Basia (rzeka)
Basia (biał. i ros. Ба́ся) – rzeka w obwodzie mohylewskim na Białorusi, prawy dopływ Proni w dorzeczu Dniepru. Długość - 104 km, powierzchnia zlewni - 955 km², średni przepływ u ujścia - 6,3 m³/s, spadek - 70,7 m, średnie nachylenie - 0,68‰. Źródła w zachodniej części Wyżyny Smoleńskiej, na południowym skraju wsi Ancipienki rejonu dubrowieńskiego. Płynie na południe przez Równinę Orszańsko-Mohylewską, przez rejony horecki, drybiński, szkłowski i czauski, po czym uchodzi do Proni koło miasta Czausy.
| ||||||||||
| Kontynent | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Państwo | ||||||||||
| Lokalizacja | ||||||||||
| Rzeka | ||||||||||
| Długość | 104 km | |||||||||
| Powierzchnia zlewni |
955 km² | |||||||||
| Średni przepływ |
6,3 m³/s u ujścia | |||||||||
| Źródło | ||||||||||
| Miejsce | koło wsi Ancipienki | |||||||||
| Współrzędne | ||||||||||
| Ujście | ||||||||||
| Recypient | Pronia | |||||||||
| Miejsce |
koło miasta Czausy | |||||||||
| Współrzędne | ||||||||||
| ||||||||||
Położenie na mapie Białorusi  | ||||||||||
Dolina rzeki skrzynkowa o szerokości 300-500 m. Obszar zalewowy o szerokości 150-300 m po obu stronach rzeki, poprzecinany starorzeczami i dolinami dopływów. Koryto umiarkowanie kręte i słabo rozgałęzione, w górnym biegu, na odcinku 18 km skanalizowane, na wydzielonych odcinkach oczyszczane. Jego szerokość w środkowym i dolnym biegu wynosi 10-15 m. Brzegi strome. W zlewisku rzeki znajduje się 295 km otwartej sieci melioracyjnej[1][2].
8 października 1660 roku, w trakcie wojny polsko-rosyjskiej 1654-1667, miała miejsce bitwa nad Basią pomiędzy wojskami Rzeczypospolitej i Rosji.
Hydronimia edytuj
Istnieje kilka wersji pochodzenia nazwy rzeki[3]:
- Od "wa" i "sosz" (lub "sou") - ciek wodny lub rzeka wypływająca z bagna ("sou" - bagno)
- Od słowa "bagno" w językach bałtyckich
- Od "wa" i "sin" – rzeka ze strumieniami, rzeka, która bierze swój początek ze strumienia/strumieni
Dopływy edytuj
W dorzeczu Basi znajduje się 39 niewielkich dopływów o ogólnej długości 96 km. Prawe: Auczosa, Limna, Ruza Lewe: Gołubina, Kasinka, Pawna, Czarnica
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ река Бася. Белорусский Посейдон. [dostęp 2010-01-16]. (biał.).
- ↑ N. A. Dziśko i in.: Блакітная кніга Беларусі: Энцыкл.. Mińsk: BiełEN, 1994. (biał.).
- ↑ Гідранімія Магілёўшчыны. W: T. M. Szarucha: Магілёўскі мерадыян: Нататкі магілёўскага аддзела беларускага геаграфічнага таварыства wydanie = 2. T. 1. Mohylew: 2001, s. 86-100. (biał.).
Bibliografia edytuj
- Basia, rz., dopływ rz. Proni, w pow. horeckim gub. mohilewskiej, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 115.
- I. P. Szamiakin i in.: Природа Белоруссии: Попул. энцикл.. Mińsk: BiełSE, 1986, s. 599, 40 s. ilustr.. (ros.).
- Государственный водный кадастр: Водные ресурсы, их использование и качество вод (за 2004 год). Mińsk: Ministerstwo Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska Republiki Białorusi, 2005, s. 135. (ros.).
- Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. T. 5: Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Cz. 1-2. L.: 1971. (ros.).
- Basia, rzeczka..., [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 91.