Ben Lawers

Ben Lawers
Państwo	Wielka Brytania
Kraj	Szkocja
Położenie	Perth and Kinross
Pasmo	Grampiany
Wysokość	1214 m n.p.m.
Wybitność	909 m
	Położenie na mapie Perth and Kinross Ben Lawers
	Położenie na mapie Wielkiej Brytanii Ben Lawers
	Położenie na mapie Szkocji Ben Lawers
	56°32′44″N 4°13′15″W/56,545556 -4,220833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ben Lawers (gael. Beinn Labhair, wym. [p e ɲ ˈ l ˠ̪a v ə ɾ ʲ]) – szczyt w paśmie Lawers, w Grampianach Zachodnich. Leży w Szkocji, w regionie Perth and Kinross. Jest to dziesiąty co do wysokości szczyt w Szkocji.

Historia edytuj

Na południowych zboczach Ben Lawers nad Loch Tay znajduje się wiele dowodów na dawne osady i inne ludzkie działania. Od bardzo wczesnych czasów żyzne gleby wapienne i łupkowe na tych południowych zboczach były uprawiane, a zachowało się wiele pozostałości z epoki brązu. Odkrycie wielu głazów z tzw. "cup and ring marks" skłoniło Dereka Alexandra, archeologa Narodowego Trustu Szkocji, do stwierdzenia, że Ben Lawers był prawdopodobnie bardzo istotnym krajobrazem w prehistorii.^[1]

Przykryte roślinnością ścieżki wiodą w górę góry od doliny do torfowisk i pastwisk na zboczu, a ruiny chat otaczających małe grupy drzew świadczą o wczesnych formach uprawy. Te dowody na osadnictwo, a także obecność chat związanych z transhumancją na dużych wysokościach, świadczą o tym, że miejscowa ludność prawdopodobnie odwiedzała większość, jeśli nie wszystkie szczyty pasma Ben Lawers podczas wypasu zwierząt latem.^[2]

Twórca map Timothy Pont odwiedził okolicę w latach 90. XVI wieku, a pisarz Ian R. Mitchell uważa, że pomiary Ponta pokazują, że on lub którzyś z jego współpracowników prawdopodobnie wspiął się na Ben Lawers, zasługując tym samym na zaszczyt najwcześniejszego odnotowanego zdobycia szczytu^[3]. W przeciwnym razie, najwcześniejszym odnotowanym zdobyciem było to przez członków grupy zorganizowanej przez wojskowego kartografa Williama Roya: choć nie jest pewne, czy sam Roy wspiął się na szczyt, jego pisma pokazują, że pomiary były przeprowadzone ze szczytu Ben Lawers 17 września 1776 roku.

W 1878 roku grupa dwudziestu mężczyzn pod przywództwem Malcolma Fergusona spędziła dzień budując kopiec o wysokości 6 metrów i średnicy prawie 15 metrów, mając nadzieję przekroczyć "magiczną" liczbę 4,000 stóp (1,219.2 m) nad poziomem morza. Kopiec, który był zwieńczony potężnym blokiem białego kwarcu, już nie istnieje; w każdym razie Ordnance Survey zignorowało go, uznając go za sztuczny obiekt nie będący prawdziwą częścią góry.^[4]

Przypisy edytuj

↑ Ancient stone artwork discovered [online], 17 sierpnia 2009 [dostęp 2024-01-03] (ang.).
↑ Ian R.I.R. Mitchell Ian R.I.R., Scotland's Mountains Before the Mountaineers, Luath, 2004, ISBN 978-0-946487-39-4 [dostęp 2024-01-03] (ang.).
↑ Ian R.I.R. Mitchell Ian R.I.R., Scotland's Mountains Before the Mountaineers, Luath, 2004, ISBN 978-0-946487-39-4 [dostęp 2024-01-03] (ang.).
↑ W.W. W. W.W., James A.J.A. Parker James A.J.A., The Western Highlands (The Scottish Mountaineering Club Guide), „The Geographical Journal”, 80 (2), 1932, s. 155, DOI: 10.2307/1784077, ISSN 0016-7398, JSTOR: 1784077 .

Bibliografia edytuj

Aonach Mòr na SummitPost

[1] Ancient stone artwork discovered [online], 17 sierpnia 2009 [dostęp 2024-01-03] (ang.).

[2] Ian R.I.R. Mitchell Ian R.I.R., Scotland's Mountains Before the Mountaineers, Luath, 2004, ISBN 978-0-946487-39-4 [dostęp 2024-01-03] (ang.).

[3] Ian R.I.R. Mitchell Ian R.I.R., Scotland's Mountains Before the Mountaineers, Luath, 2004, ISBN 978-0-946487-39-4 [dostęp 2024-01-03] (ang.).

[4] W.W. W. W.W., James A.J.A. Parker James A.J.A., The Western Highlands (The Scottish Mountaineering Club Guide), „The Geographical Journal”, 80 (2), 1932, s. 155, DOI: 10.2307/1784077, ISSN 0016-7398, JSTOR: 1784077 .

[1]

[2]

[3]

[4]