Bazylika św. Klemensa

Bazylika św. Klemensa (wł. Basilica di San Clemente al Laterano) – rzymskokatolicki kościół tytularny w Rzymie.

Bazylika św. Klemensa
Basilica di San Clemente al Laterano
Kościół tytularny
Ilustracja
Fasada bazyliki z atrium
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym
Via di San Giovanni in Laterano

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Santa Maria in Domnica alla Navicella[1]

Bazylika mniejsza

od niepamiętnych czasów

Wezwanie

św. Klemensa

Wspomnienie liturgiczne

23 listopada

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Klemensa”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Klemensa”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Klemensa”
Ziemia41°53′22″N 12°29′51″E/41,889444 12,497500
Strona internetowa

Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii Santa Maria in Domnica alla Navicella oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1]. Jest też kościołem stacyjnym z drugiego poniedziałku Wielkiego Postu.

Lokalizacja edytuj

Kościół znajduje się w I Rione RzymuMonti. Wejście do bazyliki otwarte dla zwiedzających znajduje się przy Via di San Giovanni in Laterano, natomiast główne wejście jest od strony Piazza di S. Clemente[2][3].

Wzniesiona w IV wieku dla uczczenia męczeńskiej śmierci św. Klemensa.

Historia edytuj

Pierwszy kościół powstał na miejscu domu rzymskiego konsula Flawiusz Klemensa, będącego jednym z pierwszych rzymskich dostojników, który przeszedł na wiarę chrześcijańską. Pod koniec IV wieku został on rozbudowany wchłaniając okoliczne budynki. Świątynia została zniszczona w 1084 podczas najazdu Normanów pod dowództwem Roberta Guiscarda. Odbudowana przez papieża Paschalisa II.

W 1403 papież powierzył opiekę nad kościołem ambrozjanom, którzy zajmowali się nim aż do likwidacji ich zgromadzenia w 1643, ich miejsce zajęli w 1645 dominikanie[3].

Gruntowna renowacja bazyliki miała miejsce w latach 1713–1719 wg projektu Carlo Stefano Fontany, wtedy też powstała barokowa fasada[2].

Architektura i sztuka edytuj

Przed bazyliką znajduje się atrium otoczone antycznymi kolumnami wykonanymi z kamienia pochodzącego z Egiptu[3].

Wejście do bazyliki od strony Via di San Giovanni in Laterano


Wnętrze bazyliki jest trójnawowe[2]. Posadzka autorstwa Cosmatich powchodzi z XII wieku[2]. Strop nawy głównej zdobi fresk Apoteoza św. Klemensa Giuseppe Chiari z 1714–1719[2]. W części środkowej nawy głównej znajduje się schola cantorum (ścianka oddzielająca część dla duchownych i zakonników od części dla świeckich) z VI wieku, pochodząca z wcześniejszego kościoła[3].

W prezbiterium znajduje się cyborium zdobione cosmatesca z XII wieku, za nim stoi tron biskupi pochodzący ze starej bazyliki[3].

W górnej części apsydy znajduje się romańska mozaika Tryumf krzyża, w jej centrum umieszczono krzyż z 12 gołębiami symbolizującymi Apostołów, po jego bokach stoją Maryja i św. Jan[2]. Na pasie poniżej umieszczono Baranka z owcami symbolizującymi Chrystusa i Apostołów, jeszcze niżej można zobaczyć postacie Jezusa, Maryi i Apostołów z XIV wieku[2].

Wnętrze bazyliki, na pierwszym planie schola cantorum
Kopuła absydy z mozaiką (1100-1125) przedstawiającą Drzewo Życia wyrastające z krzyża[4]
Apoteoza św. Klemensa, Giuseppe Chiari (1714-1719)
Kaplica św. Katarzyny, dekorowana przez Masolino


Pozostałości bazyliki z IV wieku edytuj

Poniżej poziomu obecnej bazyliki można zwiedzać pozostałości bazyliki z IV wieku[2]. Składa się ona również z nawy głównej i dwóch naw bocznych[2]. Na ścianie nawy głównej znajduje się fresk Legenda Syzyniusza, na którym znajduje się jeden z najstarszych napisów w lokalnym języku rzymskim romanesco[2][3]. Na końcu lewej nawy mieszczą się pozostałości grobu apostoła Słowian św. Cyryla, jego relikwie papież Paweł VI oddał Cerkwi w 1974[2].

Bazylika z IV wieku pod obecną bazyliką św. Klemensa
Fresk Legenda Syzyniusza
Grobowiec św. Cyryla


Pod bazyliką z IV wieku można zobaczyć pozostałości rzymskich budowli z czasów cesarstwa oraz mitreum z III wieku[2].

Mitreum w podziemiach bazyliki
Starożytna zabudowa w podziemiach bazyliki


Kardynałowie prezbiterzy edytuj

Bazylika św. Klemensa jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sancti Clementis)[5].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b Chiesa rettoria san Clemente al Laterano w serwisie Diocesi di Roma. [dostęp 2018-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-03)]. (wł.).
  2. a b c d e f g h i j k l Lateran – perła chrześcijaństwa na Zagubieni w Rzymie. [dostęp 2018-11-02].
  3. a b c d e f San Clemente na Churches of Rome. [dostęp 2018-11-02]. (ang.).
  4. Ilia Rodov: The Torah Ark in Renaissance Poland: A Jewish Revival of Classical Antiquity. Lejda: BRILL, 2013, s. 110, seria: Jewish and Christian Perspectives Series. ISBN 978-90-04-24440-5.
  5. Bazylika św. Klemensa w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2018-11-02

Linki zewnętrzne edytuj