowce, Rajskie i "inne". Dotyczą wsi założonej na prawie wołoskim pod nazwą Bóbrka jako własność szlachecka w dobrach SobieńLesko. Na podstawie podziału między Małgorzatą żoną Przedpełka Mościca z Wielkiego Koźmina a jej stryjem Mikołajem Kmitą z Wiśnicza kasztelanem przemyskim Małgorzata Kmita odstępuje Mikołajowi i jego synom zamek Sobień z wsiami do zamku należącymi: Olszanica, Bóbrka, Solina i in. Stanisław, Mikołaj i Jan bracia z Wiśnicza, synowie Mikołaja z Sobnia, w latach 1456–57 pozywają Jana Kmitę z Wiśnicza, kasztelana lwowskiego o gwałtowne zajęcie dóbr przypadłych in „sorte vulgariter loszem”: zamku Sobnia i wsi Załuż, Myczkowce, Bóbrka i in. Jan i Stanisław Kmitowie dziedzice na Sobniu w 1479 pożyczyli od Piotra z Rytarowiec podkomorzego sanockiego 200 grzywien, za które zastawili mu wsie Myczkowce, Bóbrka, zapewnili mu daninę w baranach i wieprzach z Bóbrki. Z kolei Piotr z Rytarowiec podkomorzy pożyczając od żony swej Elżbiety 100 grzywien zapisuje jej tę kwotę na pieniądzach posiadanych na wsiach Bóbrka i Myczkowce. W 1483 Jan Kmita z Sobnia zabezpiecza bratu swemu ks. Stanisławowi kanonikowi sandomierskiemu pożyczone od tegoż 1000 grzywien na czterech wsiach należących do zamku Sobnia: Myczkowce, Bóbrka i in. W 1486 kniaziowie z Soliny i Polany oraz 8 kmieci z Soliny, Bóbrki i Olszanicy ręczą swemu panu, Stanisławowi Kmicie, za poddanego Stecza z Bóbrki. Źródła wymieniają imiona mieszkańców Bóbrki: Iwan, Iwan Walter, Demetrius, Senko, Hrycz, Stecz kmiecie (chłopi). W 1486 kniaziowie z Soliny i Polany i 8 kmieci z Soliny, Bóbrki i Olszanicy poręczyli swemu panu, Stanisławowi Kmicie, za poddanego Stecza z Bóbrki. Z 1488 r. – kolejny dokument wymienia więcej miejscowości położonych w dolinie Sanu tj. Bóbrka Tworylne, Rajskie, Terkę (Tharnawkę), Wołkowyję, Berezkę, Solinę, Myczkowce, Uherce a właścicielem tej miejscowości jak i całego klucza Sobień – Lesko jest – Stanisław Kmita z Sobienia. Maciej podkomorzy sanocki i ks. Piotr (Balowie) bracia rodzeni z Nowotańca, Hoczwi i in. Skarżą Stanisława Kmitę z Sobnia, że nie chce sypać granic, gdzie ich brak, i odnawiać dawnych między ich wsiami: oba terpiczowy, Berezka, Wołkowyja, Terka (Tharnawka) z jednej a wsiami Myczkowce, Solina, Rajskie, Bóbrka, Tworylne z drugiej strony. W 1489 Stanisław Kmita zapisał żonie Katarzynie – córce Jana Amora z Tarnowa 6000 zł węg. Na połowie swych dóbr: zamek Sobień, wsie do zamku należące: Bóbrka, Solina i inne. W 1503 Stanisław Kmita gwarantuje Stanisławowi Derszniakowi -podkomorzemu przemyskiemu, terminowy zwrot długu 300 zł zastawem swych dóbr Solina, Bóbrka i Stefkowa Wola. W 1541 Piotr Kmita zapisuje swej żonie Barbarze z Felsztyna 5000 zł na dobrach Bóbrki i innych.

Nie ominęły Bóbrki najazdy Tatarów w 1624, Szwedów w 1655, czy Węgrów w 1657. W 1672 podczas ostatniego już najazdu czambułów tatarskich Nuradyn-Soltana, we wsi ocalały tylko 3 domy. Tatarzy ograbili i spalili wieś, a mieszkańców uprowadzili do niewoli. Wioska była wówczas własnością Zielińskiego.

Miejscowość Bóbrka należała m.in. do Kmitów i Skotnickich, Sokołowskich.

W 1876 majątek ziemski w Bóbrce otrzymał jako wiano (biorąc ślub z Pelagią z Sokołowskich) i zamieszkał tu Józef Franciszek Bliziński. W 1883 i 1884 r. Blizińscy gościli Oskara Kolberga[9]. W połowie 1888 r. z powodu problemów finansowych i gospodarczych małżeństwo wydzierżawiło Bóbrkę, przenosząc się do Krakowa[9]. Dwór Blizińskich obecnie jest zalany wodami zalewu Myczkowskiego.

Wieś zasłynęła również przez wydarzenia, jakie rozegrały się w 1932, kiedy to chłopi stanęli w obronie kapliczki upamiętniającej zniesienie pańszczyzny. Kapliczka stoi do dziś. 26 maja 1945 UPA powiesiła sołtysa Stefana Derenia – Polaka, a kilka dni później Władysława Tokarskiego.

W latach 1937–39 wybudowano we wsi murowaną cerkiew i kościół. W latach 60. XX w. kościół został uszkodzony w wyniku nieprawidłowej eksploatacji pobliskiego kamieniołomu i rozebrany w 1971. Cerkiew po wysiedleniu ludności ukraińskiej w latach 1947–57 użytkowana była jako magazyn, potem kilka lat jako świątynia prawosławna. W 1971 została przejęta przez Kościół rzymskokatolicki. Po remoncie i przebudowie w latach 1971–73 urządzono w niej kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa[10].

18 września 1944 wieś zajęły Armia Czerwona[11].

We wsi mieszkał Leon Chrapko[12].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 9670
  2. Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 4 [dostęp 2022-01-11]
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 86 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2015-10-12].
  6. Wieś Bóbrka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  7. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 223.
  9. a b Elżbieta Millerowa, ''Przemyskie'' Oskara Kolberga, [w:] Oskar Kolberg, Przemyskie. Suplement do tomu 35., Poznań: Instytut im. Oskara Kolberga, 2011, ISBN 978-83-921727-8-9, ISBN 978-83-62298-25-9.
  10. Stanisław Kryciński: Cerkwie w Bieszczadach. Oficyna Wydawnicza Rewasz, Pruszków 2005, s. 42, 43. ISBN 83-89188-38-4. OCLC 69495051.
  11. ВОВ-60 – Сводки. [dostęp 2012-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-18)].
  12. Ryszard Kulman. Pejzaże znaczeń. „Tygodnik Sanocki”. Nr 31, s. 15, 30 lipca 1999. 

Linki zewnętrzne edytuj