Beczka (duszpasterstwo akademickie)
„Beczka” – dominikańskie duszpasterstwo akademickie przy klasztorze św. Trójcy przy ul. Stolarskiej 12 w Krakowie.
Historia
edytujPowstało 29 września 1964 roku mocą decyzji ówczesnego prowincjała o. Jana Janczaka, który skierował do tej pracy o. Tomasza Pawłowskiego OP[1][2]. Czas powstania „Beczki” to okres przemian soborowych dokonujących się w trakcie i wkrótce po soborze watykańskim II. Dzięki wsparciu ks. kardynała Karola Wojtyły beczkowa kaplica akademicka była miejscem, gdzie msze św. odbywały się z uwzględnieniem nowych zmian w liturgii: mszę odprawiano twarzą do ludu w większym stopniu w języku polskim, uczestników celebracji angażowano w świadome jej przeżywanie i współtworzenie[3].
Lata 70. XX w. i pierwsza połowa lat 80. to w historii „Beczki” czas zaangażowania w życie społeczne i polityczne kraju[4][5]. Jedna z pierwszych opozycyjnych instytucji Krakowa – Studencki Komitet Solidarności (zał. 1977) została utworzona w dużej mierze przez członków duszpasterstwa[6][7][8][9]. Działalność ta została podjęta i bardziej rozwinięta po wprowadzeniu stanu wojennego. Już 13 grudnia 1981 zostało przy „Beczce” założone biuro pomocy dla internowanych i ich rodzin (działało ono w latach 1981–1984)[10].
W 1980 roku do duszpasterstwa akademickiego „Beczka” należało około 3 tys. osób, czyli 8% krakowskich studentów[11].
Swego rodzaju kryzys duszpasterstwa nastąpił po tragicznej śmierci o. Rafała Skibińskiego w 1987[12]. W ciągu następnych siedmiu lat „Beczką” kierowało trzech kolejnych duszpasterzy[13]. Późniejszy stan „Beczki” jest w dużej mierze rezultatem pracy i zaangażowania o. Wojciecha Prusa, który był duszpasterzem w latach 1994–1998[14]. Jego następcy to o. Jacek Krzysztofowicz, o. Marek Rojszyk OP, o. Maciej Roszkowski OP, o. Wojciech Dudzik OP, o. Adam Szustak OP, o. Maciej Okoński OP[15], o. Janusz Pyda OP, oraz obecni duszpasterze o. Paweł Szylak OP i o. Maciej Chanaka OP[16].
W 2021 postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy „za zasługi w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” odznaczeni Krzyżem Wolności i Solidarności zostali członkowie „Beczki”: Marta Justyna Foltzer, o. Jan Andrzej Kłoczowski, Bożena Józefa Kubit, Romana Paulina Maciuk-Agnel, Barbara Major, Beata Stanisława Ostachowicz, Małgorzata Joanna Plewicka-Ślusarczyk, Krzysztof Jan Skwarnicki, Anna Marta Tarnawska, Grażyna Trzeciak (pośmiertnie), Anna Eugenia Ziobrzyńska[17][10].
Duszpasterze „Beczki”
edytuj- 1964–1983 – o. Tomasz Pawłowski OP[18]
- 1970–1985 – o. Jan Andrzej Kłoczowski OP
- 1976–1986 – o. Joachim Badeni OP
- 1982–1993 – o. Marek Pieńkowski OP
- 1983–1987 – o. Rafał Skibiński OP
- 1983–1987 – o. Teodor Bielecki OP – duszpasterz pomocniczy
- 1983–1987 – o. Andrzej Konopka OP – duszpasterz pomocniczy
- 1987–1990 – o. Ludwik Wiśniewski OP[13]
- 1990–1992 – o. Nikodem Brzózy OP[13]
- 1990–1991 – o. Mirosław Pilśniak OP – duszpasterz pomocniczy
- 1992–1994 – o. Jacek Gałuszka OP[13]
- 1994–1998 – o. Wojciech Prus OP[19]
- 1998–2002 – o. Jacek Krzysztofowicz OP[19]
- 2002–2005 – o. Marek Rojszyk OP[19]
- 2005–2007 – o. Maciej Roszkowski OP[19]
- 2007–2012 – o. Adam Szustak OP
- 2009–2010 – o. Wojciech Dudzik OP
- 2011–2014 – o. Maciej Okoński OP
- 2014–2021 – o. Janusz Pyda OP
- 2020–2021 – o. Marcin Jeleń OP
- 2013-2023 – o. Andrzej Morka OP
- od 2016 – o. Paweł Szylak OP (od 2021 jest głównym duszpasterzem Beczki)
- od 2021 – o. Maciej Chanaka OP
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Marek Grubka, Kaplica z widokiem na kampus. 25 lat działalności ośrodka duszpasterstwa akademickiego „Szopka” w Rzeszowie, „Teologia Praktyczna”, 13, 2012, s. 165.
- ↑ Grażyna Starzak, 50 lat temu powstało słynne polskie duszpasterstwo akademickie [online], Dziennik Polski, 25 października 2014 [dostęp 2021-11-08] (pol.).
- ↑ Main 2011 ↓, s. 122.
- ↑ Jarkiewicz 2004 ↓, s. 393-405.
- ↑ Main 2011 ↓, s. 124-126.
- ↑ Jarkiewicz 2015 ↓, s. 322.
- ↑ Zofia Fenrych, Działalność duszpasterska ks. dr. Grzegorza Okroya TChr, „Colloquia Theologica Ottoniana”, 1, 2013, s. 169.
- ↑ Kamil Dworacek, Analiza porównawcza SKS-ów, „Pamięć i Sprawiedliwość”, 17 (1), 2011, s. 163.
- ↑ Jarkiewicz 2004 ↓, s. 397-398.
- ↑ a b Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Kancelaria / Aktywność ministrów / Min. Kolarski wręczył Krzyże Wolności i Solidarności [online], prezydent.pl [dostęp 2021-11-08].
- ↑ Jarkiewicz 2015 ↓, s. 320.
- ↑ Main 2011 ↓, s. 127.
- ↑ a b c d Jarkiewicz 2015 ↓, s. 324.
- ↑ Jarkiewicz 2015 ↓, s. 323-324.
- ↑ Jarkiewicz 2015 ↓, s. 324-325.
- ↑ Dominikanie.pl, Duszpasterstwo akademickie Beczka [online], Dominikanie Kraków [dostęp 2021-11-11] (pol.).
- ↑ Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Aktualności / Ordery i odznaczenia / Krzyże Wolności i Solidarności dla członków duszpasterstwa akademickiego „Beczka” [online], prezydent.pl [dostęp 2021-11-08].
- ↑ Zmarł ojciec Tomasz Pawłowski, założyciel krakowskiej „Beczki” - Magiczny Kraków [online], krakow.pl [dostęp 2021-11-08].
- ↑ a b c d Jarkiewicz 2015 ↓, s. 325.
Bibliografia
edytuj- Katarzyna Jarkiewicz: Duszpasterstwa akademickie Krakowa po II wojnie światowej. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „IGNATIANUM”, Wydawnictwo WAM, 2004. ISBN 83-89631-19-9.
- Katarzyna Jarkiewicz: Specyfika formacji DA „Beczka” na tle funkcjonowania duszpasterstw akademickich w Krakowie. W: Marek Miławicki, Michał Wenklar: Komunistyczny aparat represji wobec Polskiej Prowincji Dominikanów. Kraków: Dominikański Instytut Historyczny w Krakowie, Instytut Pamięci Narodowej, Wydawnictwo Wysoki Zamek, 2015, s. 317–329.
- Izabella Main. The Avant-Garde of the Catholic Church? Catholic Student Groups at the Dominican Churches in Poznań and Krakow, Poland. „Social Compass”. 58(1), s. 115–132, 2011.