Wikipedia

Bazylika Matki Bożej Większej

Starożytna bazylika papieska w Rzymie
(Przekierowano z Bazylika Santa Maria Maggiore w Rzymie)

Bazylika Matki Bożej Większej (wł. Basilica Papale di Santa Maria Maggiore) – bazylika tytularna położona na wzgórzu Eskwilin w Rzymie.

Papieska bazylika Matki Bożej Większej
Basilica Papale di Santa Maria Maggiore
91 z dnia 1980
Bazylika większa
Ilustracja
Front bazyliki (2020)
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym
42 Piazza di Santa Maria Maggiore

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Diecezja

rzymska

Wezwanie

Matki Bożej Śnieżnej

Wspomnienie liturgiczne

5 sierpnia

Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie

Relikwie żłóbka Jezusa Chrystusa

Cudowne wizerunki

Matka Boska Śnieżna (Salus Populi Romani)

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Papieska bazylika Matki Bożej Większej”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Papieska bazylika Matki Bożej Większej”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Papieska bazylika Matki Bożej Większej”
Ziemia41°53′51″N 12°29′55″E/41,897500 12,498611
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Bazylika została poświęcona św. Marii z Nazaretu. Jej inna nazwa to Santa Maria della Neve (Matki Boskiej Śnieżnej). Od momentu, gdy w bazylice znalazły się relikwie Żłóbka, powstała nazwa – Santa Maria ad Presepe (Matki Bożej przy Żłóbku). Znana jest też jako bazylika liberiańska[potrzebny przypis] (od imienia papieża Liberiusza). W liturgii Kościoła katolickiego jest znana jako rzymska bazylika Najświętszej Maryi Panny.

Należy wraz z bazylikami: św. Piotra na Watykanie, św. Jana na Lateranie i św. Pawła za Murami do bazylik papieskich (dawniej zwanych patriarchalnymi) Rzymu i Watykanu.

Historia edytuj

Architektura i wystrój edytuj

Do elewacji przylegają dwie, jednakowe fasady pałaców kapituły. Po prawej stronie, nad bryłą budowli góruje romańska kampanila o wysokości 75,0 m. Loggia w fasadzie ozdobiona jest mozaikami z XV wieku. W centralnej części znajduje się medalion z postacią Chrystusa. Ułożone w pasy sceny ilustrują legendę o śniegu, związaną z powstaniem bazyliki.

Trójnawowe wnętrze bazyliki ma długość 86,0 m. Posadzka ułożona z porfiru i marmuru to XII-wieczne dzieło kamieniarzy ze szkoły Cosmatich (arte cosmatesca). Renesansowy sufit zaprojektowany przez Giuliano da Sangallo został ozdobiony złotem przywiezionym przez Krzysztofa Kolumba.

Wzdłuż ścian nawy głównej, powyżej kolumn, znajdują się mozaiki z V wieku przedstawiające sceny ze Starego Testamentu. Łuk tęczowy zdobią pasy mozaiki wykonane w latach 432–440. Ukazują sceny z Nowego Testamentu, tworząc cykl poświęcony Matce Bożej. Widoczna jest scena Zwiastowania, Pokłon Trzech Mędrców, Rzeź Niewiniątek. Pośrodku łuku przedstawiony jest tron Boga-Ojca pomiędzy św. Piotrem i św. Pawłem oraz symbole ewangelistów. U podstawy łuku, po stronie prawej, mozaika przedstawia Betlejem, do którego zmierza lud pogański ex Gentibus; po stronie lewej – Jerozolima i lud żydowski ex Circoncisione (Kościół Obrzezanych). Jest to symboliczne ukazanie ludu Bożego, którego pasterzem jest papież. W apsydzie znajduje się scena Koronacji Matki Bożej wykonana w 1295 według projektu Jacopo Torritti. Ołtarz główny osłania baldachim, a pod nim znajdują się relikwie żłobka Jezusa (Sacra Culla).

Do bocznej nawy, po prawej stronie, przylega do bazyliki baptysterium z XIX-wiecznym wnętrzem. Z baptysterium można przejść do zakrystii której ściany i sklepienie pokrywają freski. Wśród nich widnieje obraz przedstawiający zamek w Malborku.

Na wysokości ołtarza głównego znajdują się dwie kaplice. Kaplica po stronie prawej to kaplica Sykstusa V, nazywana jest też kaplicą Sykstyńską. Zbudowana pod koniec XVI wieku według projektu Domenico Fontany, na planie krzyża greckiego z kopułą nad centralną częścią. Znajdują się w niej nagrobki Sykstusa V i Piusa V. Płaskorzeźby zdobiące nagrobek Sykstusa V obrazują ważniejsze wydarzenia mające miejsce podczas jego pontyfikatu. Wśród nich jest scena obrazująca pojednanie pomiędzy Zygmuntem III a arcyksięciem Maksymilianem, do którego przyczynił się legat papieski, kardynał Hipolit Aldobrandini (późniejszy Klemens VIII). Osoby biorące udział w tej scenie nie wykazują podobieństwa do postaci historycznych (wyjątkiem jest legat papieski), sama sceneria też jest fantazyjna. Rzeźbiarz akcję umiejscowił w Rzymie (widoczna jest w tle bazylika św. Jana na Lateranie).

Kaplica po lewej stronie, podobna w założeniach, zbudowana została zgodnie z projektem Flaminio Ponzio, ukończono ją w 1613. Jest to kaplica Pawłowa (od pontyfikatu Pawła V) albo Borghese (od rodowego nazwiska papieża). Znajdują się w niej nagrobki Pawła V i Klemensa VIII. Polskim śladem jest fresk przedstawiający świętą Kingę wśród dwóch innych niewiast. Fresk namalowany został nad nagrobkiem Klemensa VIII.

 
Kolumna maryjna na Piazza Santa Maria Maggiore w Rzymie

W 1614 papież Paweł V polecił ustawić przed bazyliką kolumnę pochodzącą z bazyliki Maksencjusza. Na niej znajduje się figura Matki Bożej.

 
Wnętrze bazyliki
 
Relikwie żłóbka świętego (Sacra Culla)
 
Kopuła bazyliki


Archiprezbiterzy edytuj

Urząd archiprezbitera bazyliki jest poświadczony źródłowo od XII wieku[1], jednak do XV wieku kompletna lista nie jest znana. Początkowo nie wszyscy sprawujący ten urząd duchowni byli kardynałami:

Protokanonicy edytuj

Honorowymi przewodniczącymi kapituły – protokanonikami bazyliki byli kolejni królowie Hiszpanii, obecnie protokanonikiem jest król Filip VI[28].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ G. Moroni, s. 129n.
  2. ↑ P. degli Angeli, s. 34.
  3. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1759.htm#Colonna.
  4. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1759.htm#Corsini.
  5. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1747.htm#Albani.
  6. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1803-iii.htm#Despuig.
  7. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1801.htm#Gallarati.
  8. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1785.htm#Doria2.
  9. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1816.htm#Genga.
  10. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1816.htm#Naro.
  11. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1823.htm#Odescalchi.
  12. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1831.htm#Sala.
  13. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1831.htm#Drago.
  14. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1834-ii.htm#Patrizi.
  15. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1837.htm#Amat.
  16. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1866.htm#Hohenlohe.
  17. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1889-iii.htm#Vannutelli.
  18. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1925-ii.htm#Cerretti.
  19. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1933.htm#Dolci.
  20. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1925-ii.htm#Verde.
  21. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1958.htm#Confalonieri.
  22. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1985.htm#Dadaglio.
  23. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1973.htm#Poletti.
  24. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1994.htm#Furno.
  25. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios1985.htm#Law.
  26. ↑ http://cardinals.fiu.edu/bios2012.htm#Abril.
  27. ↑ http://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2016/12/28/0938/02084.html#SANTA.
  28. ↑ The Papal Basilica of Santa Maria Maggiore.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bazylika_Matki_Bożej_Większej&oldid=73453418”