Błędowice

Błędowice
Bludovice
	Część miasta Hawierzowa
	; Kościół ewangelicki
Państwo	Czechy
Kraj	morawsko-śląski
Powiat	Karwinaw
Miasto	Hawierzów
W granicach Hawierzowa	1960
Populacja (2009); • liczba ludności	; 2566
Kod pocztowy	736 01
	Położenie na mapie Hawierzowa Błędowice; Bludovice
	Położenie na mapie Czech Błędowice; Bludovice
	Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego Błędowice; Bludovice
	49°45′59″N 18°26′19″E/49,766389 18,438611
	Multimedia w Wikimedia Commons

Błędowice (czes. Bludovice, niem. Bludowitz) – część miasta Hawierzowa w kraju morawsko-śląskim, w powiecie Karwina w Czechach, nad rzeką Łucyną. Wraz z Podlesiem i Żywocicami współtworzy gminę katastralną Bludovice. W 2009 r. liczba mieszkańców wynosiła 2566^[1], zaś w 2010 odnotowano 850 adresów^[2].

Przed znalezieniem się w granicach Hawierzowa w 1960 r. miejscowość nosiła nazwę Błędowice Dolne (cz. ^ⓘDolní Bludovice, niem. Nieder Bludowitz).

W Błędowicach znajdują się dwie szkoły podstawowe (polska i czeska), kościoły: luterański i rzymskokatolicki, trzy cmentarze.

Historia edytuj

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana w 1335 roku, w sprawozdaniu z poboru świętopietrza diecezji wrocławskiej na rzecz Watykanu sporządzonego przez nuncjusza papieskiego Galharda z Cahors wśród 10 parafii archiprezbiteratu w Cieszynie jako Bluda^[3]^[3]. Miejscowa parafia katolicka pw. św. Małgorzaty musiała więc powstać przed 1335, sama miejscowość być może przed okolicznymi miejscowościami wymienionymi w Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis z około 1305, jako że dokument ten nie wymienił większości najstarszych miejscowości kasztelani cieszyńskiej. Pierwsza wzmianka w postaci Bluda jest także rzadkim przypadkiem przed wprowadzeniem języka czeskiego w Księstwie Cieszyńskim (1431 rok), nazwy wykazującej czeską formę fonetyczną, tj. u w miejscu później zaświadczonej polskiej samogłoski nosowej (ę: Blandowicze – 1425, Blendowicze – 1592, Blendowice – 1652)^[4]. Późniejsza forma nazwy z końcówką patronimiczną -owice wywodzi się od imienia Błąd, choć możliwe jest to forma po adaptacji imienia pierwotnego założyciela wsi, jako którego podaje się czasem w źródłach osobę imieniem Bluda z Jiczyna, wzmiankowanego w 1297 jako et fideles nostri comites de Vriburch Bludo; Bludone dicto de Hycin^[5]. Ród Bludoviców był już prawdopodobnie w pierwszej połowie XIII wieku właścicielem niedalekiej osady Paskov^[6].

Wieś politycznie znajdowała się wówczas w granicach piastowskiego Księstwa Cieszyńskiego, będącego początkowo częścią Królestwa Polskiego, od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).

Parafia katolicka została ponownie wymieniona w podobnym spisie sporządzonym przez archidiakona opolskiego Mikołaja Wolffa w 1447 ponownie pod nazwą Bluda^[7]. W XV wieku funkcjonowała również zaadaptowana do języka niemieckiego forma nazwy Blaude^[5].

W 1450 wzmiankowane są duas Blandowicze willas, a więc w XV wieku doszło do rozdzielenia wsi na część Dolną i Górną (Błędowice Górne)^[5].

Początkowo w średniowieczu właścicielami Dolnych i Górnych Błędowic byli Bludowscy herbu Kornic. W dokumencie z 1461 r. pojawia się już jednak Jan Bludowski z Błędowic Dolnych, który jest pierwszym przedstawicielem osobnej rodziny — Bludowskich. W 1528 Jan Bludowski (ten sam co w 1461 lub jego syn) otrzymał od Jana z Pernštejnu, regenta cieszyńskiego, potwierdzenie rodzinnych przywilejów w Dolnych Błędowicach, których wkrótce sprzedał^[8].

Według austriackiego spisu ludności z 1910 roku Błędowice Dolne miały 2548 mieszkańców, z czego 2537 było zameldowanych na stałe, 2459 (96,9%) było polsko-, 45 (1,8%) niemiecko a 33 (1,3%) czeskojęzycznymi, 329 (12,9%) było katolikami, 2170 (85,2%) ewangelikami, 3 (0,1%) kalwinistami, 26 (1%) wyznawcami judaizmu, a 20 (0,8%) innej religii lub wyznania^[9].

Po podziale Śląska Cieszyńskiego w 1920 r. miejscowość stała się częścią Czechosłowacji, zaś w październiku 1938 r. została wraz z Zaolziem zaanektowana przez Polskę, a w II wojnie światowej przez nazistowskie Niemcy. Po wojnie przywrócona Czechosłowacji. W 1947 r. na północ od miejscowości zaczęło powstawać nowe osiedle robotnicze, które w ciągu kilku następnych lat rozciągnęło się również na północny obszar Błędowic Dolnych. 18 grudnia 1951 r. z gminy Błędowice Dolne wydzielono 230 hektarów, które wraz z 61 ha wydzielonych z Szonowa i 53 ha z Szumbarku utworzyły teren nowego miasta Hawierzów. Reszta Błędowice Dolnych znalazła się w jego granicach w 1960 r. jako Błędowice.

Z miejscowością związani byli Wiesław Adam Berger, polski pisarz i Józef Kiedroń, polski inżynier i polityk.

W miejscowości ma siedzibę jeden z polskich zespołów folklorystycznych na Zaolziu – Zespół Regionalny Błędowice^[10], założony w 1983 roku przez Dagmar Palarčík. Obecnie zespół tworzą 2 grupy taneczne (Mali Błędowianie, Zespół Regionalny Błędowice), grupa śpiewacza „Kamraci z kamratkami” i kapela „Kamraci”.