Bazyli Rogowski
Bazyli Rogowski, ps. „Andrzej Lacek” (ur. 27 maja 1894 w Jordanowie, zm. 29 kwietnia 1960 w Nysie) − major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, starosta i wicewojewoda tarnopolski[1].
.jpg) Bazyli Rogowski (przed 1939) | |
 major piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 maja 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 kwietnia 1960 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Późniejsza praca |
starosta częstochowski |
| Odznaczenia | |
      
| |
.png){kind=small}
Życiorys edytuj
Bazyli Rogowski urodził się 27 maja 1895 roku w Jordanowie. W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich pod komendą Edwarda Rydza-Śmigłego, a następnie przeszedł do Wojska Polskiego. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty. Był inicjatorem ustanowienia popiersia Naczelnika Józefa Piłsudskiego w Przemyślu, odsłoniętego w 1921[2]. Z dniem 12 listopada 1924 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza, pozostając oficerem nadetatowym 48 pułku piechoty w Stanisławowie. 2 kwietnia 1929 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 26. lokatą w korpusie oficerów piechoty[3]. Z dniem 31 maja 1929 został przeniesiony do rezerwy[4].
22 lutego 1932 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto z przydziałem mobilizacyjnym do 19 pułku piechoty Odsieczy Lwowa[5]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Toruń. Posiadał wówczas przydział mobilizacyjny do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VIII i był reklamowany na okres dwunastu miesięcy[6].
Po zakończeniu kariery wojskowej przeszedł do pracy w administracji państwowej. Pracował jako naczelnik wydziału w Urzędzie Wojewódzkim we Lwowie[7], w latach 1933−1936 był m.in. starostą powiatu częstochowskiego[1], następnie na początku kwietnia 1936 został wicewojewodą nowogródzkim[8], był też starostą powiatu toruńskiego[9]. Do końca 1938 sprawował stanowisko starosty powiatu rówieńskiego, po czym objął urząd wicewojewody tarnopolskiego (tym samym zamieniony posadami z Hipolitem Niepokulczyckim)[10]. Brał aktywny udział w budowie struktur Obozu Zjednoczenia Narodowego[1]. Członek Zarządu Okręgu Równe Związku Legionistów Polskich w 1936 roku[11].
We wrześniu 1939 roku organizował ewakuację najwyższych władz państwowych do Rumunii, a potem stał się głównym współpracownikiem marszałka Rydza-Śmigłego[1], kiedy ten postanowił uciec z internowania w Rumunii. Wczesną wiosną 1941 roku współorganizował jego ucieczkę z internowania, a w październiku tego samego roku jako jedyny[9] towarzyszył mu w drodze do Polski[12], po czym powrócił do działalności konspiracyjnej na Węgrzech i Słowacji pod nazwiskiem Andrzej Lacek. W okresie pobytu na Węgrzech Rydz-Śmigły namalował portret Rogowskiego, przechowywany następnie w zbiorach rodzinnych[9].
Na Słowacji poznał młodszą o 30 lat Agnieszkę Tomkową, która została jego drugą żoną. W 1946 roku przyjechał z żoną do Polski i zatrudnił się w Ministerstwie Odbudowy. Generał Jerzy Ziętek poprosił go o przeprowadzkę na Śląsk, oferując stanowisko w kamieniołomach w Nadziejowie k. Nysy, następnie ponownie przeniósł się do Warszawy na zaproponowane stanowisko w Cepelii, a na końcu pracował w sklepie w Nysie[9].
Po wojnie uniknął więzienia dzięki protekcji Ziętka.
Zmarł w Nysie 29 kwietnia 1960 roku i został pochowany na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Mieczysława I w Nysie (sektor 4_2-D-19)[13].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7121 (17 maja 1922)[14][15]
- Krzyż Niepodległości (7 lipca 1931)[16]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1931)[7]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[17]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (22 kwietnia 1939)[18][19][20]
- Srebrny Krzyż Zasługi (29 października 1926)[21]
Artykuły edytuj
- Moje wspomnienia z pobytu na ziemi węgierskiej z marszałkiem Edwardem Rydzem-Śmigłym (1940−1941), [w:] Kultura, Paryż 1962.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Jarosław Kapsa, Historie Jarosława Kapsy. Opowieść 30 [online], cz.info.pl, 15 października 2012 [dostęp 2013-08-18] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-11].
- ↑ Odsłonięcie pomnika Naczelnika Państwa w Przemyślu. „Nowości Illustrowane”. Nr 35, s. 3, 27 sierpnia 1921.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 129, 192.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 177.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 22 lutego 1932 roku, s. 131.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 8, 999.
- ↑ a b M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 345 „za zasługi na polu bezpieczeństwa publicznego”.
- ↑ B. Rogowski – wicewojewodą nowogrodzkim. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 80 z 5 kwietnia 1936.
- ↑ a b c d Teresa Semik, Adiutant Śmigłego [online], Dziennik Zachodni, 3 lipca 2009 [dostęp 2013-08-18].
- ↑ Nowy wicewojewoda w Tarnopolu. „Wschód”. Nr 111, s. 3, 1 stycznia 1939.
- ↑ Związek Legionistów Polskich: 1936−1938 r.: sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich, Warszawa 1938, s. 80.
- ↑ Włodzimierz Kalicki, 26 października 1941. Powrót marszałka [online], Wyborcza.pl, 31 października 2010 [dostęp 2013-08-18] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-08].
- ↑ Cmentarze Komunalne w Nysie - wyszukiwarka osób pochowanych [online], nysa.grobonet.com [dostęp 2020-08-04].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 4 stycznia 1923, s. 7.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 243.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 632 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej i państwowej”.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 95, poz. 216 „za zasługi w służbie państwowej”.
- ↑ Odznaczenia w województwie tarnopolskim. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 162 z 21 lipca 1939.
- ↑ Odznaczenia w województwie tarnopolskim. „Wschód”. Nr 141, s. 1, 30 lipca 1939.
- ↑ M.P. z 1926 r. nr 252, poz. 706 „za zasługi położone około zabezpieczenia granic Państwa”.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].