Błogosławiona Salomea
Błogosławiona Salomea (również Salomea Piastówna; ur. w 1211 lub 1212 w Krakowie, zm. 17 listopada 1268 w Skale) – polska księżniczka, księżna halicka, zakonnica w Zakonie Świętej Klary (klarysek), dziewica, pierwsza klaryska polskiej gałęzi tego zakonu oraz błogosławiona Kościoła katolickiego.
| ||
dziewica, księżna, zakonnica | ||
![]() | ||
| ||
Data i miejsce urodzenia | 1211 lub 1212 Kraków | |
Data i miejsce śmierci | 17 listopada 1268 Skała | |
Księżna halicka | ||
Okres sprawowania | 1219–1221 | |
Wyznanie | katolickie | |
Kościół | rzymskokatolicki | |
Inkardynacja | Zakon Świętej Klary (klaryski) | |
Śluby zakonne |
| ||
Beatyfikacja | Rzym przez Klemensa X (zatwierdzenie kultu) | 17 maja 1673|
Wspomnienie | 19 listopada | |
Atrybuty | gwiazda, lilia, krzyż, korona, habit klaryski | |
Patronka | Zawichostu, Skały | |
Szczególne miejsca kultu | Kościół św. Franciszka z Asyżu w Krakowie ul. Franciszkańska 2, Kościół św. Andrzeja w Krakowie ul. Grodzka 56. |
| ||
Miejsce spoczynku | Kościół św. Franciszka z Asyżu w Krakowie | |
Rodzice | Leszek Biały, Grzymisława Rurykowiczówna | |
Małżeństwo | Koloman Halicki (1225–1241) | |
Krewni i powinowaci | Bolesław III Krzywousty (pradziadek), Ingwar Jarosławicz (dziadek), Kazimierz II Sprawiedliwy (dziadek), Helena znojemska (babcia), Bolesław V Wstydliwy (brat), św. Kinga OSC (bratowa), św. Elżbieta Węgierska (szwagierka), Adelajda Kazimierzówna (ciocia), Konrad I mazowiecki (wujek) |
Źródła historyczneEdytuj
Głównym źródłem historycznym jest jej Żywot (łac. Vita sanctae Salomeae Reginae Haliciensis auctore Stanislao Franciscano) autorstwa franciszkańskiego teologa br. Stanisława z XIII wieku, spisany około 1401 będący podstawą jej przyszłego procesu beatyfikacyjnego[1]. Mówią o niej również inne przekazy średniowieczne: Kronika Mierzwy, Kronika wielkopolska czy Roczniki Małopolskie[2].
ŻyciorysEdytuj
Okres dzieciństwa i młodościEdytuj
Według jej łańcucha genealogicznego pochodziła z prostej linii piastowskiej, której protoplastą rodu był Piast, a następnie: Siemowit → Lestek → Siemomysł → Mieszko I → Bolesław I Chrobry → Mieszko II Lambert → Kazimierz I Odnowiciel. Salomea urodziła się w 1211 lub 1212 na Wawelu w Krakowie[3], jako córka księcia małopolskiego Leszka Białego (syna Kazimierza II Sprawiedliwego) z dynastii Piastów[4] i księżniczki Grzymisławy Rurykowicz, córki księcia łuckiego Ingwara Jarosławicza[5][6]. Została ochrzczona przez biskupa krakowskiego Wincentego Kadłubka, słynnego kronikarza dziejów Polski, późniejszego błogosławionego[7].
Dalsze jej losy stały się zależne od sytuacji politycznej, wymuszającej podjęcie odpowiedniej decyzji przez jej ojca Leszka. Sądzono wówczas, że koligacje rodzinne i zawierane w ten sposób małżeństwa pomiędzy rodzinami panujących są gwarantem pokoju pomiędzy sąsiadami i oddalają ewentualność konfliktu zbrojnego. Groźba najazdu węgierskiego stała się powodem zawarcia jesienią 1214 traktatu pomiędzy Leszkiem a królem węgierskim Andrzejem II w Spiszu, na mocy którego miało być utworzone królestwo halickie, na czele którego miał zasiadać syn króla Koloman Halicki zaślubiony przez córkę Leszka, Salomeę[8]. Początkowo rodzice jej zamierzali przeznaczyć ją do życia konsekrowanego (na zakonnicę), ale pod wpływem sytuacji politycznej i być może wpływu – jak przypuszczają historycy – możnowładców zmienili zdanie[9]. Po zawarciu układu spiskiego Andrzej II zwrócił się do papieża Innocentego III z prośbą o upoważnienie biskupa ostrzyhomskiego Johanesa von Merana do koronowania Kolomana na króla halickiego, który wyraził zgodę i w połowie 1215 nastąpiła jego koronacja[9]. Na skutek braku współdziałania militarnego Leszka i Andrzeja II w 1215 doszło jednak do zerwania tego układu[10]. Prowadzone później zatargi militarne przez jej ojca Leszka i sytuacja polityczna była powodem powrotu do koncepcji jego układu z Andrzejem II[11]. Kolejne takie porozumienie zawarto najprawdopodobniej w latach 1218–1219, którego potwierdzeniem miało być przybycie małoletniej Salomei na Węgry oraz jej zaręczyny, a następnie zawarcie małżeństwa z Kolomanem[12].
Prowadzona wówczas koalicja wojsk polskich i węgierskich doprowadziła wkrótce do wyparcia nieprzyjacielskich wojsk ruskich i zdobycia Halicza oraz przybycia tam pod koniec października 1219, 11-letniego Kolomana i zaręczonej z nim kilkuletniej Salomei[12]. Dwa lata później (1221) młoda para zmuszona była do opuszczenia Halicza wskutek najazdu i zwycięskiego kontrataku koalicji wojsk ruskich[13]. Schronili się oni wówczas do halickiej, warownej cerkwi Maryi Panny, poddając się po kilku dniach księciu nowogrodzkiemu Mścisławowi Mścisławiczowi, który wziął ich do niewoli na zamek najprawdopodobniej do Torczeska[14]. W wyniku prowadzonych rozmów pomiędzy Andrzejem II i Mścisławem doszło do porozumienia z końcem października 1221, w wyniku którego młoda para została uwolniona, rezygnując tym samym z tronu halickiego[14]. Po opuszczeniu Halicza młoda para udała się na dwór węgierski[15]. Około roku 1225 młoda para osiągnęła stosowny wiek do uroczystego potwierdzenia ich związku małżeńskiego[15]. Przy potwierdzeniu małżeństwa zawarto jednocześnie porozumienie odnośnie jej ślubu czystości, który był gwarantem jej dziewictwa[15].
Z przekazów źródłowych wynika, że prowadziła ona wówczas życie pełne umartwień, poświęcone rozmyślaniu, modlitwie, nocnym czuwaniom i praktykom postnym[16]. Zaczęła ona wówczas nosić na sobie włosiennicę, w celu praktyk pokutnych[16]. W 1226 starzejący się król Węgier Andrzej II sporządził testament, w którym mianował Kolomana jako rządcę Slawonii, Dalmacji i Kroacji (dzisiejsza Słowenia, Dalmacja i Chorwacja)[16][17]. Młoda para wkrótce na przydzielonych ziemiach prowadziła skuteczną działalność misyjną, sprowadzając tam zgromadzenia zakonne czy budując liczne kościoły[16].
W 1234, gdy urodziła się jej krewna Kinga, późniejsza święta, zajęła się ona jej wychowaniem i formacją duchową[18]. Historycy przypuszczają, że miała ona jakiś wpływ na zawarcie małżeństwa Kingi i Bolesława V Wstydliwego, kiedy przybyła z misją do Ostrzyhomia, aby odebrać małoletnią Kingę, by przewieźć ją na dwór krakowski[18][19].
W wyniku najazdu wojsk tatarskich na Europę w 1241 i bitwy wojsk węgierskich z nimi na równinie Mohi nad rzeką Sajó został ranny od kilku strzał jej mąż Koloman, który w drugiej połowie czerwca 1241 zmarł na skutek odniesionych ran[20].
W zakonie sióstr klarysekEdytuj
W maju 1243, będąc wdową przybyła ona do Krakowa, poświęcając się życiu duchowemu[20]. W 1245 w Sandomierzu podczas I kapituły franciszkanów dokonano uroczystego aktu obłóczyn, na którym otrzymała ona z rąk prowincjała czesko-polskiego o. Rajmunda OFMConv. habit klaryski oraz przyjęła welon, który nałożył jej biskup krakowski Jan Prandota, obierając w ten sposób dalszą drogę życia konsekrowanego[21]. Przypuszcza się, że będąc wcześniej w Slawonii przyjęła ona habit i regułę franciszkańską zostając tercjarką[21]. Początkowo po obłóczynach przebywała ona najprawdopodobniej na dworze jej brata Bolesława Wstydliwego w Sandomierzu (drugim jego dworze po Krakowie), będąc w pobliżu klasztoru franciszkanów[21]. Wkrótce książę Bolesław ufundował w 1245 klasztor żeński w Zawichoście koło Sandomierza, sprowadzając klaryski z Pragi oraz osadzając tam Salomeę[21]. Ponadto ufundował on 18 kwietnia tegoż roku szpital św. Franciszka w Sandomierzu wraz z przynależnymi włościami i uposażeniami, których nadanie potwierdził papież Aleksander IV bullą z 2 sierpnia 1245[22]. Przywilej fundacyjny został potwierdzony przez Bolesława Wstydliwego 2 marca 1257 w Korczynie[22].
Z uwagi na potencjalne zagrożenie nieprzyjacielskimi najazdami Tatarów klasztor został wkrótce przeniesiony (najprawdopodobniej w 1259) przez Bolesława do Skały pod Krakowem, zwanej również Kamieniem Panny Maryi, przez wydanie stosownego dokumentu fundacyjnego 3 maja 1259, który potwierdził bullą z 6 sierpnia 1260 papież Aleksander IV[23]. 10 listopada 1267 dokonała ona lokacji Skały na prawie średzkim, której sołtysem został Dytmar Wolk[24].
Latem, 30 sierpnia 1268 w obecności m.in. Bolesława Wstydliwego, biskupa krakowskiego Pawła z Przemankowa spisała w Skale swój testament przekazując na jego mocy wszystkie indywidualne dobra (majątki i ruchomości) na rzecz ksieni i całego konwentu sióstr klarysek, natomiast kosztowności (m.in. krzyże, kielichy, szaty i obrazy) przekazała na rzecz imienniczki, swojej krewnej Salomei OSC, córki księcia mazowieckiego Konrada, która była skalską klaryską[25]. Księgozbiór (m.in. księgi, graduały) ofiarowała pod opiekę swemu lektorowi Borzysławowi[25]. Zmarła wkrótce w klasztorze w Skale 17 listopada tegoż roku (podawana jest też data 3 lub 10 listopada)[26]. Ciało zmarłej umieszczono na marach, które przez osiem dni wystawiono w chórze klasztornym, a następnie pochowano je początkowo w klasztornym grobie ziemnym. 22 maja lub 21 czerwca 1269 zwłoki jej zostały uroczyście przeniesione ze Skały do Krakowa (z udziałem m.in. Kingi) i umieszczone w środku kościoła franciszkanów, pod posadzką w specjalnej krypcie[27].
GenealogiaEdytuj
Tablica rodowodowa[28] | ||||||||||||||||
Prapradziadkowie | Władysław I Herman, książę Polski (1043–4.06.1102) Judyta Przemyślidka, księżna Polski (1057–25.12.1086) |
Henryk, hrabia Bergu (1073–24.09.1122) Adelajda von Vohburg (1075–1.12.1125) |
Luitpold Znojemski, książę znojemski (1072–15.03.1112) Ida Babenberg (1076–1115) |
Urosz I Wukanowicz, władca Raszki (1072–1162) Anna Diogenissa (1074–1145) |
Izjasław II Pantelejmon, wielki książę kijowski (1097–13.11.1154) Agnieszka Liubava, księżniczka niemiecka (1107–1151) |
Władysław II Przemyślida, książę i król Czech (1110–18.01.1174) Gertruda Babenberg, księżniczka austriacka (23.02.1119–4.08.1150) |
? | ? | ||||||||
Pradziadkowie | Bolesław III Krzywousty, książę Polski (20.08.1085–28.10.1138) Salomea z Bergu, księżna Polski (1093–27.07.1144) |
Konrad II Znojemski, książę znojemski (1097–1161) Maria serbska, księżniczka serbska (1104–1189) |
Jarosław Izjasławicz, książę kijowski (1132–1180) Gertruda, księżniczka czeska (1149–?) |
? | ||||||||||||
Dziadkowie | Kazimierz II Sprawiedliwy, książę Polski (1138–5.05.1194) Helena znojemska, księżniczka morawska (1145–1206) |
Ingwar Jarosławicz, książę drohobuski (1152–1220) ? | ||||||||||||||
Rodzice | Leszek Biały, książę Polski (1184–24.11.1227) Grzymisława Rurykowicz, księżna krakowska (1195–8.11.1258) | |||||||||||||||
Salomea Piastówna, księżna halicka, klaryska (1212–17.11.1268) |
Proces beatyfikacyjnyEdytuj
Początkowo jej kult pielęgnowano u grobu w kościele franciszkanów, do którego pielgrzymowano, a następnie cześć odbierała również w pobliskim kościele św. Andrzeja, do którego około 1318 przeniosły się siostry klaryski[29]. W podzięce za otrzymane łaski przez pątników za jej przyczyną składano u jej grobu liczne wota, a następnie zaczęto te łaski spisywać, z myślą o wyniesieniu jej w przyszłości na ołtarze[30]. W 1340 dokonano otwarcia jej grobowca, rozdzielając jej szczątki do dwóch trumien[30]. W jednej, drewnianej złożono czaszkę i kości do pasa włącznie, natomiast kości miednicy oraz nóg przełożono do drugiej ołowianej trumny, po czym złożono je obie w jednym grobowcu[30]. W drugiej połowie XVI wieku nad grobowcem wybudowano ołtarz z jej wizerunkiem oraz baldachimem[30].
Z inicjatywy ojców franciszkanów oraz sióstr klarysek podjęto starania w celu rozpoczęcia procesu jej beatyfikacji, będącego następstwem cudów i łask dokonanych za jej wstawiennictwem[31]. 6 marca 1630 dokonano ponownego otwarcia jej grobowca przy udziale specjalnie powołanej komisji, z myślą o przeniesieniu jej szczątków na inne miejsce w kościele[31]. Szczątki z obu trumien połączono, składając je w nowej ołowianej trumience, wyodrębniając jednocześnie dwie cząstki (małe fragmenty ręki i nogi) dla klasztoru klarysek krakowskich[32]. Trumienkę następnie złożono w przeznaczonej specjalnej kaplicy kościelnej Cechu Cieśli, usytuowanej w kącie północnego ramienia transeptu od ul. Brackiej, zwaną odtąd Kaplicą Salomei[32]. Kaplice tę następnie odrestaurowano, w ołtarzu marmurowym fundacji Zborowskich umieszczono jej wizerunek ofiarowany przez abp. Henryka Firleja[32]. W kaplicy tej złożono również szczątki jej brata Bolesława Wstydliwego[32].
W oparciu o upoważnienie Kongregacji ds. Obrzędów z Rzymu, biskup krakowski Piotr Gembicki dekretem z 6 września 1650 powołał trybunał dla przeprowadzenia procesu informacyjnego w następującym składzie[33]:
- bp dr Mikołaj Oborski – przewodniczący trybunału, sufragan krakowski
- ks. dr M. A. Rudzki – protonotariusz apostolski, prepozyt kolegiaty wieluńskiej, profesor seminarium katedralnego
- ks. Jan Romiszewski – scholastyk krakowski, prepozyt łętowski, profesor kolegium św. Floriana w Krakowie, sekretarz królewski
- ks. dr J. Speroniusz – profesor Akademii Krakowskiej, kanonik kolegiaty św. Floriana w Krakowie
- o. dr Jacek Liberiusz CRL – prepozyt Kanoników Regularnych klasztoru Bożego Ciała w Krakowie
- o. dr Franciszek Marcinkowski OFMConv. – reprezentant polskiej prowincji franciszkanów i sióstr klarysek, prokurator procesu
- dr J. Smoleński – protokolant, notariusz Stolicy Apostolskiej
- W. Gniewisz – relator
- A. Razowski – relator
- S. Stankiewicz – woźny
- K. Kozanecki – woźny
W okresie od 9 grudnia 1650 do 8 lutego 1651 trybunał przesłuchał w Krakowie i Skale 43 świadków, zeznających w sprawie jej kultu i doznanych łask za jej przyczyną[34]. 12 kwietnia 1651 proces informacyjny został zamknięty przez bp. Piotra Gembickiego, a akta zostały przekazane Stolicy Apostolskiej, celem dalszego postępowania[35]. W wyniku stwierdzonych niejasności w dokumentacji i niedokładności proces nie został zakończony pomyślnie, a wniosek oddalono[35]. W 1660 król Jan Kazimierz i jego żona Ludwika Maria Gonzaga wraz z biskupami zwrócili, się z prośbą do papieża Aleksandra VII o wznowienie procesu jej beatyfikacji, który następnie zlecił 2 lipca tegoż roku Kongregacji ds. Obrzędów wznowienie postępowania[35]. Kongregacja ta 13 grudnia 1660 zleciła bp. Andrzejowi Trzebickiemu powołanie trybunału, celem przeprowadzenia nowego procesu informacyjnego[35]. Trybunał procesowy został utworzony przez bp. Trzebickiego 9 lipca 1663 w następującym składzie[36]:
- bp dr Mikołaj Oborski – przewodniczący trybunału, sufragan krakowski
- ks. dr Jan Chryzostom Bodzenta – protonotariusz apostolski
- ks. dr Paweł Sarnowski
- ks. dr Andrzej Kucharski – profesor Akademii Krakowskiej
- o. dr Franciszek Marcinkowski OFMConv. – prokurator procesu
- ks. dr Mateusz Kazimierz Ostrowski – notariusz apostolski, subpromotor procesu
- Jakub Andrzej Pawłowski – protokolant, notariusz apostolski
- J. Skierczyński – notariusz apostolski
- o. Albert Wielecki OFMConv. – woźny
- o. Jan Stawicki OFMConv. – woźny
W okresie od 26 listopada 1663 do 26 listopada 1664 trybunał przesłuchał 42 świadków w Krakowie i Skale, w tym m.in. abp. lwowskiego Jana Tarnowskiego[37]. 7 marca 1665 drugi proces informacyjny został zamknięty w kaplicy kolegiaty Wszystkich Świętych w Krakowie podczas uroczystości 11 marca tegoż roku, po czym akta zostały 15 grudnia 1665 przekazane do Stolicy Apostolskiej[38]. 6 maja 1673 Kongregacja po wnikliwej analizie dokumentacji przekazała sprawę papieżowi Klemensowi X do rozstrzygnięcia, który 17 maja tegoż roku zatwierdził kult Służebnicy Bożej s. Salomei, ogłaszając ją w ten sposób błogosławioną[38]. Fakt ten potwierdziła dekretem Kongregacja ds. Obrzędów 16 września 1673[38]. Brewe papieża (łac. Apostolicae servitutis officium) ogłaszającą ją błogosławioną nosi datę 18 grudnia 1673[38]. Ponadto papież zezwolił na odprawienie ku jej czci 17 listopada mszy świętej i oficjum o świętych dziewicach według brewiarza i Mszału Rzymskiego[38]. Uroczystości pobeatyfikacyjne odbyły się w Krakowie 16 listopada 1673 procesją z jej relikwiami z kościoła klarysek pw. św. Andrzeja do kościoła franciszkanów z udziałem bp. Mikołaja Oborskiego przy licznym udziale duchowieństwa i wiernych[39].
Po jej beatyfikacji Kaplicę ponownie odrestaurowano[39]. Pokryto ją miedzią, a na szczycie dachu umieszczono złocistą koronę z gałką i krzyżem[39]. Wcześniej, bo w 1671 o. Franciszek Marcinkowski OFMConv. ufundował nową trumienkę miedzianą (relikwiarz skrzynkowy) ze srebrnymi ornamentami, trybowanym orłem oraz symbolicznymi figurkami[39]. Po pożarze kościoła franciszkanów w 1850 Kaplicę tą ponownie odnowiono[40]. Pod mensą umieszczono leżącą marmurową postać bł. Salomei dłuta Stanisława Wójcika[40].
Warto dodać, że w 2011 odpowiadając na prośbę s. Barbary Dragon OSC, ksieni klasztoru Sióstr Klarysek w Krakowie, po uprzednim otrzymaniu Instrukcji Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, kard. Stanisław Dziwisz powołał Komisję w celu kanonicznych oględzin i pobrania jej relikwii, czczonych w relikwiarzach w tymże klasztorze[41]. Dokonano ich oczyszczenia, pobrano cząstki kości do nowych relikwiarzy i nałożono nowe lakowe pieczęcie Krakowskiej Kurii Metropolitalnej[41].
UpamiętnienieEdytuj
W kościele franciszkanów w Krakowie, poza jej kaplicą gdzie spoczywają jej doczesne szczątki, znajduje się duża, mosiężna płyta na posadzce prezbiterium, na wprost ołtarza głównego. Znajduje się ona nad kryptą, gdzie w latach 1269–1630 pierwotnie spoczywała. Ponadto w kościele znajduje się poświęcony jej witraż, wykonany wg projektu Stanisława Wyspiańskiego[42].
W kościele św. Andrzeja w Krakowie jeden z bocznych ołtarzy jest jej poświęcony[43]. Ponadto znajduje się tu wiele malowideł i obrazów związanych z jej życiem[43]. W chórze zakonnym jest ołtarzyk, na którym umieszczono jej część relikwii[43]. Ponadto klasztor jest w posiadaniu m.in. jej włosiennicy, różańca, odręcznego testamentu, graduału późnoromańskiego z XIII wieku, pisanego na pergaminie[43][17]. Cenną pamiątką po niej jest mozaika z XII wieku, ułożona z kolorowych kamyczków na wosku z wizerunkiem Matki Bożej[43]. Na szafach zakrystyjnych w kapitularzu znajduje się kolekcja 24 obrazów z jej życia, które ufundowała ksieni s. Ludwika Zamoyska OSC w 1690[43].
Powstało wiele modlitw ku jej czci oraz około 35 pieśni[44]. Ułożono specjalne godzinki i litanię[44]. Specjalną cześć oddają jej w konwencie siostry klaryski 6 marca (odnalezienie relikwii) oraz – po reformie kalendarza liturgicznego – 19 listopada (wspomnienie liturgiczne)[44].
W Grodzisku znajduje się tzw. Pustelnia błogosławionej Salomei, budynek w rzucie zbliżonym do kwadratu, m.in. z kamiennym łóżkiem oraz ołtarzykiem bł. Salomei, przy którym – według tradycji – się modliła[45]. W 1689 ks. Sebastian Piskorski nazwał skałę wydobywaną w niewielkim łomie na wschodnim zboczu Doliny Prądnika, w południowej części wzgórza Grodzisko, na którym wzniesiono Pustelnię bł. Salomei „Marmurem bł. Salomei”, unikatowym kamieniarskim materiałem zdobniczym[46].
W Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy znajduje się obraz malowany w 1837 przez Maksymiliana Piotrowskiego z wizerunkiem błogosławionej[47].
W 1889 we Lwowie utworzono Towarzystwo bł. Salomei, którego celem były uczynki miłosierdzia, opieka i pomoc wdowom[48]. W kościele Polskiej Parafii Personalnej w Budapeszcie przy ulicy Óhegy utca 11 (węg. Lengyel nemzetiségi templom) znajduje się witraż jej poświęcony[49][50].
18 listopada 2012 dekretem biskupa kieleckiego Kazimierza Ryczana utworzono kościół Wniebowzięcia NMP i św. Józefa Robotnika w Ojcowie-Grodzisku diecezjalnym Sanktuarium Salomei Piastówny[51]. W Sanktuarium tym znajduje się ozdobiony koralami relikwiarz z cząstką jej kości. Od 2012 z inicjatywy Rady Parafialnej kościoła św. Jana Chrzciciela, akceptacji władz miasta oraz zgodzie Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z Rzymu stała się ona patronką Zawichostu[52]. Ponadto od 5 czerwca 2017 dekretem tej Kongregacji została ogłoszona patronką miasta Skały[53]. Od 2012 na wniosek społeczności gimnazjum, uchwałą Rady Miasta w Skale została ona patronką tamtejszego gimnazjum (od 2017 szkoły podstawowej nr 2)[54].
24 września 2013 w Żukowie z siedzibą w Kartuzach utworzono z inicjatywy Teresy Dyl-Sosnowskiej fundację „Ocalić Źródło” im. bł. Salomei, której celem jest działalność na rzecz szeroko rozumianej ekologii i ochrony środowiska[55].
Warto dodać, że w sześciu miejscowościach w Polsce, a mianowicie w: Częstochowie[56], Głogowie[57], Leszczach[58], Skale[59], Szczecinie[60] i Zielonej Górze[61] jedną z ulic nazwano jej imieniem.
Decyzją konwentu klarysek z ksieni s. Joanną Długą OSC, okres od 19 listopada 2017 do 19 listopada 2018 ustanowiono czasem szczególnego roku jubileuszowego przed uroczystościami 750. rocznicy jej śmierci[62]. Z tej okazji każdego 19. dnia miesiąca w klasztorze krakowskim trwała specjalna nowenna przed tymi uroczystościami[62][63]. W roku jubileuszowym konwent sióstr klarysek odwiedził 11 marca 2018 prezydent Polski Andrzej Duda[64]. 29 lipca 2018 (w roku jubileuszowym) cząstka relikwii bł. Salomei została przekazana przez siostry klaryski do kościoła NMP Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II w Toruniu, które jest związane z Radiem Maryja[65].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 36.
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 37.
- ↑ Kajetan Rajski: Bł. Salomea – księżna i klaryska. W: Polonia Christiana [on-line]. pch24.pl, 2013-11-19. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Furtki piastowskie. W: Dynastia Piastów - strona rodzinna [on-line]. genealogia.okiem.pl. [dostęp 2017-05-06].
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 38–40.
- ↑ 19 listopada. Błogosławiona Salomea, dziewica. W: Internetowa Liturgia Godzin [on-line]. brewiarz.pl. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Żywot błogosławionej Salomei, wdowy i klaryski, księżnej halickiej. W: Regnum Christi [on-line]. regnumchristi.com.pl, 2017-01-07. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 40–41.
- ↑ a b Bar, Kanior 1987 ↓, s. 41.
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 42.
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 42–44.
- ↑ a b Bar, Kanior 1987 ↓, s. 44.
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 44–45.
- ↑ a b Bar, Kanior 1987 ↓, s. 45.
- ↑ a b c Bar, Kanior 1987 ↓, s. 46.
- ↑ a b c d Bar, Kanior 1987 ↓, s. 47.
- ↑ a b Błogosławiona Salomea (1211 lub 1212 - 1268). W: Siostry klaryski. Klasztor w Krakowie [on-line]. klaryski.pl. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ a b Bar, Kanior 1987 ↓, s. 48.
- ↑ Tajne poselstwo Salomei. Czy błogosławiona Salomea wysłała potajemnie Kingę do Polski?. W: Klasztor klarysek w Starym Sączu [on-line]. klaryski.sacz.pl. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ a b Bar, Kanior 1987 ↓, s. 49.
- ↑ a b c d Bar, Kanior 1987 ↓, s. 50.
- ↑ a b Bar, Kanior 1987 ↓, s. 52.
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 52–53.
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 54.
- ↑ a b Bar, Kanior 1987 ↓, s. 56.
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 56–57.
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 57.
- ↑ Salomea Piastówna. geni.com. [dostęp 2018-01-03].
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 58.
- ↑ a b c d Bar, Kanior 1987 ↓, s. 59.
- ↑ a b Bar, Kanior 1987 ↓, s. 61.
- ↑ a b c d Bar, Kanior 1987 ↓, s. 62.
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 63–64.
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 64.
- ↑ a b c d Bar, Kanior 1987 ↓, s. 65.
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 65–66.
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 66.
- ↑ a b c d e Bar, Kanior 1987 ↓, s. 67.
- ↑ a b c d Bar, Kanior 1987 ↓, s. 68.
- ↑ a b Bar, Kanior 1987 ↓, s. 69.
- ↑ a b Kraków: Kanoniczne oględziny i pobranie relikwii bł. Salomei. W: Serwis informacyjny konferencji wyższych przełożonych zakonów męskich w Polsce „Życie Zakonne” [on-line]. zyciezakonne.pl, 2011-11-01. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Zabytki (Witraże Wyspiańskiego). franciszkanska.pl. [dostęp 2017-09-09].
- ↑ a b c d e f Bar, Kanior 1987 ↓, s. 70.
- ↑ a b c Bar, Kanior 1987 ↓, s. 71.
- ↑ Pustelnia bł. Salomei. W: Ojcowski Park Narodowy [on-line]. ojcowskiparknarodowy.pl. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Marmur bł. Salomei. geotyda.pl. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Inga Kopciewicz: 200 rocznica urodzin Maksymiliana Antoniego Piotrowskiego. muzeum.bydgoszcz.pl, 2013-06-06. [dostęp 2017-05-06].
- ↑ Bar, Kanior 1987 ↓, s. 74.
- ↑ Leszek Wątróbski: Dobrze być Polakiem na Węgrzech. W: Dziennik Kijowski [on-line]. dk.com.ua, 2014. [dostęp 2017-05-06].
- ↑ Lengyel nemzetiségi templom (mapa) 1:6000 (węg. • cz.). mapy.cz. [dostęp 2017-05-06].
- ↑ Ustanowienie Sanktuarium bł. Salomei Piastówny. W: Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia NMP i św. Józefa Robotnika w Ojcowie-Grodzisku [on-line]. ojcow-grodzisko.pl. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Małgorzata Płaza: Błogosławiona Salomea została patronką Zawichostu. W: „Echo Dnia” [on-line]. echodnia.eu, 2012-11-20. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Bł. Salomea została ogłoszona patronką miasta Skały. W: Diecezja kielecka [on-line]. diecezja.kielce.pl. [dostęp 2018-03-13].
- ↑ Lesław Adamczyk: Błogosławiona Salomea patronką gimnazjum w Skale. wiadomosci24.pl, 2012-05-22. [dostęp 2017-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-20)].
- ↑ Statut fundacji „Ocalić Źródło” im. bł. Salomei. W: Ocalić Źródło. Fundacja im. bł. Salomei [on-line]. fundacja-salomea.pl, 2013-09-25. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Częstochowa (mapa) 1:6000 (pol. • cz.). mapy.cz. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Głogów (mapa) 1:6000 (pol. • cz.). mapy.cz. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Leszcze (mapa) 1:3000 (pol. • cz.). mapy.cz. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Skała (mapa) 1:6000 (pol. • cz.). mapy.cz. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Szczecin (mapa) 1:6000 (pol. • cz.). mapy.cz. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ Zielona Góra (mapa) 1:6000 (pol. • cz.). mapy.cz. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ a b Jubileuszowy rok bł. Salomei. W: Siostry Klaryski. Klasztor w Krakowie [on-line]. klaryski.pl. [dostęp 2018-03-14].
- ↑ Bogdan Gancarz: Nowenna przed jubileuszem bł. Salomei. W: „Gość Niedzielny” [on-line]. krakow.gosc.pl, 2018-02-18. [dostęp 2018-03-14].
- ↑ Kraków: prezydent RP Andrzej Duda odwiedził klasztor sióstr klarysek. radom.jezuici.pl, 2018-03-11. [dostęp 2018-03-14].
- ↑ Agnieszka Czylok / Joanna Folfasińska: Ponad wszystko miłość - relikwie bł. Salomei w Toruniu. opoka.news, 2018-08-01. [dostęp 2018-11-05].
BibliografiaEdytuj
- Joachim Roman Bar OFMConv., o. Marian Kanior OSB: Błogosławiona Salomea. T. 11. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1987, seria: Polscy święci. (pol.)
- Alojzy Karwacki: Błog. Salomea za życia i po śmierci. W siedemsetną rocznicę jej urodzin. Kraków: Nakładem OO. Franciszkanów - drukarnia „Prawdy”, 1911. OCLC 809483478.
- Błogosławiona Salomea. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 1935, seria: Kłosy z bożej roli nr 27. OCLC 52639579.
- Ks. Aleksander Syski: Pustelnia św. Salomei. New Britain: Drukiem „Przewodnika Katolickiego”, 1943. OCLC 830519847.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Archidiecezja krakowska: Ponad wszystko miłość - bł. Salomea pierwsza polska Klaryska. (film). W: Wiara i Życie [on-line]. youtube.com, 2018-02-26. [dostęp 2018-03-12].
- Ks. Piotr Pękalski: Żywoty świętych patronów Polski. Na dzień 17 listopada. Żywot błogosławionej Salomei, królowej halickiej, córki Leszka Białego. ultramontes.pl. [dostęp 2017-05-04].
- Bożena Weber: 800. rocznica urodzin bł. Salomei. Patronka i Matka z Piastowskiej dynastii. W: Tygodnik Rodzin Katolickich „Źródło” [on-line]. zrodlo.krakow.pl, 2011. [dostęp 2017-05-04].
- Błogosławiona Salomea patronka Zawichostu. Modlitewnik. (PDF). s.v3.tvp.pl. [dostęp 2017-05-04].
- Bł. Salomea (ok. 1211 - 1268). W: SS. klaryski [on-line]. adonai.pl. [dostęp 2017-05-04].
- Bł. Salomea (1212-1268). W: Serwis Prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię [on-line]. franciszkanie.pl, 2015-11-19. [dostęp 2017-05-04].
- Bł. Salomea. W: Miesięcznik Rodzin Katolickich „Nasza Arka” [on-line]. nasza-arka.pl, 2011-01. [dostęp 2017-05-04].
- Magda Dobrzyniak: Ksieni klarysek w Krakowie: ewangeliczny radykalizm bł. Salomei jest wciąż aktualny (rozmowa z ksieni klarysek krakowskich s. Joanną Długą OSC). ekai.pl, 2018-02-19. [dostęp 2018-03-14].