Wikipedia

Barlinek

miasto w województwie zachodniopomorskim

Barlinek (niem. Berlinchen) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Barlinek. Najludniejsze miasto powiatu myśliborskiego. Z miastem graniczy Barlinecki Park Krajobrazowy[3].

Barlinek
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

myśliborski

Gmina

Barlinek

Prawa miejskie

1278

Burmistrz

Dariusz Zieliński

Powierzchnia

17,55 km²

Wysokość

56 m n.p.m.

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


13 663[1][2]
789,3 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 95

Kod pocztowy

74-320

Tablice rejestracyjne

ZMY

Położenie na mapie gminy Barlinek
Mapa konturowa gminy Barlinek, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Barlinek”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Barlinek”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Barlinek”
Położenie na mapie powiatu myśliborskiego
Mapa konturowa powiatu myśliborskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Barlinek”
Ziemia52°59′32″N 15°12′59″E/52,992222 15,216389
TERC (TERYT)

3210014

SIMC

0935268

Urząd miejski
Niepodległości 20
74-320 Barlinek
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Według danych z 31 grudnia 2019 Barlinek liczył 13 663 mieszkańców[1].

Położenie Edytuj

 
Zabytkowy pomost nad Jeziorem Barlineckim

Miasto położone jest nad kanałem Młynówka i jeziorami: Barlineckim, Chmielowym i Uklejno.

Według danych z 1 stycznia 2013 powierzchnia miasta wynosi 17,55 km²[4].

Barlinek początkowo był osiedlem rybackim w Wielkopolsce, po czym został włączony do Nowej Marchii[5]. Od czasu zakończenia II wojny światowej Barlinek zaliczany jest do Pomorza Zachodniego[6].

Nazwa Edytuj

Dawniej nazwą miasta było Nova Berlyn i Klein Berlin. Przed 1945 rokiem miało niemiecką nazwę Berlinchen.

Nazwa Barlinek została urzędowo wprowadzona rozporządzeniem ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r.[7] Wcześniej przez krótki okres powojenny funkcjonowała nazwa Berlinek[8][9], mająca jeszcze przedwojenną tradycję[10].

Historia Edytuj

 
Fragment średniowiecznych murów miejskich

Obszary, na których leży Barlinek podlegały początkowo państwu Piastów, a następnie osada była pod władaniem książąt wielkopolskich. Istnienie słowiańskiej osady potwierdza fakt, iż w miejscu gotyckiego Kościoła Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny istniało słowiańskie grodzisko[11].

Pod koniec XIII wieku tereny te zajęła Marchia Brandenburska, a wraz z tym rozpoczęła się niemiecka kolonizacja. Margrabiowie Otto V i Albrecht III zezwolili Heinrichowi Toyte na lokalizację miasta o nazwie Nova Beryn[12]. W 1278 r. Brandenburczycy nadali osadzie prawa miejskie, a miasto stało się nadgranicznym grodem obronnym. W połowie XIV w. Barlinek otrzymał mury obronne z dwoma bramami – Myśliborską (Soldiner Tor) i Młyńską (Mühlentor). Miasto doznawało licznych klęsk żywiołowych, jak zarazy i pożary (te ostatnie aż siedmiokrotnie). Podstawowe zajęcia mieszkańców stanowiły rolnictwo i hodowla bydła.

Od 1373 pod panowaniem Korony Czeskiej. W 1402 w Krakowie zawarto układ w sprawie zakupu miasta z regionem przez Polskę, jednakże ostatecznie zostało sprzedane Krzyżakom, do których należało do 1454. W 1410 najazdy Polaków i Pomorzan. Od 1454 miasto powraca pod rządy Brandenburgii. Od tego czasu miasto nieprzerwanie pozostawało pod władzą dynastii Hohenzollernów aż do 1918 r., wchodząc od 1701 r. w skład Prus, a od 1871 r. – Niemiec. W 1467 miasto oblegały wojska pomorskie.

Z rzemiosł poważniej rozwinęło się tkactwo, sukiennictwo, lniarstwo, podupadłe w połowie XIX w. Na przełomie XVIII i XIX w. czynna była tu papiernia. Pomyślna dla rozwoju gospodarczego miasta była druga połowa XIX w. Miasto stało się wówczas znacznym ośrodkiem gospodarczym. Rozwinęły swoją produkcję: garbarnia, fabryka pługów. W 1852 wielki pożar niszczy zabudowę rynku, ratusz i wieżę kościelną. W 1898 r. Barlinek uzyskał połączenie kolejowe z Choszcznem i Myśliborzem.

31 stycznia 1945 r. miasto zdobyte zostało przez oddziały radzieckie (XII Korpus Pancerny Armii Czerwonej); w wyniku walk oraz umyślnych podpaleń zniszczeniu uległo wówczas ponad 50% zabudowy. W następstwie II wojny światowej miasto znalazło się w granicach Polski. Miejscową ludność, która pozostała w mieście, przesiedlono za Odrę, a do Barlinka sprowadzono polskich osadników. W rezultacie częściowej, powojennej odbudowy Barlinek stał się uprzemysłowionym miasteczkiem Pomorza Zachodniego.

W latach 1954–1972 miasto był siedzibą władz gromady Barlinek. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa gorzowskiego.

Zabytki Edytuj

 
Kościół Niepokalanego Serca NMP
 
Kościół św. Bonifacego
  • fragmenty murów obronnych z XIV i XV w.;
  • kościół Niepokalanego Serca NMP z XIII i XIV w. (przebudowany w XIX w.);
  • domy mieszczańskie z XIX w.;
  • rynek miejski z „Gęsiarką” – fontanną wykonaną w 1912 r. przedstawiającą dziewczynkę z gęsią;
  • kościół św. Bonifacego z 1923 r.;
  • Młyn Papiernia – była fabryka papieru czerpanego, obecnie muzeum i siedziba Stowarzyszenia na Rzecz Ochrony Dziedzictwa „Młyn Papiernia”;
  • Plaża Miejska – wybudowana 1927 r. nad Jeziorem Barlineckim w unikalnym na Pomorzu stylu alpejskim
  • Szkoła Podstawowa nr 1 w Barlinku im.Tadeusza Kościuszki – została wybudowana jako klasztor, podczas II wojny światowej była szpitalem wojskowym;
  • parafialna cerkiew prawosławna Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny, wzniesiona jako kościół ewangelicki w XIX w.;
  • hala sportowa, jedna z pierwszych w Niemczech, wzniesiona w początkach XX w., 12 listopada 2010 r. na terenie hali wybuchł pożar;
  • Pałacyk Cebulowy – przedwojenna willa położona nad Jeziorem Barlineckim, później mieściła się w nim szkoła i Komenda Hufca ZHP Barlinek.

Demografia Edytuj

Według danych z 30 czerwca 2009 r. miasto miało 14 162 mieszkańców[13].

Piramida wieku mieszkańców Barlinka w 2014 r.[14]

 

Kultura Edytuj

 
Muzeum Regionalne
 
Pomnik gęsiarki na barlineckim rynku

Głównym animatorem działalności kulturalnej w mieście jest Barlinecki Ośrodek Kultury. Mieszczą się tutaj pracownie ceramiki unikatowej, teatralna i plastyczna, a także sekcja szachowa, krótkofalarska oraz działają zespoły taneczne. BOK jest organizatorem cyklicznych imprez: Lata Teatralnego, Ogólnopolskiego Pleneru Plastycznego i polsko-niemieckich warsztatów ceramicznych, plastycznych i teatralnych.

Na terenie miasta i gminy działa Harcerski Szczep Puszczy Barlineckiej należący do myśliborskiego hufca ZHP. Szczep składa się z 4 drużyn oraz Harcerskiego Klubu Łączności.

W Barlinku znajduje się Muzeum Regionalne.

Lokalnymi czasopismami są: Echo Barlinka, wydawane przez Towarzystwo Miłośników Barlinka oraz Puls Barlinka. Lokalne portale internetowe o charakterze informacyjnym to: Barlinek24.pl[15] oraz eBarlinek.pl[16]. Towarzystwo Miłośników Barlinka (TMB), działające w mieście od początku lat dziewięćdziesiątych, organizuje koncerty muzyki poważnej, bierze udział w festynach i interpeluje u władz samorządowych w sprawach mieszkańców dotyczących życia w Barlinku.

Każdego roku podczas Barlineckich Świętojanek wybierana jest Królowa Puszczy Barlineckiej[17].

 
Pamiątkowa tablica w miejscu zamieszkania szachowego mistrza świata Emanuela Laskera

Oświata Edytuj

Szkoły podstawowe Edytuj

  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki
  • Szkoła Podstawowa nr 4 im. Henryka Sienkiewicza
  • Niepubliczna Szkoła Podstawowa „Radosna”[18]

Szkoły ponadpodstawowe Edytuj

  • Zespół Szkół i Placówek Oświatowych im. kpt. hm. Andrzeja Romockiego „Morro”

Inne Edytuj

  • Centrum Edukacyjne „Dydaktyk”
  • Centrum Edukacyjne „Konsul”
  • Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom „Bratek”[19]

Wspólnoty wyznaniowe Edytuj

 
Cerkiew prawosławna Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny
 
Kościół św. Wojciecha BM

Kościół katolicki Edytuj

Miasto jest siedzibą Dekanatu Barlinek[23].

Prawosławie Edytuj

Protestantyzm Edytuj

Restoracjonizm Edytuj

Gospodarka Edytuj

Drobny przemysł: odzieżowy i materiałów budowlanych. Zakłady przemysłu drzewnego (obecnie spółka produkcyjna Barlinek Inwestycje Sp. z o.o. należąca do Barlinek S.A. z siedzibą w Kielcach - jedna z największych tego typu firm na świecie[30]), zakład „HaCon” zajmujący się produkcją konstrukcji stalowych oraz odlewów żeliwnych (dawna huta żeliwa przy ZUO „Bomet”), METPOL-BARLINEK (należący do grupy kapitałowej HOLDING-ZREMB Gorzów S.A.) specjalizujący się w wykonawstwie spawanych i skręcanych konstrukcji stalowych, GBS Bank (dawniej GBS w Barlinku), fabryka drzwi i mebli Borne Furniture, firma ESTO produkująca tekturę, kartony oraz opakowania tekturowe, rozlewnia gazu firmy Gaspol, Nadleśnictwo Barlinek. Kiedyś istniał sporej wielkości zakład - ZUO „Bomet” zajmujący się produkcją części do okrętów[31][32]. Obecnie na tym terenie funkcjonuje kilka mniejszych firm, w tym m.in. Int. Production JCS[33].

Na terenie Barlinka utworzono podstrefę Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomiczna, obejmującą wyznaczonych 5 kompleksów[34].

Transport Edytuj

 
Barlinek na planie gminy

W mieście krzyżują się dwie drogi wojewódzkie:

Przez Barlinek przebiega też nieczynna linia kolejowa Myślibórz – Choszczno.

Handel Edytuj

Handel w Barlinku z roku na rok coraz bardziej się rozwija. Na terenie gminy znajduje się wiele sklepów takich jak:

Jesienią 2020 roku, w miejscu gdzie wcześniej stał dom towarowy „Barola” otwarto w Barlinku galerie handlową „Hosso”, w której znajdują się m.in.:

Sport Edytuj

Barlinek jest promowany jako „Europejska Stolica Nordic Walking”. Wokół miasta zostało wytyczonych 7 tras o zróżnicowanym stopniu trudności, łącznie 54 km[35].

Dla wszystkich amatorów aktywnego wypoczynku Barlinek oferuje wiele atrakcji sportowo-rekreacyjnych: rejsy pod żaglami, pływanie łódkami, kajakami, przejażdżki konne, biegi leśne, kręgle, bogate łowiska ryb oraz leśne ostępy pełne łownej zwierzyny i owoców runa leśnego. Wydarzeniami sportowymi dużej rangi są Żeglarskie Mistrzostwa Polski w klasie Omega oraz Festiwal Szachowy im. Emanuela Laskera.

 
Trybuny na Stadionie Miejskim im. Bronisława Bagińskiego podczas meczu piłkarzy Pogoni Barlinek

Liga piłki nożnej halowej w Barlinku – cykliczny turniej „dzikich” drużyn piłkarskich.

Organizacje sportowe działające w mieście:

  • Klub Żeglarski SZTORM Barlinek
  • MKS Pogoń Barlinek – klub sportowy (Klasa okręgowa)
  • Barlinecki Klub Tenisowy
  • MLKS „Lubusz” Barlinek – filia klubu LKS „Lubusz” Słubice
  • Polski Związek Wędkarski Barlinek Koło nr 1
  • Klub Szachowy „Lasker”
  • Klub Karate „Shotokan”
  • KS Boran Barlinek – MMA, Muay Thai
  • Berserker’s Team Barlinek – MMA, Brazilian Jiu Jitsu, Muay Thai

W 2011 r. Barlinek wzbogacił się o nowy stadion sportowy przeznaczony dla piłkarzy i lekkoatletów. Po wielu trudnościach został on oficjalnie otwarty 2 października (modernizacji uległ stadion MKS Pogoń Barlinek, która występuje w III lidze). Obiekt wzbogacił się o bieżnię tartanową długości 400 metrów wraz z 6 torami na prostej i 4 na łukach. Przy stadionie mieszczą się także trybuny, mogące pomieścić 960 osób.

W dniach 29 maja – 1 czerwca 2014 r. miasto było gospodarzem finału XLII Ogólnopolskiego Młodzieżowego Turnieju Turystyczno – Krajoznawczego, pod patronatem PTTK.

W Barlinku urodził się tenisista Marcin Matkowski, specjalista gry podwójnej, siedmiokrotny uczestnik deblowego turnieju Masters dla 8 najlepszych debli na świecie. W Barlinku mieszka i trenuje lekkoatletka Sofia Ennaoui[36], która jest m.in. wicemistrzynią Europy w biegu na 1500 metrów. Z miastem także jest związany wielokrotny mistrz świata na żużlu – Bartosz Zmarzlik, który mieszka w pobliskich Kinicach. Tutaj pierwszy raz zetknął się z żużlem[37] oraz zawarł związek małżeński w kościele Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny[38]. Z Barlinka pochodzi również były reprezentant Polski w piłce nożnej – Marcin Kikut[39].

Polityka Edytuj

 
Ratusz

Mieszkańcy Barlinka wybierają do swojej rady miejskiej 11 radnych (11 z 15). Pozostałych 4 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Barlinek. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest budynek przy ul. Niepodległości 12.

Burmistrzowie Barlinka (po 1990 r.):

Barlinek jest siedzibą Nadleśnictwa Barlinek zlokalizowanego przy ul. Tunelowej, które wchodzi w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie.

Mieszkańcy Barlinka wybierają posłów na Sejm z okręgu wyborczego nr 41, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Miasta partnerskie Edytuj

Lista gmin partnerskich gminy Barlinek[40]:

Zobacz też Edytuj

Przypisy Edytuj

  1. ↑ a b Barlinek w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018 r.
  3. ↑ https://www.zpkwz.pl/index.php/parki-krajobrazowe/barlinecki-park-krajobrazowy
  4. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
  5. ↑ Słownik geografii turystycznej Polski. Maria Irena Mileska (red.). T. 1: A — N. Warszawa: Komitet dla Spraw Turystyki, 1956, s. 19. OCLC 749492289. (pol.).
  6. ↑ Władysław Jan Grabski: 300 miast wróciło do Polski. Informator historyczny, 960–1960. Wyd. 3. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1960, s. 17. OCLC 914564210. (pol.).
  7. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262, s. 6).
  8. ↑ Mapa Polski 1:1000 000 Wojskowy Instytut Geograficzny Sztabu Generalnego W.P., Warszawa 1945 [1].
  9. ↑ Koleje Pomorza Przyodrzańskiego 1:1000 000 Dyr. Okręg. Kolei Państw. w Szczecinie, 1946 [2].
  10. ↑ S. Kozierowski, 1934. Atlas nazw geograficznych Słowiańszczyzny Zachodniej. Poznań: Nauka i Praca. mapa.
  11. ↑ SZLAK SZACHOWEGO MISTRZA ŚWIATA EMANUELA LASKERA, itbarlinek.e-kei.pl [dostęp 2018-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-13].
  12. ↑ Piotr Skurzyński, „Pomorze”, Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A., Warszawa 2007 ISBN 978-83-7495-133-3, s. 29.
  13. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2009 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2009-11-24. ISSN 1734-6118.
  14. ↑ Barlinek w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  15. ↑ Barlinek24.pl, barlinek24.pl [dostęp 2023-01-16].
  16. ↑ www.eBarlinek.pl - portal informacyjny Barlinka i Okolicy., ebarlinek.pl [dostęp 2023-01-16].
  17. ↑ NIECH ŻYJE KRÓLOWA OLIWIA!, Barlinek24.pl, 25 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-26] (pol.).
  18. ↑ Home Page, szkolaradosna.edu.pl [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  19. ↑ Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom „Bratek”. oficjalna strona [dostęp 2021-04-10].
  20. ↑ Rzymskokatolicka parafia p.w. Niep. Serca NMP Barlinek, kuria.pl [dostęp 2022-05-13].
  21. ↑ Rzymskokatolicka parafia p.w. św. Bonifacego Barlinek, kuria.pl [dostęp 2022-05-13].
  22. ↑ Rzymskokatolicka parafia p.w. św. Wojciecha BM Barlinek, kuria.pl [dostęp 2022-05-13].
  23. ↑ Wspólnoty parafialne |, kuria.pl [dostęp 2023-04-05].
  24. ↑ Dekanat Szczeciński, .orthodox.pl [dostęp 2022-05-13].
  25. ↑ Lista zborów, chwz.info.pl [dostęp 2022-05-13].
  26. ↑ Barlinek, luteranie.pl [dostęp 2022-05-13].
  27. ↑ Gorzów Wielkopolski, luteranie.pl [dostęp 2022-05-13].
  28. ↑ a b Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-01-15].
  29. ↑ a b Sala Królestwa ul. Podwale 6 Barlinek, ditel.pl [zarchiwizowane z adresu 2012-04-09]..
  30. ↑ Grupa Barlinek, Barlinek [dostęp 2023-01-18] (pol.).
  31. ↑ Maciej Kasprzyk - ZUO Bomet Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej, Maciej Kasprzyk - doradca restrukturyzacyjny [dostęp 2015-12-04] (pol.).
  32. ↑ WSPOMNIENIE - PIERWSZYCH PRACOWNIKÓW FABRYKI PŁUGÓW, Barlinek24.pl [dostęp 2020-11-27] (pol.).
  33. ↑ INT. PRODUCTION JCS Sp. z o.o. : Produkcja i Technologia – Projekt i wykonanie na czas, www.int-production.pl [dostęp 2023-03-28].
  34. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2008 r. (Dz.U. z 2008 r. nr 232, poz. 1551, s. 13062–13064).
  35. ↑ CIT Barlinek – Centrum Nordic Walking [dostęp 2012-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2011-11-11].
  36. ↑ Sięgnęła po medal, ale wcześniej przeżyła dramat. "Pomyślałam, że ktoś zabiera mi moje marzenia", Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2022-10-07] (pol.).
  37. ↑ Jarosław Miłkowski, Bartek Zmarzlik... wziął kozaki mamy, by jeździć na żużlu, Gorzów Wielkopolski Nasze Miasto, 17 września 2022 [dostęp 2022-09-17] (pol.).
  38. ↑ Bartosz Zmarzlik złożył najważniejszą przysięgę. Piękny ślub mistrza świata!, Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2022-11-18] (pol.).
  39. ↑ Marcin Kikut, www.90minut.pl [dostęp 2023-02-20].
  40. ↑ Gminy partnerskie, Urząd Miejski w Barlinku [dostęp 2009-09-28] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-20] (pol.).

Linki zewnętrzne Edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Barlinek&oldid=71394103”