Belkowanie (architektura)

Belkowanie, entablatura (w architekturze klasycznej) – element konstrukcyjny leżący poziomo na kolumnach, półkolumnach i pilastrach. Składa się z trzech części: architrawu, fryzu i gzymsu.

Belkowanie nad głowicą kolumny w porządku korynckim (z portyku rzymskiego Panteonu)

Historia

edytuj

W historii architektury zmieniały się: wygląd, funkcja i zakres stosowania belkowania.

  • W architekturze rzymskiej belkowanie zastosowano jako element zwieńczający ścianę, a także do rozdzielania poszczególnych kondygnacji. Pojawiło się również belkowanie nad arkadami. Belkowanie wieńczyło tu kolumny przyścienne wtopione w filar arkady.
  • W renesansie nastąpił powrót do tradycji belkowania, ale jego interpretacja była bardziej swobodna. Belkowanie pojawiało się między innymi w krótkich odcinkach nad pojedynczymi elementami (np. nad pilastrami) lub formie impostów nad głowicami kolumn oraz w zwieńczeniach okien, portali, obramowaniach ołtarzy i nagrobków, pełniąc rolę dekoracyjną. Czasem belkowanie pozbawione było jednego z elementów, najczęściej architrawu.
  • W architekturze baroku pojawiły się formy belkowania wygiętego, wyłamanego czy przerywanego.
  • Klasycyzm był okresem powrotu belkowania do jego pierwotnego klasycznego kształtu i funkcji.

Przypisy

edytuj
  1. Stefan Parnicki-Pudełko: Architektura Starożytnej Grecji. Warszawa: Arkady, 1985, s. 77-78. ISBN 83-213-3179-3.
  2. Stefan Parnicki-Pudełko: Architektura Starożytnej Grecji. Warszawa: Arkady, 1985, s. 88. ISBN 83-213-3179-3.
  3. Sztuka świata. Słownik terminów L-Ż. tom 18. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 164-165. ISBN 978-83-213-4727-1.
  4. Witold Szolginia: Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich. Architektura i Budownictwo. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1975, s. 308.
  5. Zdzisław Mączeński: Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym. Warszawa: Arkady, 1997, s. 102. ISBN 83-213-3966-2.

Bibliografia

edytuj