Bartel BM-3
Bartel BM-3 – prototyp polskiego samolotu szkolnego, zaprojektowany przez Ryszarda Bartla.
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji całkowicie drewnianej |
| Załoga |
2 (uczeń i instruktor) |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
Austro-Daimler lub SPA-6a |
| Moc |
225 KM (Austro-Daimler) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
11,77 m |
| Długość |
7,9 m |
| Wysokość |
3 m |
| Powierzchnia nośna |
31,9 m² |
| Masa | |
| Własna |
820 kg |
| Użyteczna |
380 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
182 km/h (AD) |
| Prędkość wznoszenia |
4,74 m/s |
| Pułap |
6100 m |
| Długotrwałość lotu |
3 godz. |
| Dane operacyjne | |
Historia edytuj
W związku z tym, że pierwszy konkurs na projekt samolotów z 1924 roku nie dał rozstrzygnięcia w kategorii maszyn szkolnych, aby zaspokoić potrzeby ITBL ogłosił w czerwcu 1926 r. drugi konkurs wyłącznie na samolot treningowy zdolny do wykonywania pełnej akrobacji. Jako napęd samolotu miały być zastosowane dwa silniki: Austro-Daimler 200 KM oraz SPA-6a 200 KM (używane m.in. w Ansaldo A.1 Balilla i Oeffag D.III). Wyniki konkursu ogłoszono w grudniu tego samego roku. Pierwsze miejsce zajął projekt Ryszarda Bartla, BM-3, wygrywając z S-4 i PWS-2. W projekcie zastosowano daleko posuniętą standaryzację części: skrzydła dolne i górne, lotki, połówki usterzenia poziomego byty wzajemnie wymienne, a dźwigary i okucia były identyczne[1].
Dwa prototypy zostały zamówione we wrześniu 1927 roku, z terminem odebrania na luty 1928 roku. Jednak kryzys finansowy wytwórni „Samolot” i prace projektowe Bartla nad nowym samolotem, BM-4, opóźniły realizację tego zamówienia. Konstruktor, korzystając z doświadczeń przy budowie samolotów Bartel BM-2 i Bartel BM-4 zaproponował jednak nowy ulepszony typ Bartel BM-5 zamiast BM-3. Propozycja została zaakceptowana i zamiast BM-3 wykonano prototypy BM-5[1].
Dane techniczne edytuj
Dane z: Bartel BM-3, 1927[1], Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939[2]
Charakterystyki ogólne
- Załoga: 2
- Długość: 7,9 m
- Wysokość: 3 m
- Rozpiętość: 11,77 m
- Powierzchnia skrzydeł: 31,9 m²
- Masa własna: 820 kg
- Masa użyteczna: 380 kg
- Masa całkowita: 1200 kg
- Napęd: 1 × silnik rzędowy Austro-Daimler o mocy 225 KM lub SPA-6a o mocy 200 KM
Osiągi
- Prędkość maksymalna: 182 km/h (AD) lub 173 km/h (SPA)
- Prędkość lądowania: 75 km/h
- Prędkość wznoszenia: 4,74 m/s
- Pułap: 6100 m
- Długotrwałość lotu: 3 godz.
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Bartel BM-3, 1927. samolotypolskie.pl. [dostęp 2016-07-18].
- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze do 1939. T. 1. Sandomierz: Stratus, 1 kwietnia 2004. ISBN 83-916327-8-4.
- Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce: 1924-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2003. ISBN 83-1109-319-9.