Balys Gajauskas
Balys Gajauskas (ur. 24 lutego 1926 w Grażyszkach na Suwalszczyźnie, zm. 28 września 2017[1] w Wilnie) – litewski dysydent i polityk, poseł na Sejm Republiki Litewskiej (1990–1996).
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 24 lutego 1926 Grażyszki | |
| Data i miejsce śmierci | 28 września 2017 Wilno | |
| Poseł na Sejm Republiki Litewskiej kadencji 1992–1996 | ||
| Okres | od 24 listopada 1992 do 22 listopada 1996 | |
Spis treści
ŻyciorysEdytuj
W młodości uczęszczał do szkoły w Kownie, gdzie działał w harcerstwie. W 1945 wstąpił do antysowieckiej organizacji niepodległościowej. Trzy lata później został zatrzymany przez funkcjonariuszy NKWD, następnie skazany na karę 25 lat łagru. Przebywał w Bałchaszu, Żezkazganie (1949–1956), później również w Mordowii (1956–1973). Po zwolnieniu z obozu objęty zakazem przebywania na Litwie. Cztery lata później ponownie skazany na karę 10 lat łagru i pięć lat zesłania za agitację antyradziecką. Przebywał w obwodzie permskim i Kraju Chabarowskim.
W 1979 wraz z innymi dysydentami został zgłoszony przez komisję Kongresu USA do pokojowej Nagrody Nobla. W 1981 uhonorowany Międzynarodową Nagrodą Pokoju i Wolności (Houston). Osiem lat później otrzymał medal wolności – za walkę o niepodległość Litwy, Łotwy i Estonii – przyznany przez Bałtycką Ligę Wolności.
W 1988 powrócił na Litwę. Rok później wybrano go na przewodniczącego Litewskiego Związku Więźniów Politycznych i Zesłańców, funkcję tę pełnił do 1997. W lutym 1990 został wybrany w skład Rady Najwyższej Litewskiej SRR, był jednym z sygnatariuszy Aktu Przywrócenia Państwa Litewskiego z 11 marca 1990. Przewodniczył komisji ds. badania działalności KGB na Litwie. W 1992 ponownie zasiadł w parlamencie, był członkiem sejmowego komitetu bezpieczeństwa narodowego. W 1996 uzyskał miejsce w Radzie Muzeum Upamiętnienia Historii Totalitaryzmu i Represji Politycznych Obwodu Permskiego.
W wyborach w 2004 był kandydatem Litewskiego Związku Narodowców w okręgu Fabianiszki[2].
PrzypisyEdytuj
- ↑ Mirė signataras Balys Gajauskas (lit.). vz.lt, 28 września 2017.
- ↑ Sejm litewski – Wybory 2004 (lit.)
BibliografiaEdytuj
- Trzeba nam desowietyzacji (wywiad z Lucyną Dowdo), „Gazeta Wyborcza” nr 18/1996 z 22 stycznia 1996, s. 16 (przedruk z „Kuriera Wileńskiego”)
- Nota biograficzna na stronie Sejmu Republiki Litewskiej (lit.)
Linki zewnętrzneEdytuj
- Portraits of Four Lithuanian Dissidents. Gajauskas, Plumpa-Pluira, Pranskūnaitė, Sadūnaitė (ang.). „Lituanus. Lithuanian Quarterlu Journal of Arts and Sciences” nr 2/1979.