Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kaczyce
Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny – kościół rzymskokatolicki wybudowany w 1904 roku przez Polaków mieszkających we wsi Kaczyka według projektu Teodora Talowskiego. W 2000 roku papież Jan Paweł II nadał mu tytuł bazyliki mniejszej.
| Kościół parafialny | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Bazylika • nadający tytuł |
od 2000 | ||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie okręgu Suczawa  | |||||||||||||
Położenie na mapie Rumunii  | |||||||||||||
 47°38′16,6″N 25°53′58,3″E/47,637944 25,899528
| |||||||||||||
Historia edytuj
Powstanie parafii jest związane z duszpasterstwem prowadzonym wśród górników pracujących w kopalni soli. W 1795 roku przybył tu z Polski ksiądz Klemens. W kopalni, na głębokości 5 metrów, zbudowano dużą kaplicę poświęconą św. Barbarze. W 1810 roku, dzięki wsparciu administracji kopalni soli, ksiądz Jakub Bogdanowicz zbudował pierwszy kościół. Wówczas też utworzono rzymskokatolicką parafię w Kaczyce. Przy poświęceniu pierwszego kościoła do świątyni sprowadzono z ormiańsko-katolickiego kościoła w Stanisławowie kopię „cudownej ikony” Matki Boskiej Częstochowskiej prawdopodobnie z XVII wieku.
Stary kościół został rozebrany podczas budowy nowego „na miejscu dawnego presbyteryum i części kościółka zrobiono fundamenta pod nową wieżę”[1]. W listopadzie 1902 roku parafię przejęli księża misjonarze z ks. Kasprem Słomińskim jako proboszczem[2], ks. Janem Rossmanem, ks. Pawłem Waszke i bratem Karolem Dybizbańskim[3].
W 1903 roku rozpoczęto budowę nowego kościoła, którego projekt przygotował Teodor Talowski[4]. 15 sierpnia 1903 roku podczas uroczystości Wniebowzięcia Najświętszej Matki Bożej sufragan lwowski ks. biskup Józef Weber poświęcił kamień węgielny pod nowy kościół[3]. 16 października 1904 roku odbyła się konsekracja kościoła przez ks. arcybiskupa Józefa Bilczewskiego w obecności ks. biskupa Webera[3].
W 1910 roku zakupiono w firmie Stuflessera z Tyrolu wielki ołtarz, ambonę i balaski. Ambonę ufundował proboszcz z Czerniowic ks. Kajetan Kasprowicz, a 500 koron na nowy ołtarz przekazał ks. dr hr. Badeni[5]. W 1911 roku kupiono boczne ołtarze Matki Bożej Różańcowej i Matki Bożej Bolesnej[5]. W 1910 roku została poświęcona grota, a w 1911 roku umieszczono w niej figury Matki Bożej z Lourdes i Bernadetty[5].
Po I wojnie światowej Bukowina południowa została przyłączona do Rumunii. Parafia w Kaczycach nadal jednak należała do diecezji lwowskiej. Proboszcz ks. Wojciech Grabowski został mianowany wikariuszem generalnym i w 1928 roku przeniósł się do Czerniowic. Po podpisaniu konkordatu z Rumunią parafia w Kaczyce została przyłączona do diecezji Jassów.
W 1936 roku za kościołem poświęcono 60 m półkolistą galerię otaczającą grotę Matki Bożej z Lourdes[6].
Projekt Teodora Talowskiego edytuj
Kościół projektu Teodora Talowskiego został zbudowany w stylu neogotyckim z kamienia i czerwonej cegły. Ma wysokość 40 m, szerokość 23 m. Jego wysoka na 50 m wieża wysoka jest obecnie uznawana za architektoniczną „perłę Bukowiny”[6]. Od 1992 roku prowadzone są szeroko zakrojone prace nad wzmocnieniem murów kościoła połączone z pracami drenażowymi z powodu słabego podłoża pod kościołem. Odnowiono marmurową posadzkę kościoła i wymieniono dach kościoła zniszczony wraz z upływem czasu[6].
Tak wygląd kościoła po konsekracji w 1904 roku opisywał ks. Kasper Słonimski:
Kościół przedstawia się zewnątrz bardzo malowniczo i okazuje się dość obszernym. Malowniczości zewnątrz do daje mu wieża wysoka przeszło 50 m., bardzo ładna, budowana, jak cały kościół z surowej cegły, mająca dużo ozdób kamiennych, jak galeryę w wysokości 30 metrów i na czterech rogach w wysokości 21 – 25 metrów na cieniutkich filar kach baldaszki w formie kapliczek. Nad wejściem do kościoła w wielkim chórowym oknie wykuty w kamieniu Chrystus P. na krzyżu, a pod nim na tympanonie wyryty w kamieniu zło cony monogram Maryi i napis: „O Maryo bez grzechu poczęta módl się za nami“. W całej architekturze kościoła podoba się wielka rozmaitość, którą uwydatniają szkarpy i gzymsy kamienne. Długość kościoła wynosi 36 m., szerokość 17-50 m., a w nawie krzyżowej ma szerokości 22 m. W 5 oknach prezbiteryum przedstawiają witraże 5 tajemnic chwalebnej części różańca; ładnie też wyglądają dwa ogromne okna boczne w krzyżowych nawach. Obecnie tylko mensa ołtarza głównego jest nowa, a reszta urządzenia wewnętrznego jest stara, prowizoryczna. Wygląda więc teraz kościół pusty i bar dzo ubogi. Najpierw jednak trzeba się wypłacić z licznych długów, które na kościele ciążą, a potem dopiero można będzie myśleć o jego przyozdobieniu[7].
Matka Boska Kaczycka edytuj
W 1904 roku do świątyni sprowadzono z ormiańsko-katolickiego kościoła w Stanisławowie kopię „cudownej ikony” Matki Boskiej Częstochowskiej. Ikona o wymiarach 86 × 60 cm przedstawia Najświętszą Maryję Pannę trzymającą małego Jezusa. Wykonany na płótnie obraz pokryty jest złotą i srebrną płaskorzeźbą (sukienką), widoczne są jedynie twarze i dłonie Jezusa i Matki Bożej. Maryja i Jezus mają korony na głowach. Jest to kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej[8].
W 2010 roku w Jassach rozpoczęto renowację obrazu, ale postanowiono poprosić o pomoc specjalistów z klasztoru jasnogórskiego w Polsce. Tu nie tylko dokończono renowacji samego obrazu, ale również przeprowadzono konserwację zabytkowej drewnianej „sukienki”, która po zakończeniu prac konserwacyjnych została ponownie zamontowana[9]. Wykonano wówczas również nową, na wzór tzw. „sukienki Millenijnej”[9]. W tym samym roku przeprowadzono restaurację ołtarza z drewna lipowego[10]. Mariusz Grądman, malarz z Częstochowy wykonał kopię obrazu, która będzie peregrynować po Rumunii[9]. Odnowiony obraz został 3 sierpnia 2010 roku poświęcony podczas Apelu Jasnogórskiego i przekazany biskupowi Petru Gherghelowi z diecezji Jassy w Rumunii[9].
W 2014 roku nową „sukienkę” wykonał polski artysta złotnik Mariusz Drapikowski[11]. Do wykonania szaty zostały użyte kamienie szlachetne oraz wota zebrane przez mieszkańców Bukowiny, którzy pragnęli upiększyć wizerunek Matki Bożej. Sukienka i korony zostały poświęcone przez papieża Franciszka w Watykanie[12] i zawieszone na obrazie 15 sierpnia 2014 roku podczas uroczystości odpustowych w sanktuarium w Kaczykach[11].
Sanktuarium edytuj
Od 1904 roku uroczyście obchodzone jest święto 15 sierpnia Wniebowzięcia NMP, na które przybywają liczne pielgrzymki z kraju i z zagranicy[8].
Biorąc pod uwagę kult podczas dyktatury komunistycznej, 15 sierpnia 1996 roku kościół parafialny w Kaczyce został ogłoszony „sanktuarium diecezjalnym”[8], a 15 sierpnia 1997 roku dekretem biskupa Petru Gherghela za zgodą Katolickiej Konferencji Episkopatu w Rumunii został uznany „sanktuarium narodowym”[8].
Podczas roku jubileuszowego 14 marca 2000 roku Jan Paweł II i Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów ogłosiła nadanie sanktuarium tytułu „bazyliki mniejszej”, a oficjalnie ogłosił to podczas uroczystej liturgii 15 sierpnia 2000 roku specjalny wysłannik Ojca Świętego kardynał Luigi Poggi[13].
Liturgia w Kaczykach jest odprawiana w języku rumuńskim, polskim, niemieckim i węgierskim[8].
Proboszczowie edytuj
Od początku istnienia parafii wszyscy księża byli Polakami. W latach 1902-1967 kościołem opiekowali się księża misjonarze z Krakowa. W 1973 roku probostwo przejęli księża z Rumunii. Od 2000 roku opiekę nad sanktuarium sprawują franciszkanie z Jassy[14]. Lista sporządzona według ulotki jubileuszowej z 1994 roku[15]:
- 1794–1843 Jakub Bogdanowicz
- 1843–1844 Jan Rogalski
- 1844–1863 Jerzy Mazanek
- 1863–1864 Michał Falkiewicz
- 1864–1885 Karol Szajer
- 1885–1902 Maurycy Kolankiewicz
- 1902 Wojciech Kutakowski
- 1902–1906 Kasper Słomiński
- 1906–1928 Wojciech Grabowski
- 1928–1946 Henryk Wachowski
- 1946–1967 Józef Chachuła
- 1967–1968 Kazimierz Kobylewicz
- 1968–1973 Grzegorz Duma
- 1973–1978 Ioan Ciceu
- 1978–1996 Ion Pârțac
- 1996–2000 Iulian Eugen Kropp
Przypisy edytuj
- ↑ Kaczyka Roczniki Obydwóch Zgromadzeń św. Wincentego a Paulo. R. 10, 1904 nr 2 s. 121
- ↑ Roczniki Obydwóch Zgromadzeń św. Wincentego a Paulo. R. 9, 1903 nr 1 s. 1–6
- ↑ a b c x. Stanisław Kalla Misje i rekolekcje Grupy Krakowskiej w r. 1934. Roczniki Obydwóch Zgromadzeń św. Wincentego a Paulo. R. 39 1936 nr 1-2 s. 71–78
- ↑ Bałus W. Architektura sakralna Teodora Talowskiego Zeszyty naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Prace z historii sztuki 1992 tabl. 30
- ↑ a b c Kaczyki Roczniki Obydwóch Zgromadzeń św. Wincentego a Paulo. R. 17 1911 nr 2 s. 154–155
- ↑ a b c Pr. Iulian-Eugen Kropp, Sanctuarul din Cacica, „Lumina Crestinului”, 2001 (nr 8), www.ercis.ro [dostęp 2018-02-14].
- ↑ X. K. Słominski Poświęcenie kościoła w Kaczyce Roczniki Obydwóch Zgromadzeń św. Wincentego a Paulo. R. 10 1904 nr 4 s. 238
- ↑ a b c d e Sanctuarul Maicii Domnului de la Cacica – Liceul Catolic "Sfânta Tereza a Pruncului Isus" Iași, „Liceul Catolic "Sfânta Tereza a Pruncului Isus" Iași”, 24 września 2011 [dostęp 2018-02-13] (rum.).
- ↑ a b c d Biuro Prasowe Jasnej Góry – Matka Boża wraca do Kaczyki w Rumunii [online], www.jasnagora.com [dostęp 2018-02-14].
- ↑ Icoana de la Cacica a fost restaurată, „Lumina Crestinului”, 2010 (nr 9), www.ercis.ro [dostęp 2018-02-14].
- ↑ a b Biuro Prasowe Jasnej Góry – Sukienka na Obraz Matki Bożej Kaczyckiej z Rumunii [online], www.jasnagora.com [dostęp 2018-02-14].
- ↑ Icoana de la Cacica, binecuvântată de papa Francisc, „Lumina Crestinului”, 2014 (6), www.ercis.ro [dostęp 2018-02-14].
- ↑ Lumina Crestinului [online], www.ercis.ro [dostęp 2018-02-13].
- ↑ Płaj: zeszyt krajoznawczy Towarzystwa Karpackiego,Towarzystwo Karpackie 2001 Tomy 23–24 s. 54
- ↑ Galeria Wczoraj – Polonia w Kaczyce na Bukowinie [online], sites.google.com [dostęp 2018-02-13].