Błyszcze włoskowate

Błyszcze włoskowate
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	mchy
Klasa	prątniki
Rząd	rokietowce
Rodzina	krótkoszowate
Rodzaj	błyszcze
Gatunek	błyszcze włoskowate
	Nazwa systematyczna
	Tomentypnum nitens (Hedw.) Loeske; Deutsche Bot. Monatsschr. 22:82. 1911
Synonimy
	Camptothecium nitens (Hedw.) Schimp.; Homalothecium nitens (Hedw.) H. Rob.; Tomenthypnum nitens (Hedw.) Loeske;
	Camptothecium nitens (Hedw.) Schimp.; Homalothecium nitens (Hedw.) H. Rob.; Tomenthypnum nitens (Hedw.) Loeske;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Błyszcze włoskowate (Tomentypnum nitens (Hedw.) Loeske) – gatunek mchu należący do rzędu rokietowców.

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

Gatunek występuje w Europie (poza częścią południową), w północnej Azji i w Ameryce Północnej. Ponadto spotykany na Wyspie Niedźwiedziej i na Szpicbergenie^[3]. W Polsce rzadki^[4], w górach do 2010 m n.p.m.^[5]

Morfologia edytuj

Pokrój: Mech o wzniesionych, brunatnożółtych darniach, błyszczących w stanie suchym.
Budowa gametofitu: Łodygi brunatne o wysokości 4–15 cm są w starszych częściach gęsto okryte brunatnymi, gładkimi chwytnikami. Liście łodygowe wydłużonolancetowate, o długości 3 mm i szerokości 1 mm, sztywne, z 4–5 głębokimi podłużnymi fałdami, gałązkowe mniejsze, długości 2 i szerokości 0.5 mm. Brzegi liścia całe lub bardzo niewyraźnie ząbkowane (w nasadzie liścia). Komórki blaszki wydłużonolinearne.
Budowa sporofitu: Seta o wysokości do 4 cm, purpurowa, gładka, zakończona wydłużonojajowatą zgiętą puszką o długości 2 i szerokości 1 mm, która w stanie suchym jest zwężona przy ujściu^[3]^[5].

Ekologia edytuj

Gatunek występuje na siedliskach zasobnych w węglan wapnia, torfowiskach niskich i w grząskich olszynach, niekiedy także na torfowiskach przejściowych i kwaśnych młakach niskoturzycowych^[5]. W Polsce gatunek jest uznawany za relikt glacjalny, jeśli występuje na południe od linii ostatniego zlodowacenia^[3]. Zarodnikowanie na obszarze Polski odbywa się w lipcu i sierpniu^[5].

Zagrożenie i ochrona edytuj

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną^[6]. W Czerwonej liście mchów zagrożonych w Polsce uwzględniona jako gatunek narażony na wymarcie^[4].

Siedliska błyszcza włoskowatego w Polsce znajdujące się w systemie ochrony zagrożonych składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego „Natura 2000”^[7]:

Beskid Śląski
Beskid Żywiecki
Doliny: Górnej Rospudy, Kakaju, Radwi, Chocieli i Chotli, Rurzycy, Szeszupy, Wieprzy i Studnicy, Łupawy, Parsęty,
Dorzecze Regi,
Jeleniewo,
Mechowisko Manowo,
Moczary
Mokradła Kolneńskie i Kurpiowskie
Mszar Płociczno
Ostoje: Augustowska, Lidzbarska, Napiwodzko-Ramucka, Radomno, Zapceńska,
Pieniny
Pojezierze Sejneńskie
Torfowiska: Jonkowo-Warkały, Mieleńskie, Zocie,
Uroczyska Kujańskie

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Bronisław Szafran: Mchy (Musci). T. II. Warszawa: PWN, 1961, s. 198-199.
↑ ^a ^b R. Ochyra: Czerwona lista mchów zagrożonych w Polsce. W: K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Heinrich: Lista roślin zagrożonych w Polsce. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 1992, s. 79-85.
↑ ^a ^b ^c ^d Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007. ISBN 978-83-7073-248-6.
↑ Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764
↑ Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000: Tomentypnum nitens. [dostęp 2010-10-18]. (pol.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[goffinet-2] B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[Szafran-3] Bronisław Szafran: Mchy (Musci). T. II. Warszawa: PWN, 1961, s. 198-199.

[czerw-4] R. Ochyra: Czerwona lista mchów zagrożonych w Polsce. W: K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Heinrich: Lista roślin zagrożonych w Polsce. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 1992, s. 79-85.

[Kłosowscy-5] Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007. ISBN 978-83-7073-248-6.

[6] Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764

[7] Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000: Tomentypnum nitens. [dostęp 2010-10-18]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]